Haile Gebrselassie

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
(Doorverwezen vanaf Haile Gebreselassie)
Haile Gebrselassie
Haile Gebrselassie tijdens de FBK Games 2009
Volledige naam Haile Gebrselassie
Bijnaam Mister Hengelo; mede door de vele records op de FBK Games
Geboortedatum 18 april 1973
Geboorteplaats Asela
Nationaliteit Vlag van Ethiopië Ethiopië
Lengte 1,65 m
Gewicht 56 kg
Sportieve informatie
Discipline middellange + lange afstand
Trainer/coach Woldemeskel Kostre
Eerste titel Wereldjuniorenkampioen 10.000 m 1992
OS 1996, 2000, 2004, 2008
Extra (ex)-wereldrecordhouder diverse afstanden
Portaal  Portaalicoon   Atletiek

Haile Gebrselassie soms ook geschreven als G/selasi (Ge'ez: ኃይሌ ገብረ ሥላሴ, IPA: [hɑjle gɛbrsəlɑsɨ]) (Asela, 18 april 1973) is een Ethiopische atleet. Hij wordt door velen beschouwd als een van de grootste langeafstandslopers aller tijden. Hij werd tweemaal olympisch kampioen en negenmaal wereldkampioen. In totaal nam hij vier keer deel aan de Olympische Spelen en won hierbij twee gouden medailles. Hij was van 2007 tot 2011 wereldrecordhouder op de marathon.

Biografie[bewerken | brontekst bewerken]

Familie[bewerken | brontekst bewerken]

Gebrselassie werd geboren in een tukul, een traditionele tent, in een veld circa tien kilometer buiten het stadje Asela, in de zone Arsi in de regio Oromia, 175 km ten zuiden van de hoofdstad Addis Abeba. Het gezin van de ouders van Gebrselassie telde uiteindelijk tien kinderen. Het gebied ligt op 2500 m hoogte, en in zijn jeugd liep Haile dagelijks heen en weer tussen tent en Asela, waar hij naar school ging. Zijn talent voor hardlopen werd daarbij al snel duidelijk. Zijn vader, Bekele Gebrselassie, zag aanvankelijk niets in zijn voornemen professioneel hardloper te worden en probeerde hem met stokslagen te dwingen boer te worden. Na verloop van tijd zag hij echter in dat de jongen niets liever wilde dan hardlopen en dat het beter was hem zijn gang te laten gaan. Hervestigingsbeleid van de regering dwong het gezin de tukul te verlaten en zich in Asela te vestigen. Op de plaatselijke atletiekbaan kon Haile verder trainen. In september 1992 nam zijn oudere broer Tekeye Gebreselassie deel aan het Wereldkampioenschap halve marathon 1992 in Newcastle en vroeg daarna doorreizend naar Nederland aldaar in oktober 1992 samen met vier andere Ethiopische atleten asiel aan.

Successen[bewerken | brontekst bewerken]

De eerste belangrijke internationale overwinningen kwamen in 1992, toen Gebrselassie op negentienjarige leeftijd wereldkampioen bij de junioren werd op zowel de 5000 als de 10.000 m. In 1991 was hij reeds in contact gekomen met Jos Hermens. In december 1992 verbleef hij enige tijd in diens atletenwoning te Uden in Nederland, om daarvandaan voor geldprijzen aan diverse Europese wedstrijden deel te nemen.[1] In het daarop volgende decennium was hij op die afstanden vrijwel onverslaanbaar. Later legde hij zich toe op de marathon. Zijn succesvolle overstap van de baan- naar de wegatletiek volgde na de Olympische Spelen van Athene in 2004. In de voorbereiding voor de marathon van Amsterdam liep hij een wereldrecord op de incourante 10 Engelse mijl in Tilburg. Later vestigde Gebrselassie een persoonlijk, nationaal en parcoursrecord en beste jaartijd tijdens de marathon van Amsterdam. In het begin van 2006 verpulverde hij het wereldrecord op de halve marathon met 21 seconden. Een belangrijk doel van Gebrselassie was het verbreken van het aantal wereldrecords van Emil Zátopek. Het record van Zátopek stond op 22, maar de officiële teller van Haile stond inmiddels op 24. Na afloop van de marathon van Berlijn in 2007 verklaarde Gebrselassie zijn pijlen nog te willen richten op de olympische marathon van Peking en het WK marathon in Duitsland in 2009, om zijn reeds complete carrière verder te vergulden met aansprekende zeges.

Zijn belangrijkste sportieve rivaal was de Keniaan Paul Tergat, die tijdens de olympische finales 10.000 m van 1996 en 2000 in spannende eindsprints door Gebrselassie werd verslagen. Tergat was lange tijd de houder van het wereldrecord op de marathon, ondanks recordpogingen van Gebrselassie tijdens de marathons van Amsterdam in 2005 en Berlijn in 2006. In 2007 echter lukte het Gebrselassie om een van zijn laatste doelen in de atletiek te bereiken. Tijdens de marathon van Berlijn verbrak hij het wereldrecord van Tergat met 29 seconden om het op 2:04.26 te brengen, de nieuwe maatstaf op de klassieke afstand. Een jaar later, op 28 september 2008, verbeterde hij wederom in Berlijn zijn eigen record tot 2:03.59.

Olympische Spelen van Peking[bewerken | brontekst bewerken]

Medio maart 2008 was zijn deelname aan de Olympische Spelen van Peking uiterst onzeker. Oorzaak was de sterk vervuilde lucht van de stad, waaraan Gebrselassie zich met zijn astma niet wilde blootstellen. Bovendien wilde hij in het najaar van 2008 een nieuwe poging doen om zijn eigen wereldrecord op de marathon te verbeteren. Hij prefereerde daarom in Peking deelname aan de 10.000 m. Dit werd hem door de Ethiopische Atletiekfederatie aanvankelijk niet in dank afgenomen. Men wilde hem dwingen om toch op de marathon van start te gaan, maar Gebrselassie hield voet bij stuk. En gezien de tijden die hij op deze afstand reeds had gerealiseerd kon men ook niet om hem heen, waarna de Ethiopische atletiekofficials ten slotte eieren voor hun geld kozen. Overigens viel Gebrselassie in Peking buiten de prijzen. In een tijd van 27.06,68 werd hij op de 10.000 m zesde.

Het jaar 2009 begon hij voortvarend met 2:05.29 op de marathon van Dubai.

Gebrselassie is eigenaar van de investeringsmaatschappij Haile Alem International, een bedrijf met meer dan 800 werknemers en beleggingen in vooral vastgoed. Het bedrijf investeert vooral in Ethiopië.[2]

Hij woont samen met zijn vrouw Alem, hun drie dochters en één zoon in Addis Abeba.

Eredoctoraten[bewerken | brontekst bewerken]

Op 22 april 2005 kreeg Haile Gebrselassie een eredoctoraat van de Nationale Universiteit van Ierland in Dublin. De meervoudig olympisch kampioen en wereldrecordhouder werd geprezen voor zijn steun aan sociale projecten op het gebied van onderwijs en hiv/aids.[3] Op 5 mei 2008, op de slotdag van de Afrikaanse kampioenschappen, werd dit gevolgd door een eredoctoraat van de Universiteit van Leeds. De Universiteit van Leeds was een van de hoofdsponsors van de 16de Afrikaanse atletiekkampioenschappen.[4]

Titels[bewerken | brontekst bewerken]

  • Olympisch kampioen 10.000 m - 1996, 2000
  • Wereldkampioen 10.000 m - 1993, 1995, 1997, 1999
  • Wereldkampioen halve marathon - 2001
  • Wereldindoorkampioen 1500 m - 1999
  • Wereldindoorkampioen 3000 m - 1997, 1999, 2003
  • Ethiopisch kampioen 1500 m - 1998
  • Ethiopisch kampioen 5000 m - 1993
  • Wereldjuniorenkampioen 5000 m - 1992
  • Wereldjuniorenkampioen 10.000 m - 1992

Persoonlijke records[bewerken | brontekst bewerken]

Baan
Onderdeel Prestatie Datum Plaats
1500 m 3.33,73 6 juni 1999 Stuttgart
1 Eng. mijl 3.52,39 27 juni 1999 Gateshead
2000 m 4.56,1 22 augustus 1997 Brussel
3000 m 7.25,09 28 augustus 1998 Brussel
2 Eng. mijl 8.01,08 31 mei 1997 Hengelo
5000 m 12.39,36 13 juni 1998 Helsinki
10.000 m 26.22,75 1 juni 1998 Hengelo
20.000 m 56.26,75 27 juni 1998 Hengelo
Weg
Onderdeel prestatie Datum Plaats
10 km 27.02 11 december 2002 Doha
15 km 41.38 11 november 2001 Nijmegen
15 km * 41.22 4 september 2005 Tilburg
10 Eng. mijl 44.24 4 september 2005 Tilburg
20 km ** 55.48 15 januari 2006 Phoenix
halve marathon 58.55 15 januari 2006 Phoenix
25 km 1:11.37 12 maart 2006 Alphen
30 km 1:28.01 18 januari 2008 Dubai
marathon 2:03.59 28 september 2008 Berlijn

* op weg naar 10 Engelse mijl, geen officiële tijdwaarneming
** op weg naar halve marathon

Indoor
Onderdeel Prestatie Datum Plaats
800 m 1.49,35 9 februari 1997 Dortmund
1000 m 2.20,3 1 februari 1998 Stuttgart
1500 m 3.31,76 1 februari 1998 Stuttgart
2000 m 4.52,86 15 februari 1998 Birmingham
3000 m 7.26,15 25 januari 1998 Karlsruhe
2 Eng. mijl 8.04,69 21 februari 2003 Birmingham
5000 m 12.50,38 14 februari 1999 Birmingham

Wereldrecords[bewerken | brontekst bewerken]

WR # Afstand Tijd Plaats Datum Status
1 5000 m 12.56,96 Hengelo, NED 4 juni 1994
2 2 Eng. mijl (3219 m) 8.07,46 Kerkrade, NED 27 mei 1995
3 10.000 m 26.43,53 Hengelo, NED 5 juni 1995
4 5000 m 12.44,39 Zürich, SUI 16 augustus 1995
5 5000 m (indoor) 13.10,98 Zürich, SUI 27 januari 1996
6 3000 m (indoor) 7.30,72 Stuttgart, GER 4 februari 1996
7 5000 m (indoor) 12.59,04 Stockholm, SWE 20 februari 1997
8 2 Eng. mijl 8.01,08 Hengelo, NED 31 mei 1997 Daniel Komen (KEN)
9 10.000 m 26.31,32 Oslo, NOR 4 juli 1997
10 5000 m 12.41,86 Zürich, SUI 13 augustus 1997
11 3000 m (indoor) 7.26,14 Karlsruhe, GER 25 januari 1998 Daniel Komen
12 2000 m (indoor) 4.52,86 Birmingham, GBR 16 februari 1998 Actueel
13 10.000 m 26.22,75 Hengelo, NED 1 juni 1998 Kenenisa Bekele (ETH)
14 5000 m 12.39,36 Helsinki, FIN 13 juni 1998 Kenenisa Bekele
15 5000 m (indoor) 12.50,38 Birmingham, GBR 14 februari 1999 Kenenisa Bekele
16 10 km 27.02 Doha, QAT 11 december 2002 Micah Kogo (KEN)
17 2 Eng. mijl (indoor) 8.04,69 Birmingham, GBR 21 februari 2003 Actueel
18 * 15 km 41.22 Tilburg, NED 4 september 2005 Niet erkend
19 10 Eng. mijl (16.093 m) 44.23 Tilburg, NED 4 september 2005 Actueel
20 20 km 55.48 Phoenix (AZ), USA 15 januari 2006 Samuel Wanjiru (KEN)
21 halve marathon (21.098 m) 58.55 Phoenix (AZ), USA 15 januari 2006 Zersenay Tadese (ERI)
22 ** 25 km 1:11.37 Alphen aan den Rijn, NED 12 maart 2006 Niet erkend
23 20.000 m 56.26,0 Ostrava, CZ 27 juni 2007 Actueel
24 werelduurrecord 21.285 m Ostrava, CZ 27 juni 2007 Actueel
25 marathon (42.195 m) 2:04.26 Berlijn, GER 30 september 2007
26 marathon (42.195 m) 2:03.59 Berlijn, GER 28 september 2008 Patrick Makau (KEN)
27 30 km 1:27.49 Berlijn, GER 20 september 2009 Patrick Makau (KEN)

* Onofficieel vanwege ontbreken tijdwaarneming op 15 km-punt (op weg naar 10 Engelse mijl).
** Niet erkend vanwege ontbreken controle op bloeddoping en vanwege 'pacing violation' (hazen in de vorm van deelnemers aan 20 km-wedstrijd stapten in, nadat Gebrselassie vijf kilometer afgelegd had).

Palmares[bewerken | brontekst bewerken]

1500 m[bewerken | brontekst bewerken]

1 Eng. mijl[bewerken | brontekst bewerken]

  • 1993: Goud Emsley Carr Mile - 3.52,39

3000 m[bewerken | brontekst bewerken]

Kampioenschappen
  • 1995: Goud IAAF Grand Prix - 7.35,90
  • 1997: Goud WK indoor - 7.34,71
  • 1998: Goud IAAF Grand Prix - 7.50,00
  • 1999: Goud WK indoor - 7.53,57
  • 2003: Goud WK indoor - 7.40,97
Golden League-overwinningen

5000 m[bewerken | brontekst bewerken]

Kampioenschappen
  • 1992: Goud WJK te Seoel - 13.36,06
  • 1993: Brons Afrikaanse kamp. - 13.10,41
  • 1993: Zilver WK - 13.03,17
Golden League-overwinningen
  • 1998: Golden Gala - 13.02,63
  • 1998: Weltklasse Zürich - 12.54,08
  • 1998: ISTAF – 12.56,52
  • 1999: Bislett Games - 12.53,92
  • 1999: Weltklasse Zürich - 12.49,64
  • 2000: Weltklasse Zürich - 12.57,95

10.000 m[bewerken | brontekst bewerken]

Kampioenschappen
  • 1992: Goud WJK - 28.03,99
  • 1993: Brons Afrikaanse kamp. - 27.30,17
  • 1993: Goud WK - 27.46,02
  • 1995: Goud WK - 27.12,95
  • 1996: Goud OS - 27.07,34
  • 1997: Goud WK - 27.24,58
  • 1999: Goud WK - 27.57,27
  • 2000: Goud OS - 27.18,20
  • 2001: Brons WK - 27.54,41
  • 2003: Zilver WK - 26.50,77
  • 2004: 5e OS - 27.27,70
  • 2008: 6e OS - 27.06,68
Golden League-overwinningen
  • 2003: Memorial Van Damme - 26.29,22

10 km[bewerken | brontekst bewerken]

  • 1994: Zilver Media Bleno Dongio - 27.34 (WR)
  • 1995: Goud Media Bleno Dongio - 28.02
  • 1995: Goud Memorial Pepe Greco - 28.39
  • 1996: Goud Memorial Pepe Greco - 28.42
  • 1997: Goud Memorial Pepe Greco - 28.22
  • 1998: Goud Memorial Pepe Greco - 28.59
  • 2001: Goud Mattoni Grand Prix - 28.07
  • 2001: Goud Great Ethiopian Run - 30.04
  • 2002: Goud Doha QSI $1M 10K road race - 27.02 (WR)
  • 2005: Goud Great Manchester Run - 27.25
  • 2005: Goud British London Run - 28.12
  • 2009: Goud Great Manchester Run - 27.39
  • 2010: Goud 10 km van Madrid - 28.56
  • 2010: Goud Great Manchester Run - 28.02
  • 2010: Goud 10 km van Luanda - 28.05
  • 2011: Goud Great Manchester Run - 28.10
  • 2011: Goud 10 km van Knarvik - 28.39
  • 2011: Goud 10 km van Luanda - 28.08

15 km[bewerken | brontekst bewerken]

10 Eng. mijl[bewerken | brontekst bewerken]

halve marathon[bewerken | brontekst bewerken]

marathon[bewerken | brontekst bewerken]

overige afstanden[bewerken | brontekst bewerken]

veldlopen[bewerken | brontekst bewerken]

  • 1991: 5e Ethiopische kamp. (12.000 m)
  • 1991: 8e WK veldlopen voor junioren (8415 m) - 24.23
  • 1992: Zilver WK veldlopen voor junioren (8000 m) - 23.35
  • 1993: 7e WK veldlopen (lange afstand) - 33.23
  • 1994: Brons WK veldlopen (lange afstand) - 34.32
  • 1995: 4e WK veldlopen (lange afstand) - 34.26
  • 1996: 5e WK veldlopen (lange afstand) - 34.28

Onderscheidingen[bewerken | brontekst bewerken]

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Haile_Gebrselassie&oldid=62575351"