In de jaren vijftig van de 20e eeuw ontstond bij de Koninklijke Landmacht de noodzaak om het rijdend materieel te vervangen. De tot dan toe gebruikte voertuigen waren na de Tweede Wereldoorlog door de Landmacht tweedehands verkregen via het MDAP uit de voertuigdumps van de Geallieerden. Doordat het voertuigpark een mix van Engelse en Amerikaanse wagens was bleek onderhoud en aanvoer van reservedelen een logistiek probleem. Standaardisatie was daarom noodzakelijk.
Op 20 december 1951 ontving DAF een overheidsorder met een waarde van 175 miljoen gulden[1] voor de levering van, in eerste instantie,[2] 3.600 stuks voertuigen aan de Koninklijke Landmacht.[3] Er werden twee verschillende voertuigen ontwikkeld: de YA-318/328 en de hier beschreven DAF YA-126, waarvan er totaal 3.496 stuks gebouwd en geleverd zijn. De YA-126 was bedoeld ter vervanging van de Dodge WC 'beep' die werd gebruikt voor het transporteren van zes personen met hun uitrusting.
In dit geval zes omdat de twee hooggeplaatste reservewielen meegeteld worden, daar deze vrijdraaiend gemonteerd zijn en als nevenfunctie dienen als zg. "steunwielen".[5]
Van deze totaal zes wielen worden op de weg alleen de twee achterwielen aangedreven en in het terrein vier wielen via de extra inschakelbare voorwielaandrijving.
Ambulance YA126 GWT (gewondentransport), voorzien van een gesloten opbouw.
Het chassis was hiertoe verlengd middels een met bouten bevestigd verlengstuk. De GWT was voorzien van kachels voor- en achterin, hetgeen bijzonder is want een normale Wep was niet voorzien van verwarming.
DAF YA126 Brandweerwagen van Defensie (1958-1999) met militair kenteken: KL-82-23, samen met de eigenaar gefotografeerd te Olst, 2019, tijdens het YA-328 Event.Brandweerwagen. Er is een beperkt aantal (wellicht 8) DAF YA126-voertuigen in gebruik genomen als brandweerwagen door Defensie. Zo is door Defensie een Ambulance YA126 (militair kenteken: KL-82-23, bouwjaar: 1958) als uitgangspunt genomen om (medio 1987?) een commandowagen voor de brandweer in te richten voor de Gen. Maj. Kootkazerne te Stroe en het Infanterie Schietkamp (ISK) in Harskamp. In 1999 is deze brandweerwagen door Domeinen verkocht; hij is nu (medio 2023) nog steeds in particulier bezit. Verder heeft de Landmacht een Wep omgebouwd tot brandweerwagen (militair kenteken: KL-76-45, bouwjaar: 1959) voor de basis in Dongen (569-TD herstelwerkplaats). Bekende militaire kentekens van brandweerwagens: KL-55-63 (1958), KL-61-49, KL-75-88, KL-76-45 (1959), KL-80-26, KL-82-23 (1958). Het kenteken KL-79-33 is gebruikt op een modelauto van de brandweerwagen KL-82-23, maar de KL-79-33 is in werkelijkheid een groene ambulance.
DAF YA126 Brandweerwagen van Defensie (1958-1999) met militair kenteken: KL-82-23
type: prototypes 1 en 2 (Ook wel YA-116 genoemd, doch dit is niet correct[9])
aantal: 2 stuks
geen landmachtkentekens, maar beide voertuigen werden op de openbare weg voorzien van of het handelarenkenteken FH-03-06 of het Provinciale kenteken N-78244.
nb: Beide voertuigen zijn nooit aan de Koninklijke Landmacht geleverd maar, na de beproevingen, in dienst genomen bij de bedrijfsbrandweer van de DAF-fabriek.[10]
De Wep werd vanaf 1980 gefaseerd vervangen en in 1997 was er geen Wep meer in dienst, ook niet meer in de mobilisatiecomplexen.
Voor de Wep is geen directe opvolger aan te wijzen, deels omdat de organisatiestructuur van de landmacht gewijzigd is in de jaren en deels omdat de opvolger van de Jeep, de 110"[11]Land Rover, meer toepassingsmogelijkheden biedt dan de Jeep. Voor een aantal taken is de WEP dus opgevolgd door de Land Rover en voor een aantal andere taken door de DAF YA 4440 / 4442
Veel Wep's zijn via de Dienst Domeinen aan burgers verkocht. Het is een geliefde hobby-auto, vooral omdat hij met een (klein) rijbewijs-B gereden mag worden. Militairen die de rijopleiding met goed gevolg afrondden kregen wel een certificaat waarmee ze een groot rijbewijs konden aanvragen bij het CBR.
Stoovelaar, Hans (2007) De dikke DAF-familie, DAF militaire voertuigen 1951 - 1958. Zaltbommel: Uitgeverij Aprilis, 192 pagina's. ISBN 978-90-5994-146-5
Nederlandse Militaire Voertuigen 1978 Unieboek BV. Bussum ISBN 90 269 4543 4
Referenties
↑Geld dat beschikbaar kwam via steun uit de "dollarhulp", een onderdeel van het Marshallplan. Hiervoor was toestemming van de Marshallplancommissie uit de Verenigde Staten noodzakelijk, omdat de Marshallhulpwetgeving aangepast diende te worden. (bron:De Dikke Daf Familie, H. Stoovelaar pagina 8-9)
↑In totaal ontving DAF tussen 1951 en 1956 meerdere orders ter waarde van in totaal 393.583.005 gulden voor de bouw en levering van drie typen trucks: De YA-328, de YA-126 en de YA-314/324
↑ abcStoovelaar, Hans (2007) De dikke DAF-familie, DAF militaire voertuigen 1951 - 1958. Zaltbommel: Uitgeverij Aprilis, 192 pagina's. ISBN 978-90-5994-146-5
↑Deze serie begint bij 2 omdat de 1e serie, de DAF YA-116 slechts een prototype op tekening was. Opmerkelijk hieraan is dat het vertrouwen van de Koninklijke Landmacht in DAF kennelijk zo groot was dat op basis van een "papieren prototype" de opdracht tot een vervolgserie aanbesteed werd.
↑Dit was geen uitvinding van DAF want in 1933 was het legervoertuig van Krupp, de L2H43 (Protze) hier al mee uitgerust.
↑Dit wil zeggen: met de huif met kaptogen verwijderd en de voorruit neergeklapt
↑In het kader van de Koude Oorlog hebben DAF en de Koninklijke Landmacht altijd nogal geheimzinnig gedaan over de productieaantallen. De uitgifte van kentekens geschiedde dan ook niet op chronologische wijze, de "vijand" zou hieruit bepaalde gevolgtrekkingen kunnen maken.
↑De YA-116 was een "papieren prototype" op tekening met een laadvermogen van slechts 0,75 ton. De twee hier bedoelde prototypen waren zo afwijkend van het voorstel op tekening dat ze officieel YA-126 genoemd werden. Ze hadden een laadvermogen van 1 ton.
↑Volgens de verhalen van het personeel van DAF reed Hub van Doorne (de ontwerper van deze truck) regelmatig met dit "geesteskind" van hem over het fabrieksterrein. Bron: "De Dikke Daf familie" van H. Stoovelaar
↑Dit getal geeft de wielbasis, in inches, van de Land Rover aan.
