Coëfficiënt (scheikunde)

De coëfficiënt of het voorgetal is in de scheikunde een positief geheel getal dat in een reactievergelijking aangeeft hoeveel deeltjes of mol van de stoffen met elkaar reageren. Zij geven dus de hoeveelheidsverhoudingen aan. Als de coëfficiënt 1 is wordt hij doorgaans weggelaten. Het vinden van de voorgetallen vormt onderwerp van de stoichiometrie.

Coëfficiënten zijn van belang om te weten welke de molverhoudingen zijn van de stoffen die met elkaar reageren. Er wordt naar gestreefd om de totale som van de coëfficiënten zo klein mogelijk te houden. De verbranding van methaan is een voorbeeld. Hoewel de reactie kan geschreven worden als:

$\mathrm {4\ CH_{4}\ +\ 8\ O_{2}\ \longrightarrow \ 4\ CO_{2}\ +\ 8\ H_{2}O}$

wordt zij toch geschreven als:

$\mathrm {CH_{4}\ +\ 2\ O_{2}\ \longrightarrow \ CO_{2}\ +\ 2\ H_{2}O}$

Dit omdat de totale som der coëfficiënten daarbij het kleinst is.

In de chemische thermodynamica wordt soms afgeweken van het principe dat een coëfficiënt een strikt geheel getal dient te zijn. Niet-gehele voorgetallen kunnen voorkomen, omdat de reactievergelijkingen doorgaans zodanig worden geschreven dat er 1 mol reactieproduct gevormd wordt. Een voorbeeld is de vorming van water:

$\mathrm {H_{2(g)}\ +\ {\frac {1}{2}}\ O_{2(g)}\ \longrightarrow \ H_{2}O_{(l)}}$

Voorbeeld

De reactievergelijking voor de vorming van water uit waterstofgas en zuurstofgas is de volgende:

$\mathrm {2\ H_{2}\ +\ O_{2}\ \longrightarrow \ 2\ H_{2}O}$

Daarin hebben waterstofgas en water de stoichiometrische coëfficiënt 2, omdat 2 waterstofgasmoleculen met 1 zuurstofgasmolecule reageren tot 2 watermoleculen. Anders gesteld: 2 mol waterstofgas reageert met 1 mol zuurstofgas tot 2 mol water.