Initiatie (scheikunde)

Initiatie is een proces waarbij reactieve tussenproducten ontstaan die een kettingreactie op gang brengen. Initiatie wordt gevolgd door propagatie; de kettingreactie wordt afgesloten door terminatie.

Voorbeelden

• De reactie van chloor met alkanen volgens een radicaalmechanisme wordt op gang gebracht door ultraviolette straling; de initiatiestap is de dissociatie (homolyse), van een chloormolecuul. (zie ook radicalaire halogenering):

Initiatie bij de reactie van chloor en methaan

• Polyadditie van alkenen kan op diverse wijzen worden geïnitieerd:

1. Initiatie door vrije radicalen. Kleine hoeveelheden peroxide splitsen tot vrije radicalen, die vervolgens met een alkeenmolecuul reageren tot een nieuw radicaal.

   

   Polyadditie: Initiatie door vrije radicalen

2. Initiatie door kationen. Het kation reageert met een alkeenmolecuul tot een carbokation. Diverse zuren kunnen worden gebruikt als initiator; zwavelzuur (H₂SO₄); aluminiumchloride (AlCl₃) of boortrifluoride (BF₃) met een spoortje water.

   

   Polyadditie: Initiatie door kationen

3. Initiatie door anionen. Het anion reageert met een alkeenmolecuul tot een nieuw anion. De initiator is een basisch deeltje. Lithiumamine (Li⁺NH₂⁻) of n-butyllithium (n-C₄H₉^–Li⁺) worden hiervoor gebruikt.

   

   Polyadditie door anionen

Bronnen, noten en/of referenties

• R.T. Morrison and R.N. Boyd, Organic Chemistry, 3rd edition, (New Delhi: Prentice-Hall of India, 1976).

---