De dood van een vrek (tekening)

De dood van een vrek
Kunstenaar	Anoniem (naar Jheronimus Bosch)
Jaar	16e eeuw
Techniek	Penseel in donkergrijze inkt, wit gehoogd, op grijs papier
Afmetingen	25,5 × 15 cm
Verblijfplaats	Musée du Louvre
Locatie	Parijs
Portaal    Kunst & Cultuur

De dood van een vrek is een tekening naar Jheronimus Bosch in het Louvre in Parijs.

Voorstelling

Zie De dood van een vrek (schilderij)

Beschrijving

Jheronimus Bosch. De dood van een vrek. Ca. 1494 of later. Washington, National Gallery of Art.

Het is een vrijwel exacte kopie van het schilderij De dood van een vrek van Jheronimus Bosch in de National Gallery of Art in Washington. Er zijn echter enkele verschillen. Zo houdt de man op het schilderij een rozenkrans vast en werpt hij een muntstuk in een geldkist. Op de tekening ontbreken deze en lijkt de man alleen maar naar de geldkist te grijpen. Daarnaast is de wapenrusting op de voorgrond verplaatst naar een bankje links van de deur, waarbij de mantel ontbreekt. Ook de lichtstraal die vanaf het crucifix op de man neerdaalt, ontbreekt.

Achterzijde: Schets voor een helm en een schild.

Achterzijde

De voorstelling op de achterzijde is niet geheel zichtbaar omdat het blad deels beplakt is. Deze voorstelling bestaat uit een studie van de helm en het schild, die op de tekening aan de voorzijde op het bankje naast de deur staan afgebeeld. De achterzijde draagt verder het opschrift ‘Jeronimus bos van / Antwerpen’ en stamt waarschijnlijk uit dezelfde tijd als de tekening aan de voorzijde.

Toeschrijving

Sommige auteurs zien de tekening als een eigenhandig werk van Bosch, al dan niet bedoeld als voorbereidende studie voor het schilderij. De ondertekening van het schilderij verschilt echter te veel van de tekening, waardoor de mogelijkheid dat het hier om een studie gaat onwaarschijnlijk is. De verkeerd begrepen details, zoals de man die naar de geldkist grijpt, wijzen volgens onder meer Ludwig von Bladass en Charles de Tolnay op het werk van een kopiist. Volgens De Tolnay ontbreekt het in de tekening aan ‘scherpte in de karakterisering van de gelaatstrekken’ en vertonen de plooien ‘pedante herhalingen’.

Herkomst

De tekening bevond zich oorspronkelijk in de verzameling van Miklós Esterházy (Nicolaas Esterházy). Op 15/16 juni 1926 werd hij geveild tijdens de verkoping van de collectie van Louis François comte de Robiano de Borsbeek bij veilinghuis Frederik Muller & Co. in Amsterdam. Koper was de kunsthandelaar Antonius Wilhelmus Mari Mensing (1866-1936), die de tekening schonk aan het Louvre in Parijs.

Externe links

• Webpagina van het Département des Arts Graphiques van het Louvre.

Tentoonstellingen

• Dutch Art 1450–1900, Royal Academy of Arts, London, 4 januari-9 maart 1929, cat.nr. 510, zonder afbeelding.
• De Van Eyck à Bruegel, Musée de l'Orangerie, Parijs, november 1935-januari 1936, cat.nr. 151, zonder afbeelding.
• Jeroen Bosch, Noord-Nederlandsche primitieven, Museum Boymans, Rotterdam, 10 juli-15 oktober 1936, cat.nr. 26, p. 65, met afbeelding.
• Middeleeuwse kunst der Noordelijke Nederlanden, Rijksmuseum, Amsterdam, 28 juni-28 september 1958, cat.nr. 180, met afbeelding.
• Le XVIe siècle européen. Dessins du Louvre, Musée du Louvre, Parijs, 20 oktober 1965-22 januari 1966, cat.nr. 63, met afbeelding.
• Jheronimus Bosch, Noordbrabants Museum, 's-Hertogenbosch, 17 september-15 november 1967, cat.nr. 51, p. 175-176, met afbeelding in zwart-wit (voor- en achterzijde) (als Jheronimus Bosch/naar Jheronimus Bosch).
• De Van Eyck à Spranger. Dessins des maîtres des anciens Pays-Bas. 46ème exposition du Cabinet des Dessins, Musée du Louvre, Parijs, 27 januari-19 april 1971, cat.nr. 22, met afbeelding.
• 500 jaar grote raad, Centre culturel A. Spinoy, Mechelen, 16 september-4 november 1973, cat.nr. 475, zonder afbeelding.
• La grisaille, Musée national d'Art Moderne, Parijs, 24 april-31 oktober 1980, p. 13, zonder afbeelding.
• Jheronimus Bosch, Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, 1 september-11 november 2001, cat.nr. 7.13 (als kopie naar Jheronimus Bosch).

Noten