David Van Reybrouck

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Dit is een oude versie van deze pagina, bewerkt door Karel Anthonissen (overleg | bijdragen) op 26 jan 2011 om 20:40. (- niet encyclopedische adjectieven)
Deze versie kan sterk verschillen van de huidige versie van deze pagina.
David van Reybrouck wint de Libris Geschiedenis Prijs op de Nacht van de Geschiedenis.

David Grégoire Van Reybrouck (Brugge, 11 september 1971) is een Vlaams wetenschapper, cultuurhistoricus, archeoloog en schrijver. In 2010 werd hij bedacht met drie belangrijke literaire onderscheidingen.

Biografie

Algemeen

Van Reybrouck groeide op in het West-Vlaamse Assebroek bij Brugge, in een katholieke familie met literaire cultuur. Een grootvader, Gregoire De Bouvere, sterk geïnspireerd door de Kajottersbeweging waar hij actief toe behoorde, was werkzaam als boekbinder bij de Brugse uitgeverij Desclée de Brouwer. Zijn taak bestond erin missalen en brevieren te voorzien van goud op snee. Daarnaast trad hij op als kleinkunstenaar en animator op verenigingsfeesten. Bij zijn grootvader Van Reybrouck vond David veel Davidsfonds-boeken. [1] Zijn vader, Dirk Van Reybrouck (1939-2006) was ingenieur bij de spoorwegen en werkte van 1962 tot 1966 voor de Congolese spoorwegmaatschappij Bas-Congo - Katanga (BCK) en was op post in Likasi (toen Jadotstad). Zijn moeder, Bernadette De Bouvere, was lerares Plastische Opvoeding en schrijft gedichten. Hij is een bewonderaar van het werk van Stijn Streuvels en Hugo Claus en de kunst van Permeke.

Hij studeerde archeologie en filosofie aan de Katholieke Universiteit Leuven. Hij behaalde later een Master in World Archaeology in Cambridge en promoveerde in 2000 aan de Universiteit Leiden op een proefschrift getiteld From Primitives to Primates: a History of Ethnographic and Primatological Analogies in the Study of Prehistory.

Van Reybrouck woonde en werkte een tijdlang in Barcelona en Parijs. In 1999 en 2000 was hij wetenschappelijk coördinator van AREA (Archives of European Archaeology), een Europees onderzoeksnetwerk voor de geschiedenis van de archeologie. Daarna was hij enkele jaren als cultuurhistoricus verbonden aan de K.U.Leuven waar hij onderzoek verrichtte naar de geschiedenis van de Belgische archeologie en naar de geschiedenis en de architectuur van West-Europese dierentuinen. Hij was daarnaast redacteur van het vaktijdschrift Archaeological Dialogues. Zijn academische interesses zijn de geschiedenis van de mens-dierverhouding in de negentiende en twintigste eeuw, hetzij in wetenschappen als de archeologie, de antropologie en de biologie, hetzij in literaire en populaire verbeelding.

Van Reybrouck werkte mee aan tentoonstellingen over de menselijke evolutie (Kunsthal Rotterdam), mensapen (Afrika-museum, Tervuren), Neanderthalers (Gallo-Romeins Museum, (Tongeren) en de Antwerpse Zoo.

Schrijver

In 2007 verliet hij de academische wereld en legde hij zich toe op zijn schrijversloopbaan: hij vindt dat hij beter ongetrouwd is zonder kinderen, opdat het genot van het literaire scheppingsproces niet gehinderd wordt. Ook de dood van vijf goede vrienden in 1998 bij de Kabelliftramp in Cavalese deed hem daartoe besluiten. [2]

Van Reybrouck is freelancer voor de krant De Morgen waar hij essays, reportages en recensies schrijft voor het zaterdagsupplement Zeno en de wekelijkse bijlage Boeken. Hij schrijft ook gedichten: in het eerste nummer van Het liegend konijn, het poëzietijdschrift van Jozef Deleu, verschenen er enkele.[3]

In oktober 2001 verscheen De Plaag, Het stille knagen van schrijvers, termieten en Zuid-Afrika, een mengeling van biografie, autobiografie en reportage. De Plaag werd genomineerd voor de Gouden Uil Literatuurprijs 2002 en bekroond met de Debuutprijs 2002. David Van Reybrouck won er ook de Literatuurprijs 2002 van de provincie Vlaams-Brabant mee en sleepte een nominatie voor de Debutantenprijs van Dordrecht in de wacht. In december 2003 verscheen de Afrikaanse vertaling Die plaag. In 2004 gaat de toneelbewerking die Van Reybrouck met Josse De Pauw maakte, Die Siel van die Mier, in première. Hij krijgt er dat jaar ook de Taalunie Toneelschrijfprijs voor. Een tweede toneeltekst van Van Reybrouck was N, over een encyclopedicus in Afrika. De tekst werd in 2006 in Het Toneelhuis op scène gebracht door Peter Krüger.[3]

Eind 2006 was Van Reybrouck writer in residence aan de Universiteit van Amsterdam. Kort erna, in 2007, verscheen zijn eerste roman, Slagschaduw. Daarin voeren, in tegenstelling tot het non-fictie werk De Plaag, doorvoelde emoties de bovenhand. Later dat jaar verscheen ook Waar België voor staat, een pleidooi voor een sereen en solidair debat over de toekomst van België. Dit boek kwam er in samenwerking met Geert Buelens en Jan Goossens. Aan het eind van datzelfde jaar ging zijn theatermonoloog Missie in première in de Koninklijke Vlaamse Schouwburg in Brussel. De monoloog kwam tot stand uit gesprekken die Van Reybrouck had met oude missionarissen in Belgisch-Congo. Hij kreeg er in 2008 de Arkprijs van het Vrije Woord voor. De jury sprak haar lof voor dit stuk uit voor zijn veelzijdige, rechtlijnige en originele aanpak in de hedendaagse discussies op ethisch-maatschappelijk en wetenschappelijk vlak.

Voor het fotoboek Congo (belge) (2009) van Magnumfotograaf Carl De Keyzer selecteerde Van Reybrouck de tekstfragmenten en citaten.

Congo

In het voorjaar van 2010 verscheen zijn boek Congo. Een geschiedenis.

Hij won er de AKO Literatuurprijs mee. Volgens de jury is het een knap gecomponeerd verhaal over slavernij en kolonialisme, veerkracht en overleven. Een meeslepend geschiedeniswerk van een historicus én romancier. In hetzelfde jaar won hij met dit boek ook de Libris Geschiedenis Prijs. Briljant, adembenemend en meeslepend waren de woorden van de jury. Verder oordeelde de jury dat de auteur grote indruk maakt met de breedte van het onderwerp in een rijke, bijna barokke stijl. Het boek is een originele combinatie van persoonlijke betrokkenheid en journalistieke distantie, dat archiefmateriaal, interviews en persoonlijke observaties vermengt gaf de jury nog mee.

De auteur deelde mee dat hij een deel van het prijzengeld zal schenken aan Human Rights Watch; voor de rest koopt hij er tijd mee voor een volgend boek.

Begin 2011 was het duidelijk dat het boek in verschillende talen zou vertaald worden, meer bepaald het Engels, het Frans, het Duits, het Noors, het Zweeds, het Italiaans en het Spaans.

PEN Vlaanderen

In januari 2011 werd Van Reybrouck verkozen, in opvolging van Geert Van Istendael, tot voorzitter van PEN-Vlaanderen, de Vlaamse afdeling van International PEN (gesticht in 1921), een wereldwijde auteursvereniging die ijvert voor vrede en internationale verstandhouding, voor vrije meningsuiting en verzet zich tegen elk vorm van censuur.

De nieuwe voorzitter verklaarde dat hij PEN-Vlaanderen meer zichtbaarheid wil geven en de internationale vereniging wil aanmoedigen om méér te gaan wegen op de Europese instellingen die op vlak van mensenrechten veel zeggingskracht hebben.

Hij nam zich ook voor om van de Antwerpse PEN-schrijversflat een vrijhaven voor vervolgde schrijvers te maken.

Onderscheidingen

Publicaties

  • From primitives to primates. A history of ethnographic and primatological analogies in the study of prehistory. Proefschrift Universiteit Leiden, 2000. Geen ISBN
  • De Plaag. Het stille knagen van schrijvers, termieten en Zuid-Afrika, Meulenhoff, Amsterdam, 2001. ISBN 9029070609
  • Slagschaduw, Meulenhoff, Amsterdam, 2001. ISBN 9789085420859
  • Die siel van die Mier, (theater), 2004
  • N, (theater), 2006
  • Missie (theater), 2007
  • Pleidooi voor populisme. Pamflet, Querido, Amsterdam, 2008. ISBN9789021434681.
  • De Europese grondwet in verzen (met Peter Vermeersch), Vrijdag, 2009
  • Congo. Een geschiedenis, De Bezige Bij, Amsterdam, 2010. ISBN 9789023456636

Teksten voor beeldende kunstenaars:

  • Belgicum, Teksten bij de foto's van Stephan Vanfleteren, 2007
  • Congo (belge), Teksten bij de foto's van Carl De Keyzer, 2009
  • Scheisseimer, Teksten bij de tekeningen van Koenraad Tinel, 2009

Gemeenschappelijk werk

  • Waar België voor staat: een toekomstvisie, Geert Buelens, Jan Goossens, David Van Reybrouck, Manteau/Meulenhoff, 2007
  • Congo in België. Koloniale cultuur in de metropool, Vincent Viaene, David Van Reybrouck, Bambi Ceuppens, Universitaire Pers Leuven, 2009

Literatuur

  • Frans HELLEMANS, David Van Reybrouck: "Leopold II was geen Adolf Hitler", in: Knack, 22 december 2010, blz. 82-85.

Externe link