North American F-100 Super Sabre

F-100D Super Sabre
Algemeen
Rol	jager/bommenwerper
Bemanning	1 (2 voor F-100F, TF-100C)
Varianten	TF-100A,F-100A,RF-100A,F-100A,F-100B,F-100C,TF-100C,F-100Cr; F-100D,F-100F,DF-100F,NF-100F,TF-100F
Status
Gebruik	Verenigde Staten, Denemarken, Frankrijk, Taiwan en Turkije
Afmetingen
Lengte	15,2 m
Hoogte	4,95 m
Spanwijdte	11,81 m
Vleugeloppervlak	37 m²
Gewicht
Leeggewicht	9500 kg
Startgewicht	13 085 kg
Max. gewicht	15 800 kg
Krachtbron
Motor(en)	1× Pratt & Whitney J57-P-21/21A turbojet
Stuwkracht	45 kN; met naverbrander 71 kN
Prestaties
Topsnelheid	1390 km/h
Klimsnelheid	113,8 m/s
Actieradius	3210 km
Dienstplafond	15 000 m
Bewapening
Boordgeschut	4×20mm M39 kanonnen
Bommen	3190 kg
Raketten	4×AIM-9 Sidewinder of GAM-83 Bullpup
Portaal	Luchtvaart

De North American F-100 Super Sabre is een jachtvliegtuig dat eind jaren veertig door North American Aviation werd ontworpen.

Het was de eerste geslaagde poging om een jachtvliegtuig te bouwen dat in een horizontale vlucht supersonisch kon vliegen. De geluidsmuur werd met dit toestel in mei 1953 doorbroken en de Super Sabre vestigde op 29 oktober 1953 een wereldrecord toen het een snelheid van 1217 km/h haalde. In 1954 werd het vliegtuig bij de Amerikaanse luchtmacht operationeel. Voor de fabriek was het de opvolger van de F-86 Sabre.

Ondanks succesvolle vluchten zorgden in het begin een aantal crashes ervoor dat het toestel in 1954 een vliegverbod kreeg vanwege optredende instabiliteit bij hoge snelheden; een effect dat traagheidskoppel wordt genoemd (Engels: inertia coupling). Dit werd pas opgeheven nadat de fabrikant aanpassingen aan de vleugeltippen en een vergroot staartvlak had aanbracht. De Super Sabre is geproduceerd tot en met mei 1959. Er kwamen in totaal 2294 stuks van de productielijn.

De Amerikaanse luchtmacht heeft de F-100 intensief in operationeel gebruik gehad van 1954 tot en met 1971. Hierbij werd het continu voor grondondersteuningsmissies (Engels: close air support) ingezet gedurende de oorlog in Vietnam. Daarna werd het bij de Amerikaanse luchtmacht vervangen door de Chance Vought A-7 Corsair.

De Air National Guard behield de F-100 nog in dienst tot 1979.

De F-100 heeft ook gevlogen in diverse NAVO-luchtmachten. Zo heeft het toestel tot 1972 dienstgedaan bij de Franse luchtmacht, tot 1982 bij de Deense luchtmacht en tot 1985 bij de Turkse luchtmacht. De in Europa gestationeerde Amerikaanse toestellen waren gelegerd op de volgende vliegvelden:

F-100’s fighter wings USAFE	Squadrons	Locaties
20th Tacical Fighter Wing	55, 77, 79 Tac Ftr Sqn	RAF Wethersfield, RAF Woodbridge (VK)
36st TFW	22, 23, 32, 53, 461 TFS	Bitburg airbase (West-Duitsland), Soesterberg (NL)
48th Fighter Bomber wing	492, 493, 494 TBS	Chaumont airbase (F)
48th TFW	492, 493, 494 TFS	RAF Lakenheath (VK)
49th TFW	7, 8, 9 TFS	Spangdahlem airbase (West-Duitsland)
50th TFW	10, 81, 417 TFS	Hahn airbase (West-Duitsland)
388th TBW	561, 562, 563 TBS	Etain-Rouvres airbase (F)
401st TFW	307, 353, 613 TFS	Torrejon airbase (E)

Voorts waren F-100's tijdelijk gelegerd op deze locaties:

F-100’s fighter wings Afrika	Locatie
45th Fighter Day Squadron	Sidi Slimane airbase (Marokko)
7272th Fighter Trainer Wing	Wheelus airbase (Libië)

De F-100 Super Sabre stond ook bekend onder de namen Supsab en de Hun. Beide zijn afkortingen, namelijk van Super Sabre en One Hundred.

Het toestel op de foto's is de F-versie, een tweezits trainerversie. De C- en D-versies vlogen in Vietnam als jager-bommenwerper. Zij waren gelegerd op de volgende vliegvelden:

F-100’s fighter wings Vietnam	Squadrons	Locaties
3rd Tacical Fighter Wing	90, 510, 531 Tac Ftr Sqn	Vliegbasis Biên Hòa
31st TFW	136, 188, 306, 308, 309, 355, 416 TFS	Tuy Hoa airbase
35th TFW	120, 352, 612, 614, 615 TFS	Phan Rang airbase
37th TFW	174, 355, 416, 612 TFS	Phu Cat airbase
366th TFW	352, 614, 615 TFS	Đà Nẵng airbase
474th TFW det 1	428, 429, 430, 478 TFS	Vliegbasis Tân Sơn Nhứt

Het Nationaal Militair Museum heeft een F-100D Sabre in de collectie.^[1] Het toestel heeft achtereenvolgens gevlogen voor de USAF, de Franse luchtmacht en weer de USAF. Op 20 januari 1988 werd het toestel opgeslagen namens het United States Air Force Museum. Acht jaar later kwam de F-100D naar Nederland en kreeg hier het kleurenschema van 32th Fighter Interceptor Squadron op Soesterberg in de jaren 1956-1960.