Jantje

Jantje is de verkleinvorm van de naam Jan. Deze naam is kort en eenvoudig en komt in Nederlandstalige gebieden erg veel voor. In moppen is iemand met de naam Jantje vaak een onschuldig maar pienter jongetje, dat in zijn kinderlijke onbevangenheid taboedoorbrekende en vaak seksueel getinte vragen stelt of opmerkingen maakt.

De naam Jantje was vroeger ook gebruikelijk als meisjesnaam. In enkele plaatsen waar men sterk aan tradities hecht, krijgen meisjes bij de geboorte nog wel deze naam.

Trivia

• Matrozen worden ook wel Jantjes genoemd
• De Jantjes is ook de titel van musical over matrozen
• Een bekend gedicht van Hieronymus van Alphen begint met de regel "Jantje zag eens pruimen hangen"
• Een Jantje is ook een klein model kussen
• Een biertje wordt ook wel een jantje genoemd (D.& B. Vellinga)
• Onder expats in de bankenstad Frankfurt am Main (Duitsland) wordt een Jan/Jantje ook wel "Ice-Cold Johnny" genoemd (A. Gerritsen)

Beroemde Jantjes

• Jantje Smit, heet nu Jan Smit
• Jantje Beton, een beeldje vervaardigd door Beatrix der Nederlanden, is het beeldmerk van de gelijknamige organisatie die zich inzet voor een speelbare wereld

Jantje wereldwijd

Het principe en het figuurtje van het onschuldige Jantje komen in culturen en talen wereldwijd voor, telkens met een eenvoudige of populaire naam uit de lokale taal:

• Armenië: Vartonik
• Brazilië: Joãozinho
• Bulgarije: Ivancho
• Duitsland: Fritzchen
• Engeland, VS en Engelstalige wereld: Little Johnny
• Estland: Juku
• Finland: Pikku-Kalle
• Frankrijk: Toto
• Hongarije: Móricka
• India: Shubodh Balok (Bengali)
• Italië: Pierino
• Kroatië: Ivica
• Litouwen: Petriukas
• Mexico: Pepito
• Nederland en Vlaanderen: Jantje
• Polen: Jasio
• Rusland: Vovochka
• Servië: Perica
• Slovenië: Janezek
• Spanje en Spaanssprekende landen in Zuid-Amerika: Jaimito
• Tsjechië: Pepíček