Kabinet-Mackay

Kabinet-Mackay
Premier	Æneas Mackay
Beëdiging	21 april 1888
Demissionair	9 juli 1891
Ontslagdatum	21 augustus 1891
Voorganger	Heemskerk Azn.
Opvolger	Van Tienhoven
Overzicht kabinetten
Portaal	Politiek

Het kabinet-Mackay was een christelijk Nederlands kabinet dat regeerde van 21 april 1888 tot en met 21 augustus 1891. Dit is het eerste zogenaamde coalitiekabinet, bestaande uit katholieke en antirevolutionaire ministers. Vorming van dit kabinet was mogelijk geworden door de verkiezingsoverwinning van katholieken en ARP. De voornaamste doelen van het kabinet-Mackay zijn de subsidiëring van het bijzonder onderwijs en het tot stand brengen van een Arbeidswet.

Naast antirevolutionairen en katholieken telt het kabinet twee conservatieve ministers.

Het kabinet zit de gehele periode uit. Omdat er in de Eerste Kamer nog een liberale meerderheid is, halen echter niet alle wetsvoorstellen de eindstreep. Een wetsvoorstel om de plaatsvervanging bij het leger af te schaffen kan niet voor de verkiezingen worden afgehandeld, omdat katholieken en liberalen tijdige behandeling tegenhouden.

Bijzonderheden[bewerken | brontekst bewerken]

In november 1890 overlijdt koning Willem III op 73-jarige leeftijd. Eerder was hij vanwege zijn gezondheid al twee keer buiten staat verklaard om te regeren. De Raad van State nam in de periode april/mei 1889 de functie van de koning over. De regering stelde met spoed een wet op het regentschap op, en bij een nieuwe inzinking van de vorst nam koningin Emma (van oktober tot november 1890) het koninklijk gezag waar. Na het overlijden van de koning volgt zijn 10-jarige dochter Wilhelmina hem op, opnieuw onder het regentschap van Emma, de 32-jarige tweede echtgenote van Willem III.

Een wetsvoorstel om bij de Tweede Kamerverkiezingen ook Amsterdam, Den Haag en Rotterdam, die negen respectievelijk vijf en drie Tweede Kamerleden afvaardigen, te verdelen in enkelvoudige kiesdistricten, wordt door de Eerste Kamer verworpen. Splitsing van de kiesdistricten is nadelig voor de kansen van de liberalen om in de grote steden alle zetels te halen.

Mutaties[bewerken | brontekst bewerken]

In februari 1890 treedt minister Keuchenius van Koloniën af, vanwege de verwerping van zijn begroting door de Eerste Kamer. Minister van Binnenlandse Zaken Mackay volgt hem op. Die wordt op zijn beurt opgevolgd door het Tweede Kamerlid De Savornin Lohman.

In maart 1891 brengt de Tweede Kamer minister Dyserinck ten val. Hij had zonder goede motivering geweigerd S.T. Land, liberaal Tweede Kamerlid en tevens luitenant-ter-zee, te bevorderen tot kapitein-luitenant ter zee. De Kamer neemt hierover een motie van afkeuring aan.

Ambtsbekleders[bewerken | brontekst bewerken]

Ambtsbekleders		Ministers / Ministerie		Termijn	Partij
	mr. Æ. (Æneas) baron Mackay (1838–1909)	Voorzitter		21 april 1888 – 21 augustus 1891	ARP
	mr. Æ. (Æneas) baron Mackay (1838–1909)	Minister	Binnenlandse Zaken	21 april 1888 – 24 februari 1890 (afgetreden na benoeming tot minister van Koloniën)	ARP
	jhr.mr. A.F. (Alexander) de Savornin Lohman (1837–1924)	Minister	Binnenlandse Zaken	24 februari 1890 – 21 augustus 1891	ARP
	jhr. C. (Cornelis) Hartsen (1823–1895)	Minister	Buitenlandse Zaken	21 april 1888 – 21 augustus 1891	O (Conservatief)
	jhr.mr. K.A. Godin de Beaufort (1850–1921)	Minister	Financiën	21 april 1888 – 21 augustus 1891	ARP
	jhr.mr. G.L.M.H. (Gustave) Ruijs de Beerenbrouck (1842–1926)	Minister	Justitie	21 april 1888 – 21 augustus 1891	RK
	J.P. (Jacob Petrus) Havelaar (1840–1918)	Minister	Waterstaat, Handel en Nijverheid	21 april 1888 – 21 augustus 1891	ARP
	luitenant-generaal J.W. Bergansius (1836–1913)	Minister	Oorlog	21 april 1888 – 21 augustus 1891	RK
	schout-bij-nacht H. (Hendrik) Dyserinck (1838–1906)	Minister	Marine	21 april 1888 – 31 maart 1891 (afgetreden)	O (Conservatief)
	schout-bij-nacht G. (Gerhardus) Kruys (1838–1902)	Minister	Marine	31 maart 1891 – 21 augustus 1891	O
	mr. L.W.Ch. Keuchenius (1822–1893)	Minister	Koloniën	21 april 1888 – 24 februari 1890 (afgetreden)	ARP
	mr. Æ. (Æneas) baron Mackay (1838–1909)	Minister	Koloniën	24 februari 1890 – 21 augustus 1891	ARP
Bron: Kabinet-Mackay Parlement & Politiek

Bronnen, noten en/of referenties

De informatie op deze pagina, of een eerdere versie daarvan, is geheel of gedeeltelijk afkomstig van www.parlement.com. Overname was tot 1 februari 2016 toegestaan met bronvermelding.