Frituurpan
Een frituurpan, frituur, friteuse, frietpan, of frietketel (Limburgs) is een stuk kookgerei waarin olie of vet wordt verhit om voedsel in te frituren, zoals vis, oliebollen, friet of kroketten. Oorspronkelijk werd er gedoeld op een fysieke pan, pot of ketel die op een kooktoestel werd geplaatst, waarmee de pan verhit werd. Vanaf het moment dat er elektrische apparaten op de markt kwamen waarmee er gefrituurd kon worden, werd het woord frituurpan ook overdrachtelijk gebruikt om dit soort apparaten mee aan te duiden. De vereiste temperatuur loopt van ongeveer 180 tot 200 graden Celsius.
Bedrijven die snacks gefrituurd verkopen, worden in Nederland doorgaans snackbar of cafetaria genoemd, in België staan deze verkooppunten bekend als frituur of frietkot.
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Begin 20ste eeuw was de frituurpan doorgaans van gietijzer, bekleed met een laagje emaille: van binnen wit of grijs en van buiten zwart. Een dergelijke pan kon voldoende hoge temperaturen verdragen.[1] Men verwarmde deze pan op het gasfornuis. Als frituurvet gebruikte men bijvoorbeeld vet van Delfia, of de slaolie van Calvé.[2] De eerste elektrische frituurpannen voor thuisgebruik waren pannen, voorzien van een mandje en deksel, en een ingebouwd elektrisch element, waarmee de temperatuur kon worden ingesteld.[3] De eerste apparaten werden geïntroduceerd in de jaren 1950,[4] in een periode waarin de moderne huisvrouw zich überhaupt kon verheugen op de introductie van elektrische apparaten in de keuken.[5]
Brandgevaar[bewerken | brontekst bewerken]
Een frituurpan kan brandgevaar opleveren. Wanneer de olie in de frituurpan verhit wordt tot het punt van zelfontbranding, slaat de vlam in de pan. Om deze reden mag men een frituurpan die aan staan, of die zich op een warme kookplaat bevindt, nooit onbewaakt achterlaten. Elektrische frituurtoestellen zijn doorgaans voorzien van een thermostaatbeveiliging die het toestel bij oververhitting uitschakelt. In het verleden bood dat overigens geen garantie; volgens krantenberichten uit de 20ste eeuw kwamen er destijds nog wel eens frituurbranden voor naar aanleiding van een defecte thermostaat.[6][7][8]
Slaat de vlam eenmaal in de pan, blus deze dan niet met water: dit veroorzaakt een zuil van stoom die meters hoog kan worden en de brandende olie meeneemt. Sluit in plaats daarvan het vuur van de zuurstof af, door bijvoorbeeld een deksel, vochtige doek of blusdeken over de frituurpan te leggen.
Bronnen, noten en/of referenties
|
· 
· 