Fort Zeelandia (Suriname)
Fort Zeelandia is een voormalig Nederlands fort tussen Paramaribo, de hoofdstad van Suriname, en de linkeroever van de rivier de Suriname. Sinds 2004 is het een museum.
Het 5-hoekige fort ontstond in het begin van de 17e eeuw, toen de Nederlanders een handelsvestiging stichtten nabij het Indianendorp Parmirbo, het latere Paramaribo. Om de nederzetting te verdedigen werd een versterking aangelegd.
De Engelsen veroverden het fort in 1651 en noemden het Fort Willoughby, naar Lord Willoughby. In 1667 veroverden Zeeuwen onder Abraham Crijnssen het fort en de nederzetting. Het fort werd Fort Zeelandia genoemd; op één van de kruithuizen is nog het Zeeuwse wapen te zien.
De nederzetting Nieuw Middelburg. Deze naam sloeg nooit aan.
Mensen van buiten Paramaribo noemden het plaatsje zelfs simpelweg "foto" (fort). Fort Zeelandia, gelegen aan de rivier de Suriname, werd uitgebreid met vijf bastions. Drie daarvan, bastion Middelburgh, bastion Veere en bastion Zierikzee, bestaan nog, de twee die aan de landkant waren gebouwd, werden weggehaald toen Fort Nieuw-Amsterdam gebouwd werd.
Nadat in 1712 de Fransen een succesvolle aanval hadden uitgevoerd op een deel van de plantages rond Fort Zeelandia, werd op de rechteroever van de rivier een nieuw fort gebouwd, Fort Nieuw-Amsterdam. Fort Zeelandia werd een kazerne, en later een gevangenis.
In 1967 werd het fort gerestaureerd, waarna het Surinaams Museum hier werd gehuisvest. De dag voor de onafhankelijkheid in 1975 werd het standbeeld van koningin Wilhelmina van het Onafhankelijkheidsplein naar een plek naast het fort verplaatst. Op de plek waar het beeld stond, werd een vlaggemast geplaatst waar de nieuwe Surinaamse vlag de volgende dag werd gehesen.
In april 1982 namen de militairen rond Desi Bouterse hun intrek in het fort. Het werd Nationaal Hoofdkwartier, en werd gebruikt om tegenstanders van het regime op te sluiten, onder wie Surendre Rambocus en diens ondergeschikte Jiwansingh Sheombar na het mislukken van hun tegencoup op 11 maart 1982. Op 8 december van dat jaar werden op de ringmuur, aan de kant van de Surinamerivier, vijftien tegenstanders van het regime-Bouterse omgebracht. Een gebeurtenis die bekend staat als de Decembermoorden. Sinds 1995 is in het fort weer het Surinaams Museum gevestigd.
Buiten het fort werden mooie officiershuizen gebouwd. Enkelen worden nu als kantoor gebruikt. Ook breidde de stad zich uit in de nabijheid van het fort omdat mensen zich hier veilig voelden. Pas later breidde de stad zich ook naar het Westen uit.
-
Apotheek in voormalig kruithuis -
Wilhelmina -
Officiershuizen -
Nederlandse brievenbus
Literatuur
- C.F.A. Bruijning, J. Voorhoeve (red.): Encyclopedie van Suriname. Amsterdam en Brussel 1977, pag, 683, B.V. Uitgeversmaatschappij Argus Elsevier, ISBN 9010018423
- Jos Fontaine: Zeelandia. De geschiedenis van een fort. Zutphen 1972, De Walburg Pers, ISBN 906011-441-8
Trivia
- De Nederlandse brievenbus die rechts van de toegangspoort tegen de buitenmuur van het fort staat, heeft vroeger gestaan op het Nassauplein in Den Haag aan de kant van de Laan Copes van Cattenburch.
