Daemonosaurus

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Daemonosaurus
Status: Uitgestorven, als fossiel bekend
Daemonosaurus
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Chordata (Chordadieren)
Klasse:Reptilia (Reptielen)
Superorde:Dinosauria (Dinosauriërs)
Orde:Saurischia
Onderorde:Theropoda
Geslacht
Daemonosaurus
Sues et al., 2011
Typesoort
Daemonosaurus chauliodus
Daemonosaurus op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie
Herpetologie

Daemonosaurus is een geslacht van vleesetende theropode dinosauriërs dat tijdens het late Trias leefde in het gebied van het huidige Noord-Amerika. De enige benoemde soort is Daemonosaurus chauliodus.

Vondst en naamgeving[bewerken | brontekst bewerken]

In 1981 werd een groot aantal blokken fossielhoudend gesteente opgegraven bij de Ghost Ranch in New Mexico, een bekende paleontologische vindplaats. Die werden voorlopig opgeslagen in de magazijnen van het Carnegie Museum of Natural History. Begin twintigste eeuw werd een aantal daarvan overgebracht naar het State Museum of Pennsylvania omdat dit als wijze van attractie fossielen wilde gaan prepareren voor het oog van het publiek. Een van de vrijwilligers die aan de preparatie meewerkte, vond toen in blok C-4-81 de schedel van een onbekende theropode waarna de preparatie werd voortgezet door professionele krachten, waaronder Diane Scott.

De soort is in 2011 benoemd en beschreven door Hans-Dieter Sues, Sterling Nesbitt, David Berman en Amy Henrici. De geslachtsnaam is afgeleid van het Klassiek Griekse δαίμων, daimoon, "demon", een verwijzing naar de kwade geesten die volgens de legende bij de vindplaats rondwaren en waarnaar de Ghost Ranch ook genoemd is en verder naar het volgens de beschrijvers enge uiterlijk van het dier. De soortaanduiding is afgeleid van het Griekse χαυλιόδους, chauliodous, "met vooruitstekende tanden", een verwijzing naar een opvallend gebitskenmerk.

Het fossiel, holotype, CM 76821, is gevonden in lagen van Chinleformatie die dateren uit het late Norien, ongeveer 205 miljoen jaar oud. Het bestaat uit een vrijwel volledige schedel, een proatlas, vijf aangesloten halswervels en wat ribben. De schedel is erg samengedrukt.

In 2020 werd de osteologie in groter detail beschreven nadat het fossiel onderzocht was door middel van een CAT-scan.

Beschrijving[bewerken | brontekst bewerken]

Grootte en onderscheidende kenmerken[bewerken | brontekst bewerken]

Daemonosaurus is een vrij kleine roofsauriër, met een geschatte lengte van anderhalf à twee meter.

De schedel volgens Jaime Headden. De beschrijving uit 2020 geeft de voorste tanden veel langer

De beschrijvers gaven in 2011 twee autapomorfieën aan, unieke afgeleide eigenschappen. De tak van de praemaxilla onder het neusgat loopt ver naar achteren door, tot bijna aan het traanbeen. De schedelopening in de zijkant van de snuit, de fenestra antorbitalis, is bijna even groot als het neusgat.

In 2020 werden aanvullende autapomorfieën vastgesteld. Er zijn drie premaxillaire tanden, die naar voren toe in lengte toenemen. Het prefrontale is lang ten opzichte van de oogkas, met ongeveer de helft van de lengte daarvan van voor naar achter gemeten. Het jukbeen heeft een uitstekende richel op de zijkant, welke richel zijdelings afgeplat is. De derde halswervel heeft een diepe eironde en door een opstaande rand begrensde uitholling op de voorste zijkant van het wervellichaam. De oorspronkelijke twee autapomorfieën golden niet meer wegens een verandering in de bepaalde fylogenetische positie waarmee ook de verwanten veranderden ten opzichte waarvan Daemonosaurus vergeleken moest worden.

Daarnaast werd in 2020 een unieke combinatie vastgesteld van op zich niet unieke kenmerken. De schedel is relatief hoog en smal met een korte zone vóór de oogkas. De premaxillaire en voorste maxillaire tanden zijn sterk vergroot ten opzichte van de tegenoverstaande dentaire tanden van de onderkaak. De praemaxilla heeft een lange brede opgaande tak. De neergaande tak van het traanbeen heeft een slank uitsteeksel naar achteren. De voorste tak van het postorbitale overhangt de oogkas. De eerste twee dentaire tanden zijn grot en naar voren hellend. De beenwal voor de tandkassen is bij het dentarium op de symfyse naar beneden gekromd. In de hals heeft de draaier geen richel op de onderzijde.

Skelet[bewerken | brontekst bewerken]

De schedel, 14,5 centimeter lang, is erg gedrongen, hoewel het praefrontale vrij lang is. De ronde oogkassen zijn relatief groot maar de trapeziumvormige fenestra antorbitalis ervoor tamelijk klein. Ook de snuit is erg kort maar wel bol en hoog met grote langwerpige neusgaten. De praemaxilla, negentien millimeter lang, draagt drie vergrote tanden die wat naar voren steken. Ook de voorste tanden van de tamelijk platte onderkaak staan iets naar voren en zijn verlengd; de achterste zijn erg klein. Tussen de praemaxilla en de maxilla, naar schatting achtenzestig millimeter lang, is een inkeping in de bovenkaaklijn die een diasteem vormt, een hiaat in de tandrij. De voorste maxillaire tanden daarachter zijn weer vergroot, hoewel niet zo fors als die in de praemaxilla.

Fylogenie[bewerken | brontekst bewerken]

Volgens een kladistische analyse die de beschrijvers hebben uitgevoerd, bevindt Daemonosaurus zich basaal in de Theropoda, net boven Eoraptor, als zustertaxon van een klade die uit Tawa en de Neotheropoda bestaat. De positie zou een aanwijzing zijn dat de nog basalere Herrerasauridae theropoden zijn en geen basale Saurischia: Daemonosaurus zou namelijk, ondanks zijn unieke specialisaties van het gebit en de kopvorm, in bouw tussen de herrerasauriden en de neotheropoden in staan. Daemonosaurus deelde zijn leefgebied met de meer afgeleide Coelophysis.

De analyse leverde het volgende kladogram op:

Theropoda 


Staurikosaurus




Herrerasaurus



Chindesaurus






Eoraptor




Daemonosaurus




Tawa


 Neotheropoda 


Megapnosaurus



Coelophysis





Liliensternus




Zupaysaurus




Cryolophosaurus




Dilophosaurus



Meer afgeleide Theropoda











De nieuwe beschrijving uit 2020 vond Daemonosaurus zeer basaal in de Dinosauria.