Lijst van muziektermen

Dit is een lijst van termen die in de muziek gebruikelijk zijn. Tussen haakjes staan voorkomende afkortingen en/of notaties.

  A · B · C · D · E · F · G · H · I · J · K · L · M · N · O · P · Q · R · S · T · U · V · W · X · Y · Z · Zie ook  

A

• A capella (a.c. - a capp.), zang zonder instrumentale begeleiding
• Aanslag of het toucher, de kenmerkende aanraking van toetsen door een bespeler
• Aanzet, de kenmerkende wijze waarop een hoorbaar geluid begint
• Accelerando (acc. - accel.), een aanduiding voor versnelling van het tempo
• Accent
• Aanzet en compressie
• Acciaccatura
• Accompagnato (accomp.)
• Accordeon
• Adagio
• Ad libitum (ad lib)
• Aerofoon, een muziekinstrument dat geluid voortbrengt door een luchtstroom
• Akkoord
• Akkoordenschema
• Akkoordomkering
• Akoestiek
• Allegro
• Allegro vivace
• Allemande
• Alt
• Alteratie
• Altsleutel
• A-majeur
• a-mineur
• Ambitus
• Anacrouse
• Antifoon of beurtzang, een vers gezongen als inleiding of afsluiting van een psalm
• Antimetrische figuur
• Arrangement (arr.)
• Arrangeur (arr.)
• A tempo
• Attack
• Appoggiatura (app. - appogg.)
• Apotome
• Arpeggio (arp. - arpegg. - )
• Aria
• Arrangement
• Articulatie
• assai, zeer, een versterkende toevoeging aan een tempo-aanduiding
• Atonaliteit
• Aubade

B

• B-majeur
• b-mineur
• Ballade
• Ballet
• Band
• Bariton
• Bas
• Bassetklarinet, de tenor-uitvoering van een klarinet
• Bassleutel
• Basso continuo (b.c.)
• Basso profundo, een diepe bas
• Beiaard
• Belcanto
• Beurtzang
• Bitonaliteit
• Blaasorkest
• Bluegrass
• (a) Bocca chiusa, neuriën, letterlijk: met gesloten mond
• Bongo, een slaginstrument
• Bourdon
• Bourree
• Boventoonzang
• Brassband
• Brevis
• Brio
• Büchel, een blaasintrument, i.c. een houten Zwitserse alpenhoorn
• Buisklok
• Bach-Werke-Verzeichnis (BWV)

C

• Cadens
• Calypso
• Canon
• Cantate
• Cantilene
• Castagnetten, een slagwerkinstrument in de vorm van een paar holle hardhouten schelpen aan één kant verbonden met een koordje
• Castraat, mannelijke zanger met een sopraan- of alttessituur, veroorzaakt door castratie
• Celesta, ook: celeste
• Celloconcert
• Cent
• Cesuur
• Chanson
• Chapman Stick
• Charleston
• Chordofoon
• Chromatiek
• Chromatische toonladder
• Citer
• Cluster
• C-majeur
• c-mineur
• Coda
• Colofonium
• Coloratuur
• Coloratuursopraan, een bijzonder beweeglijke en hoge sopraan
• Comes
• Componist
• Compositie
• Con brio, levendig
• Con moto, met beweging
• Con ottava bassa (8va (basso) - 8vb)
• Concert
• Concertino
• Concertmeester
• Concerto
• Concerto grosso
• Conga
• Consonantie
• Continuo
• Contra basso
• Contrapunt
• Contratenor, een zanger die zingt in het altregister door gebruik te maken van de falset
• Contretemps
• Countertenor
• Courante
• Crescendo (cresc. - )

D

• Da capo (D.C.)
• Dal segno (D.S. - )
• Dansmuziek
• Decime
• Decrescendo (decresc. - )
• Des-majeur
• Diatoniek
• Didgeridoo, een blaasinstrument, oorspronkelijk uit Noord-Australië
• Diminuendo (dim. - )
• Dirigent
• dis-mineur
• Disklavier
• Dissonantie
• Divertimento
• D-majeur
• d-mineur
• Do
• Doedelzak, een blaasinstrument
• Dolce, een aanwijzing voor de speelwijze
• Doloroso
• Dominant (V)
• Dominant septiemakkoord
• Doorslaande tong of vrij riet
• Draailier, een type mechanische viool
• Drumband
• Drumfanfare
• Dubbelslag ()
• Drumstel
• Duet, een muziekstuk voor twee muzikanten of twee zangers
• Duo, een tweetal samenspelende muzikanten of zangers
  • pianoduo, twee samen musicerende pianisten, elk op een eigen instrument
  • gitaarduo, twee samen musicerende gitaarspelers
  • klarinetduo, twee samen musicerende klarinettisten
• Duodecime
• Dux

E

• Ensemble
• Espirando

F

• Fermate ()
• Filharmonie, ook philharmonie
• Fine ( fin )
• Flam, een type snaredrumrudiment waarbij de ene stok iets eerder het vel raakt dan de andere, ook wel flamslag.
• Flageolet ( flag. )
• Foekepot of rommelpot, een membranofoon en een oud volksmuziekinstrument
• Forte ()
• Fortissimo ()
• Fortissimo possibile ( fff - ff poss. )
• Forzato ( fz ), ook: sforzato ( sfz )
• Fret, een voorziening op de hals van sommige snaarinstrumenten
• Fuga, een meerstemmige en herhalende muziekvorm

G

• Gestemd slagwerk, slaginstrumenten waarop melodieën kunnen worden gespeeld, doordat ze over verschillende tonen beschikken
• Giga
• Gigue
• Glissando (gliss. - )
• Grafische partituur
• Gran cassa, een slagwerk, een trom van circa 70 tot 100 cm doorsnede en circa 40 tot 50 cm hoog
• Grondtoon, eerste toon van een toonladder of hoofdtoon van een akkoord
• Grote trom of Turkse trom, een slagwerk, een trom van circa 70 tot 100 cm doorsnede en circa 40 tot 50 cm hoog

H

• Hammondorgel
• Homofoon

I

• Instrument
• Interludium of interlude, een instrumentaal tussenspel
• Interval
• IVC, International Vocal Competition, Internationaal Vocalisten Concours

K

• Kazoe of kazoo, een type mirliton, een pijpje met een papieren membraan
• Kelstone, een elektrische zither
• Keyboard
• Klank
• Klankkast
• Klankschaal
• Klarinet, een enkelriet-blaasinstrument
• Klavecimbel
• Klavier
• Klavierinstrument, synoniem van toetsinstrument
• Kleine trom, ook: snaredrum
• Koor van snaren, een groep gelijkgestemde snaren in een muziekinstrument
• Kwart
• Kwartet
• Kwint
• Kwintet
• Kornet
• Koraal

L

• Lacrimosa
• Largo
• Leidmotief
• Libretto
• Luthéal, een vleugel die zodanig is geprepareerd dat de klankkleur kan worden aangepast

M

• Majeur (maj. - M)
• Marimba, een idiofoon melodisch slaginstrument
• Membranofoon, een muziekinstrument waarbij het geluid wordt geproduceerd door een gespannen vel (membraan) in trilling te brengen
• meno (minder), een toevoeging aan een tempo-aanduiding
• Mezzoforte ()
• Mezzopiano ()
• Mineur (min. - mi.), ook klein, kleine terts of moll, benaming van een toonsoort
• Mirliton, een membranofoon blaasinstrument
• moderato (gematigd), een toevoeging aan een tempo-aanduiding
• Modulatie, de verandering van toonsoort
• molto (zeer), een toevoeging aan een tempo-aanduiding
• Mordent ()
• mosso (levendig, bewogen), een toevoeging aan een tempo-aanduiding
• Muze
• Muziek
• Muziekalbum
• Muziekcassette
• Muziekdownload
• Muziekgroep
• Muziekinstrument
• Muzieknotatie
• Muzieknotatiesoftware
• Muziekpedagoog
• Muziekprijs
• Muziekproducent
• Muziektheorie
• Muziektheater

N

• Neuriën, zingen met gesloten mond, waarbij het geluid door de neus wordt hoorbaar gemaakt
• Niente, een aanwijzing om een passage "onhoorbaar zacht" te spelen; genoteerd als (n)
• Nonet, een ensemble van negen muziekinstrumenten of een daarvoor geschreven compositie
• Notatie, een systeem om muziek met tekens op papier of op beeldscherm leesbaar te maken
• Notenschrift, synoniem van (muziek)notatie
• Novelty, amusementsmuziek waarbij de nadruk ligt op humor en merkwaardigheid

O

• Octaaf
• Octet
• Oed, ook geschreven: ud of oud
• Ondes
• Ondes-Martenot
• Opmaat
• Oratorium
• Organistrum, een type gemechaniseerde viool, een vroege versie van een draailier
• Orgel
  • Hammondorgel
  • Pijporgel
• Orgelpunt
• Orkestratie
• Ostinato (ost. - ostin.)
• Ouverture, een instrumentaal muziekstuk aan het begin van een uitvoering

P

• Partij, het aandeel van één of meer instrumenten of zangstemmen in de partituur van een muziekstuk
• Partituur
• Parafrase
• Pedaal (ped. - - )
• Pentatoniek, toepassing van een toonreeks bestaande uit vijf tonen
• Percussie, slaginstrument of percussie-instrument
• Philharmonie, ook filharmonie
• Piano (dynamiek) ()
• Piano, een slagsnaarinstrument met een klavier
• Pianissimo ()
• Pianissimo possibile (ppp - pp poss.)
• Pizzicato (pizz. - )
• Praller of pralltriller ()
• Prelude, ook: preludium (voorspel)
• Presto

Q

• Quatre-mains

R

• Rallentando (ral. - rall. - rallent.), een aanduiding voor geleidelijke vertaging van het tempo (synoniemen : ritardando, slentando)
• Register, een serie pijpen (bij een orgel) of toonhoogten (bij de menselijke stem) met dezelfde klankkleur
  • Orgelregister, een serie orgelpijpen met dezelfde klankkleur
    • Register, benaming van de registerknop, registertrekker of registertuimelaar van een orgel
  • Stemregister, een serie toonhoogten in de menselijke stem met dezelfde klankkleur
• Resonantievel, het ondervel van een trom
• Riff, een ritmisch basispatroon
• Ritenuto (rit.)
• Ritardando (ritard.), een aanduiding voor geleidelijke vertaging van het tempo (synoniemen : ritardando, slentando)
• Rock, een muziekstijl die midden twintigste eeuw ontstond in de Verenigde Staten
• Rommelpot of foekepot, een membranofoon; een oud volksmuziekinstrument
• Rondo, een oorspronkelijk middeleeuwse muziekvorm, waarin een thema steeds als een soort refrein terugkomt
• Rudiment, een basispatroon bij drummen

S

• Scherzo
• Scherzando (scherz.)
• Septet
• Sequens (meervoud: sequenzen)
• Serenade
• Sextet
• Sforzato (sfz), ook: forzato (fz)
• Sforzatissimo (sffz)
• Simile (sim. - )
• Smorzando (smorz.)
• Snaar
• Snaarinstrument of chordofoon
• Snaredrum
• Solfège
• Sostenuto (sost.)
• Staccato (stacc. - )
• Staccatissimo (staccatiss. - )
• Steeldrum
• Stehgeiger
• Stem
• Stemming
• Stretto
• Strijkkwartet (String quartet)
• Stringendo (string.)
• Subdominant (IV)
• Sustain (sust.)
• Symfonie
• Symfonieorkest

T

• Tamboerijn
• Terts
• Tempo
• Tessituur
• Toccata
• Toetsenbord
• Tonica
• Tonaliteit
• Toonladder
• Toucher
• Tremolo (trem. - )
• Triller ()
• Trio
• Triool
• Tutti

U

• Uilleann pipes, benaming voor de Ierse doedelzak
• un poco (een beetje), een toevoeging aan een tempo-aanduiding
• Uptempo

V

• Variatie (var.)
• Versiering(steken)
• Vocal fry, "krakende stem", een stemtechniek
• Volksmuziek
• Voorslag

W

• Wereldmuziek
• Westerse muziek

Z

• Zither
• Zobo

Zie ook

• Lijst van Italiaanse muziektermen

Bronnen, noten en/of referenties