Fritz Zorn

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Fritz Zorn
Plaats uw zelfgemaakte foto hier
Algemene informatie
Bijnaam Federico
Volledige naam Fritz Angst
Geboren 10 april 1944
Geboorteplaats Meilen[1]
Overleden 2 november 1976
Overlijdensplaats Zürich[2]
Land Zwitserland
Werk
Bekende werken Mars
Portaal  Portaalicoon   Literatuur

Fritz Zorn, pseudoniem voor Fritz Angst (Meilen, 10 april 1944Zürich, 2 november 1976), was een jonggestorven Zwitserse leraar, die postuum een bekende schrijver van de 'generatie 68' werd.

Leven en werk[bewerken | brontekst bewerken]

Fritz Angst studeerde Germaanse en Romaanse talen en promoveerde in 1971 op een proefschrift over de Portugese schrijver Luís de Sttau Monteiro. Hij werd daarna leraar aan een gymnasium, maar kon dat niet lang volhouden wegens ziekte. Hij stierf in 1976 in de leeftijd van 32 jaar aan kanker.

Hij werd bekend door zijn in 1977 postuum verschenen autobiografische roman Mars, geschreven onder pseudoniem, waarbij hij zijn naam "Angst" verving door "Zorn" (kwaadheid). Het boek werd door de schrijver Adolf Muschg ontdekt en aan een uitgever doorgespeeld. Het is een sleutelroman van de jaren zeventig. Zorn beschrijft daarin een heel laat, door de ziekte uitgelokt afgrijzen over zijn dertig jaar lang “niet geleefd” leven. Oog in oog met de naderende dood wordt hem plotseling duidelijk, dat – ondanks zijn beschermde, kille en strenge kindertijd in een gegoed haute-bourgeoisie gezin aan de Züricher goudkust en achter de façade van zijn rechtlijnige beroepscarrière – voor “de mens daarachter” alles “verkeerd gegaan” is.

Hij brengt zijn ervaringen met kanker, die hem tot het beëindigen van zijn beroepswerkzaamheden dwongen, in een meedogenloze afrekening in verband met de Zwitserse burgerlijke samenleving. Zorn beschrijft zijn ziekte als een symptoom van een degeneratieproces, dat het hele maatschappelijke organisme heeft aangetast. Zijn leven lang leed hij aan zijn bitter ervaren onvermogen tot liefhebben en aan ernstige depressies. Het boek werd tot een cultboek van de jaren tachtig vanwege zijn radicaliteit en de rebelse manier van schrijven, die paste bij het levensgevoel van de protestgeneratie.[3]

Werk[bewerken | brontekst bewerken]

  • Mars. «Ich bin jung und reich und gebildet; und ich bin unglücklich, neurotisch und allein…». Oorspronkelijke uitgave met een voorwoord van Adolf Muschg. Kindler, München, 1977.
    • Nederlandse vertalingen:
      • De angel van het sterven. B. Gottmer, Nijmegen / Orion, Brugge, 1978. ISBN 9026419090.
      • Mars. In het teken van de kreeft. De Prom, Amsterdam, 1984. ISBN 9789068010213

Literatuur over Fritz Zorn[bewerken | brontekst bewerken]

  • Jutta Anna Kleber: Schuld und Krebs. Geschichte und Ende der Unheilbarkeit in der Moderne. In: Konkursbuch. Themenschwerpunkt Schuld, p. 121–137 (1999)
  • Brigitte Haberer: Fritz Zorn. Mars, in: Walter Jens (red.), Kindlers Neues Literatur Lexikon, Bd. 17 (VB–ZZ), p. 1087 e.v. (1992)
  • Anselm Haverkamp: Die neueste Krankheit zum Tode. Das Werthersyndrom in der Verständigungsliteratur der siebziger Jahre: Fritz Zorn, Mars. Mit einem Nachwort über Fiktion und Wirklichkeit. In: Deutsche Vierteljahresschrift für Literaturwissenschaft und Geistesgeschichte (1986), p. 667–696
  • Michael Rutschky: Erfahrungshunger. Ein Essay über die siebziger Jahre. Kiepenheuer & Witsch, Köln, 1980

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]