Vliegramp
Vliegrampen zijn luchtvaartongevallen waarbij een substantieel aantal mensen om het leven komt, eventueel gepaard met een grote materiële verwoesting.
Statistieken
De Aircraft Crashes Record Office (ACRO) stelt jaarlijks een overzicht samen van vliegtuigrampen. Vliegtuigen met minder dan zes passagiers, helikopters, luchtballonnen en jachtvliegtuigen worden niet meegerekend.
In 2009 kwamen wereldwijd 1106 mensen om bij 132 vliegtuigongelukken, wat voor het eerst sinds enkele jaren weer een stijging van het aantal doden betekende. Het aantal ongevallen lag wel lager dan de voorgaande jaren. Het jaar erop kwamen bij hetzelfde aantal ongelukken 1120 mensen om het leven. Het veiligste jaar sinds de Tweede Wereldoorlog was 2011, met 497 doden in 113 ongevallen. Het dodelijkste jaar was 1972, toen maar liefst 3214 mensen bij in totaal 315 vliegtuigongelukken omkwamen.
| Jaar | Doden[1] | Aantal rampen[2] |
|---|---|---|
| 2011 | 497 | 113 |
| 2010 | 1.120 | 132 |
| 2009 | 1.106 | 132 |
| 2008 | 876 | 147 |
| 2007 | 968 | 138 |
| 2006 | 1.293 | 164 |
| 2005 | 1.454 | 184 |
| 2004 | 766 | 165 |
| 2003 | 1.224 | 198 |
| 2002 | 1.399 | 173 |
| 2001 | 1.535 | 187 |
| 2000 | 1.567 | 179 |
| 1999 | 1.130 | 198 |
Oorzaken
Ongeveer 80 procent van de luchtvaartongevallen vinden plaats tijdens of kort voor of na het opstijgen of landen.
Uit een onderzoek op de website van de vliegrampendatabase PlaneCrashInfo onder 1843 luchtvaartongevallen die plaatsvonden tussen 1950 en 2006 kwamen de volgende oorzaken naar voren: [3]
| Fout van de piloot (53%) | Mechanisch defect (21%) | Weer (11%) | Andere menselijke fouten (8%) | Sabotage (6%) | Overig (1%) | ||
| Gerelateerd aan weersomstandigheden (16%) | Mechanisch gerelateerd (4%) | Overig (33%) | |||||
Militaire, charter- en privévluchten zijn bij het onderzoek niet meegerekend.
Uit een onderzoek van Boeing naar 183 ongelukken tussen 1996 en 2005, waarbij van 134 de oorzaak bekend was, kwamen de volgende uitslagen: [4]
| Fout van het vliegtuigpersoneel (55%) | Vliegtuig (17%) | Weer (13%) | Lucht- verkeers- leiding (5%) | Onder- houd (3%) | Overig (7%) |
Bekende en beruchte vliegrampen
Zie voor een uitgebreider overzicht, de lijst van vliegrampen.Dit is een beknopt overzicht van enkele bekende en beruchte rampen uit de luchtvaartgeschiedenis.
Eerste vliegtuigramp
Op 9 augustus 1896 stortte Otto Lilienthal neer bij het testen van een van zijn vele zweefvliegtuigen. Hij overleed een dag later.
Op 17 september 1908 was Thomas Selfridge, luitenant van het Amerikaanse leger, de eerste persoon die omkwam bij een ongeluk met een gemotoriseerd vliegtuig. Het vliegtuig, dat bestuurd werd door Orville Wright, stortte neer tijdens een militaire test bij Fort Myer in de staat Virginia. Wright liep onder andere gebroken ribben en een gebroken been op maar overleefde de crash wel, Selfridge stierf aan een schedelbreuk.
Hindenburg
Zie LZ129 "Hindenburg" voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Op 6 mei 1937 zou de Hindenburg aanleggen in Lakehurst (New Jersey), zo'n 120 kilometer ten zuiden van New York. Tijdens een poging aan te leggen aan de landingsmast bij Lakehurst Naval Air Station brak er brand uit en binnen een minuut werd het luchtschip volledig vernietigd. Van de 97 mensen aan boord kwamen er 35 om het leven (13 passagiers en 22 bemanningsleden), evenals een lid van het grondpersoneel. Deze gebeurtenis is gefilmd en leverde dramatische beelden op.
Destijds werd o.a. statische elektriciteit als mogelijke oorzaak genoemd, waardoor het waterstofgas vlam zou hebben gevat. Tegenwoordig neemt men aan dat in eerste instantie niet het waterstofgas vlam vatte, maar dat de oorzaak van de brand bij de ontvlambare verf van het omhulsel lag.
Vliegtuigramp op Tenerife
Zie Vliegtuigramp Tenerife voor het hoofdartikel over dit onderwerp.De ergste ramp uit de luchtvaartgeschiedenis vond plaats op in 27 maart 1977 op Tenerife, op vliegveld Los Rodeos. Twee vliegtuigen van het type Boeing 747 botsten toen op elkaar op de startbaan van het vliegveld. Bij deze ramp kwamen 583 mensen om.
Japan Airlines 123
Zie Japan Airlines-vlucht 123 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Op 12 augustus 1985 crashte Japan Airlines-vlucht 123 in het gebergte van Mount Takamagahara bij het Japanse Gumma. Van de 524 inzittenden, 509 passagiers en 15 personeelsleden, overleefden slechts vier de ramp. Met een dodental van 520 is dit het dodelijkste luchtvaartongeval met één vliegtuig en het op één na dodelijkste luchtvaartongeval uit de geschiedenis, na de vliegtuigramp op Tenerife.
Terroristische aanslagen op 11 september 2001
Zie Terroristische aanslagen op 11 september 2001 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Strikt genomen is dit eigenlijk geen vliegramp, want er was sprake van voorbedachte rade. Op 11 september 2001 vonden terroristische aanvallen op de Twin Towers van het World Trade Center op de zuidelijke punt van Manhattan in New York en het Pentagon in de buurt van Washington plaats. Tevens stortte er dicht bij Shanksville, Pennsylvania een vliegtuig neer. Bij deze aanslagen en de neerstorting werd er gebruikgemaakt van gekaapte passagiersvliegtuigen en zijn, volgens de officiële cijfers uit februari 2005, 2749 mensen gedood uit 62 landen.
De Twin Towers en het gebouw op 7 World Trade Center van het WTC-complex werden geheel vernietigd, enkele andere gebouwen werden door de aanzienlijke schade later gesloopt; een sectie van het Pentagon raakte zwaar beschadigd. Het Pentagon gaf 240 vermisten op. Inmiddels staat vast dat 170 van hen zijn omgekomen. Van de 2749 mensen die bij de aanvallen in New York omgekomen zijn, zijn slechts 1585 mensen geïdentificeerd op basis van de gevonden menselijke resten. Van de in totaal 19.916 overblijfselen, konden er 10.190 geïdentificeerd worden. Niemand van de inzittenden van de vier betrokken vliegtuigen, inclusief de kapers, heeft de aanslagen overleefd.
In de VS heerste na de aanslagen lange tijd een gevoel van nationale rouw. Over de hele wereld maakten de aanslagen buitengewoon veel indruk. De pers speelde hierbij een grote rol. De aanslag met het vliegtuig dat de zuidelijke toren binnenvloog, was zelfs live op de televisie te zien.
Beurskoersen zakten onmiddellijk na de aanslag fors in. Vooral luchtvaartmaatschappijen en aan het toerisme verwante bedrijven leden enorme verliezen. Economisch herstel na de reeds ingezette recessie werd door dit alles bemoeilijkt. Er zouden 100.000 banen verdwijnen in de VS en de luchtvaartindustrie zou een zware klap krijgen en er zouden een hoop maatschappijen failliet gaan. Bijna alle maatschappijen zouden na de aanslagen grote verliezen draaien, omdat de burgerluchtvaart enorm impopulair zou worden.
Aviofobie
Zie Vliegangst voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Aviofobie of vliegangst is een irrationele angst om te vliegen. Er zijn vele factoren die vliegangst kunnen veroorzaken, waaronder een vrees voor gesloten ruimten (claustrofobie), zoals die van een vliegtuigcabine; een gevoel de zelfbeheersing te verliezen; een traumatische vliegervaring; vrees voor kapingen of terrorisme; vrees voor stijgen en dalen; enz. Opvallend is dat bij acrofobie, oftewel hoogtevrees, de angst doorgaans verdwijnt zodra de persoon het oogcontact met de grond of een ander ijkpunt verliest.
Trivia
- Vaak kiezen luchtvaartmaatschappijen er na een vliegramp voor om het vluchtnummer aan te passen. Dit gebeurt overigens niet altijd.
Zie ook
Referenties
Externe links
- (en) Avation Safety Network Vliegrampendatabase
- (en) Database van het National Transportation Safety Board (NTSB)
