Kernonderzeeër
_Class_Ballistic_Missile_Submarine.JPG)
Een kernonderzeeër (ook: atoomonderzeeër, kernonderzeeboot, atoomonderzeeboot) is een onderzeeboot die voor haar energievoorziening met één of meerdere kernreactoren is uitgerust. Net als in een kerncentrale wordt hiermee stoom opgewekt waarmee diverse stoomturbines worden aangedreven die voor de voortstuwing van de onderzeeboot zorgen alsmede voor de stroomvoorziening aan boord. Ook wordt hiermee voor de zuurstofwinning gezorgd door middel van elektrolyse.
Hierdoor kunnen kernonderzeeboten maandenlang onder water blijven en hebben ze een bijzonder grote actieradius. Als gevolg van de hogere geluidsproductie zijn de kernonderzeeërs wel makkelijker op te sporen dan gewone onderzeeboten. Moderne kernonderzeeboten worden daarom van extra geluiddemping voorzien, onder andere door een elastische ophanging van de aandrijving.
In totaal beschikken zes landen over kernonderzeeboten, te weten de Verenigde Staten, de Russische Federatie, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, de Volksrepubliek China en India, dat in 2009 zijn eerste van vijf kernonderzeeërs te water heeft gelaten.[1]
De grootste publiek toegankelijke (voormalige) kernonderzeeboot is de Franse onderzeeboot Le Redoutable. Deze is 128 meter lang, weegt 8000 ton en had 16 kernraketten aan boord. De boot werd te water gelaten in 1971 en heeft tot 1991 gevaren. Hij is sinds 2002 in de haven van Cherbourg te bezichtigen.
De eerste kernonderzeeboot uit de geschiedenis, de USS Nautilus en de eerste Sovjet-kernonderzeeboot, de Leninski Komsomol, zijn tegenwoordig eveneens museumstukken.
De bekendste Russische kernonderzeeboot is de Koersk K-141, die verging op 12 augustus 2000 in de Barentszzee. Het wrak werd later door een Nederlands consortium van Smit Internationale en Mammoet geborgen.
Tot op heden zijn negen kernonderzeeboten gezonken, twee van de VS en zeven van de Sovjet-Unie/Rusland. De eerste was de USS Thresher in 1963, daarna zonken nog de USS Scorpion van de VS, en de K-8, de K-429 (die tweemaal gezonken is), de K-219, de K-278 Komsomolets de K-27, K-159 en de K-141 Koersk van de Sovjet-Unie/Rusland.
In juli 2019 brak brand uit op de Russische AS-12, ook wel bekend als Losjarik. De brand kostte aan 14 bemanningsleden het leven.
Typen kernonderzeeër[bewerken | brontekst bewerken]
Er worden doorgaans drie types kernonderzeeboten onderscheiden; de hierbij gegeven afkortingen zijn die volgens de Amerikaanse marine.
Aanvalsonderzeeboten (SSN)[bewerken | brontekst bewerken]
De aanvalsonderzeeboot (Engels: Ship Submersible Nuclear (SSN)) is een kernonderzeeër die tactisch ingezet wordt tegen andere onderzeeboten en tegen oppervlakteschepen. De primaire bewapening van dit type onderzeeboten bestaat uit torpedo's. Daarnaast hebben ze vaak ook geleide antischeepsraketten zoals de Harpoon aan boord. De meeste kernonderzeeboten zijn SSN's.
In de geschiedenis is slechts één schip ooit getorpedeerd door een kernonderzeeër, de ARA General Belgrano door HMS Conqueror tijdens de Falklandoorlog van 1982.
Strategische raket-onderzeeboten (SSBN)[bewerken | brontekst bewerken]
De strategische raket-onderzeeboot (Engels: Ship Submersible Ballistic Nuclear (SSBN), Frans: Sous-marin nucléaire lanceur d'engins (SNLE), Russisch: РПКСН; RPKSN; voluit: ракетный подводный крейсер стратегического назначения; raketny podvodny krejser strategitsjeskogo naznatsjenieja) is een kernonderzeeër met intercontinentale ballistische raketten; SLBM's (Submarine-launched ballistic missiles), zoals de Russische Boelava of de Amerikaanse Trident aan boord, waarmee militaire en industriële installaties op het land kunnen worden getroffen.
Oudere modellen moesten soms naar de oppervlakte komen om de raketten af te schieten, maar nieuwere modellen kunnen meestal al vanaf 50 meter diepte een raket lanceren. Het doel van de strategische onderzeeboot is het afschrikken van tegenstanders (mutual assured destruction), waardoor de onderzeeër vooral is gericht op het ondetecteerbaar blijven voor de tegenstander. Om deze reden wordt er veel gebruikgemaakt van stealthtechnologie, zoals echowerende tegels op de romp, aangepaste aandrijvingssystemen en motoren op trillingsdempende voetstukken, om zo veel mogelijk onopgemerkt te blijven. De aanwezigheid van ballistische raketten betekent ook dat de onderzeeërs groter zijn dan alle andere onderzeeërs. De duidelijkste voorbeelden hiervan zijn de Typhoon-klasse (Projekta 941 '"Akoela", niet te verwarren met de Akulaklasse) en Deltaklasseonderzeeërs (Type III, Projekta 667BDR "Kalmar", en IV, Projekta 667BDRM "Delfin") van de Russische Marine.
Tactische raket-onderzeeboten (SSGN)[bewerken | brontekst bewerken]
Een geleide-wapen-onderzeeboot (Engels: Ship Submersible Guided-Missile Nuclear, SSGN) is primair met geleide raketten uitgerust, tegenwoordig vaak kruisraketten.
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
Bronnen, noten en/of referenties
|