Gebroeders Van Raemdonck
De Gebroeders Van Raemdonck (Edward en Frans), afkomstig uit Temse, zijn in Vlaanderen een symbool van broederliefde. Ze waren tijdens de Eerste Wereldoorlog beiden sergeant van de 6e Compagnie van het 24e Linieregiment.
Edward en Frans sneuvelden in de nacht van 25 op 26 maart 1917 na een nachtaanval op het Stampkot te Steenstrate waar voor hen op die plek een monument werd opgericht. Het monument is opgetrokken met betonblokken van het Stampkot. De gebroeders liggen begraven in de IJzertoren.
Een symbool voor de Vlaamse Beweging
Het voorstel een wapenstilstand van een half uur te vragen in de sector waar de lijken lagen, teneinde ze weg te halen en te Westvleteren eervol te kunnen begraven, werd door generaal Louis Bernheim, lid van het Grootoosten van België, brutaal afgewezen. Tegen generaal Mahieu zou hij hebben verklaard:
"Je n'en vois pas la nécessité. D'ailleurs il s'est avéré que le plus jeune des deux était un flamingant" ("Ik zie er de noodzaak niet van in. Overigens, het is geweten dat de jongste van de twee een flamingant was").
Waarop generaal Mahieu zou hebben geantwoord:
"En effet" ("Inderdaad").
De lichamen lagen in niemandsland en konden niet worden gerepatrieerd. Op 13 april, 19 dagen na hun dood, werden ze in een ondiepe obusput begraven, op een terrein dat was omgeploegd door granaatinslagen. Hun lijken werden bovendien in september 1917 bij een Frans offensief omgewoeld en stukgeschoten.
De tekst van het bidprentje, opgesteld door O. Dambre, maakt gewag van de volgende gebeurtenissen:
"In een rit op de eerste lijn van den vijand hadden beiden zich allerprachtigst gedragen. Onder een ijselijk bombardement keerden de mannen terug, na volbrachte taak. Tot aan den IJzer kwam Edward en keek met zijn vlammende oogen rond... Doch zijn broeder niet ziende op de plaats der afspraak weigert hij over den IJzer te komen, en de reeds volbrachte heldenfeiten zal hij nu spontaan bekronen met zijne ideale broederliefe. Te midden het afgrijselijkste kanonvuur gaat hij op zoek naar zijn broeder... Wat is er toen gebeurd ? Achttien dagen nadien tusschen onze en de vijandelijke lijnen vond men beide in elkaars armen liggend voor eeuwig... dood."
De vertoning van heldhaftige broederliefde tot in de dood werd een symbool van de Vlaamse Beweging. Wekenlang bleven Vlaamse kranten er roerende, piëteitsvolle artikelen aan wijden. Een pentekening van Joe English maakte van het beeld van innige broederliefde een krachtig herkenbaar icoon.
Uiteindelijk bleken beide broers samen te zijn gesneuveld met de Waalse korporaal Aimé Fiévez. In september 1917 werd het gebied waar ze lagen begraven weer door Belgen veroverd. De stoffelijke overschotten van de drie mannen werden verzameld en opnieuw begraven. Hun makkers plaatsten in september 1918 een stenen kruis op de plaats, waar later een houten omheining rond kwam. Tot 1933 zou deze zerk daar blijven; alvorens naar de IJzertoren te verhuizen. Op de plaats kwam een nieuw monument. De oorspronkelijke zerk ging bij de dynamitering van de IJzertoren in 1946 verloren.
Op 29 oktober 1919 werd het graf open gelegd met de bedoeling de gesneuvelden te repatriëren. Men trof echter slechts enkele stoffelijke resten meer aan, die niet meer te identificeren waren, waarop men besloot deze te laten rusten en men het graf weer dicht maakte. In 1924 werd op bevel van de militaire overheid het graf nogmaals opgemaakt. De resten van de twee broers en van Fiévez werden in één kist gelegd, en bijgezet op de Belgische militaire begraafplaats in Westvleteren. Op 13 augustus 1932 werden de stoffelijke resten van de drie gesneuvelden weer ontgraven, en een week later op de 13de IJzerbedevaart overgebracht naar de crypte van de IJzertoren samen met zes andere gesneuvelden die een symbool waren geworden.