Homogeniteitsbeginsel (staatsrecht)

Het homogeniteitsbeginsel is een staatsrechtelijk basisprincipe, dat inhoudt dat de regering naar buiten toe een eenheid dient te vormen.

Nederland[bewerken | brontekst bewerken]

Op 19 september 1823 voerde koning Willem I der Nederlanden het beginsel bij Besluit in. De invoering van de ministeriële verantwoordelijkheid bij de Grondwetsherziening van 1848 had tot gevolg dat ministers in plaats van de Koning de verantwoordelijkheid droegen voor het beleid. Vóór deze herziening droeg de Koning de verantwoordelijkheid en voerden de ministers slechts zijn besluiten uit. Het homogeniteitsprincipe is ingevoerd om te voorkomen dat ministers op eigen houtje beleid zouden kunnen voeren en dat zij vervolgens tegenover het parlement alleen zouden staan.

In 1850 werd het in het reglement van orde voor de ministerraad (RvOMR) opgenomen en sinds 1994 is het beginsel vastgelegd in artikel 12.^[1] In artikel 26 van dit reglement is de hieraan gerelateerde geheimhoudingsplicht vastgelegd.^[2] In de nota van toelichting bij dit reglement werd aangegeven dat in het geval dat een minister een besluit van de raad niet wenst te accepteren, hij door de voorzitter van de raad (de minister-president) kan worden ontslagen als hij niet zelf ontslag neemt. Het homogeniteitsprincipe geldt pas als de raad een besluit heeft genomen.^[3]

Bronnen, noten en/of referenties

van der Pot, C.W., A.M. Donner, bewerkt door D.J. Elzinga, R. De Lange (2006), Handboek van het Nederlandse staatsrecht. Kluwer, Deventer, p. 188. ISBN 90-13-03351-2. NUR 823-301.

↑ Art. 12 RvOMR:
1. Indien een minister een besluit in strijd acht met zijn verantwoordelijkheid, geeft hij daarvan kennis aan de raad.
2. In geen geval handelt een minister of staatssecretaris tegen een besluit van de raad.
3. Voor zover dit uit het Statuut voortvloeit, geldt dit artikel niet voor de gevolmachtigde ministers.
↑ Art. 26 RvOMR:
1. Ten aanzien van hetgeen ter vergadering besproken wordt of geschiedt, bestaat een geheimhoudingsplicht.
2. De geheimhoudingsplicht bestaat niet: a) voor zover de raad of de minister-president namens de raad ontheffing van de geheimhouding verleent; b) voor zover uitvoering van besluiten dit nodig maakt, dan wel de aard en omstandigheden van een besluit bekendmaking daarvan vorderen.
3. Dit artikel is van overeenkomstige toepassing met betrekking tot de vergaderingen van de onderraden en commissies uit de raad.
↑ Berg, van der, Joop (12 februari 2010). "Met één mond spreken". Parlement & Politiek. Geraadpleegd op 8 mei 2011.

[1] Art. 12 RvOMR:
1. Indien een minister een besluit in strijd acht met zijn verantwoordelijkheid, geeft hij daarvan kennis aan de raad.
2. In geen geval handelt een minister of staatssecretaris tegen een besluit van de raad.
3. Voor zover dit uit het Statuut voortvloeit, geldt dit artikel niet voor de gevolmachtigde ministers.

[2] Art. 26 RvOMR:
1. Ten aanzien van hetgeen ter vergadering besproken wordt of geschiedt, bestaat een geheimhoudingsplicht.
2. De geheimhoudingsplicht bestaat niet: a) voor zover de raad of de minister-president namens de raad ontheffing van de geheimhouding verleent; b) voor zover uitvoering van besluiten dit nodig maakt, dan wel de aard en omstandigheden van een besluit bekendmaking daarvan vorderen.
3. Dit artikel is van overeenkomstige toepassing met betrekking tot de vergaderingen van de onderraden en commissies uit de raad.

[3] Berg, van der, Joop (12 februari 2010). "Met één mond spreken". Parlement & Politiek. Geraadpleegd op 8 mei 2011.

[1]

[2]

[3]