Le Droit Humain (Nederland)

De Nederlandse federatie Le Droit Humain (D.H.) is de Nederlandse afdeling van de Internationale Orde der Gemengde Vrijmetselarij "Le Droit Humain". Bij deze Internationale Orde zijn vanuit 60 landen Loges aangesloten waarin wereldwijd 27.000 mannen en vrouwen gezamenlijk arbeiden. In de IOGVM "LE DROIT HUMAIN" wordt gewerkt in de1e t/m de 33ste graad.

Geschiedenis

Georges Martin

In 1893 werd in Frankrijk de Vrijmetselaars Grootloge "Le Droit Humain" opgericht door Georges Martin en Maria Deraismes. In 1899 werd deze Grootloge internationaal. De Internationale Orde der Gemengde Vrijmetselarij is actief in Nederland sedert 1904. Op 18 juni van dat jaar werden, in aanwezigheid van de grondlegger van de orde, Georges Martin, de eerste logeleden ingewijd. Dit gebeurde door Annie Besant, die met Engelse leden van de orde naar Nederland was afgereisd. Er werden op dat moment zes heren en vier dames ingewijd. Twee dagen later werden ze bevorderd tot achtereenvolgens gezel en meestermetselaar.

De eerste pioniersloge in Nederland werd een jaar later, 10 juni 1905, onder de naam loge n° 13 Cazotte Amsterdam, tijdens een bijzondere zitting in Amsterdam geïnstalleerd. Georges Martin, mede-oprichter van de Orde woonde de plechtigheid bij en hield een rede waarin hij de gemengde vrijmetselarij in Nederland een krachtige groei toewenste. Tevens gaf hij een uiteenzetting van zijn plannen voor de organisatie van de Orde.

In januari 1911 werd een nieuwe loge opgericht in Den Haag gevolgd door loges in Laren, Rotterdam, Arnhem en Utrecht. De Nederlandse jurisdictie zag het levenslicht. De Nederlandse afdeling heeft in 1919 de status van federatie gekregen. Toen werd de Nationale Raad voor de Nederlandse federatie opgericht, die bestond uit een voorzitter - als vertegenwoordiger bij de Opperraad voor de federatie - en twaalf leden.

Onder invloed van Annie Besant en Charles Leadbeater traden vele theosofen toe tot de orde. Ook werden de ritualen aangepast in theosofische zin, met mystiek-religieuze kenmerken, die afwijkend waren van de normale ritualen opgesteld door Georges Martin, met atheïstisch karakter. Dit leidde tot spanningen.

In 1919 splitsten drie loges - Cazotte Den Haag, Rakoczy Den Haag en Graaf van Welldone Utrecht - zich af van de koepel om het Nederlandsch Verbond van Vrijmetselaren op te richten, wegens onenigheden omtrent de te hanteren ritualen binnen de federatie. De Nederlandse federatie hanteert naast de Aloude en Aangenomen Schotse Ritus ook andere hoge gradensystemen.

De Nederlandse federatie bevatte ook loges in de Nederlandse koloniale gebieden in Nederlands-Indië. De Nederlands-Indische federatie werd in 1919 opgericht vanuit de Nederlandse federatie.

Vanuit Nederland werden ook pioniersloges opgericht in Zwitserland, Duitsland, Oostenrijk, Tsjecho-Slowakije en Zuid-Slavië. Deze loges groeiden op termijn uit tot jurisdicties of federaties in eigen recht, of verdwenen na de Tweede Wereldoorlog.

In 1940 werd Nederland door Duitse troepen bezet en werd de maçonnieke activiteit stilgelegd. Tussen 1933 en 1940 namen vier leden van de Nationale Raad, waaronder voormalig grootmeester Frans Eduard Farwerck, ontslag uit het bestuursorgaan en de orde omwille van de incompatibiliteit hiervan met hun lidmaatschap van de Nationaal-Socialistische Beweging.

De Duits-Oostenrijkse jurisdictie werd in 1958 opgericht vanuit de Nederlandse federatie.

In 1960 splitste de Nederlandse Grootloge der Gemengde Vrijmetselarij zich af van Le Droit Humain omwille van persoonlijke conflicten tussen leden. Deze obediëntie is aangesloten bij de vrijzinnige vrijmetselaarskoepel C.L.I.P.S.A.S.

Een gebeurtenis op internationaal gebied was het 8e Internationaal Colloquium dat plaatsvond in juni 1999. Naast vertegenwoordigers van de Nederlandse federatie namen afgevaardigden uit 12 federaties, jurisdicties of pioniersloges deel. Het congresthema was 'Hoe kunnen we bekendheid geven aan de idee van Internationale Gemengde Vrijmetselarij op wereldwijde schaal'.

Eind 2001, begin 2002 zijn de loges De Ruwe Steen Amstelveen en Fiat Lux Leeuwarden uit de Nederlandse federatie gestapt. Fiat Lux is in eerste instantie als zelfstandige loge verdergegaan, maar heeft zich op 22 januari 2005 aangesloten bij het Grootoosten van Luxemburg.

Op 5 en 6 juni 2004 werd het 100-jarig bestaan van de orde in Nederland in Hotel Mercure aan de Amstel te Amsterdam gevierd in aanwezigheid van ordegrootmeester Njördur Njardvik.

In 2009 plaatste de federatie haar ordearchief, vanaf de oprichting tot en met 1979, in opslag bij het Haags Gemeentearchief. Het bevat informatie over de relatie tussen vrijmetselarij en vernieuwende maatschappelijke en levensbeschouwelijke organisaties, variërend van de vegetariërsbond en vereniging voor lijkverbranding en van de vrouwenemancipatie tot de kinderbescherming, maar ook de theosofische en antroposofische verenigingen. Onder de leden van Le Droit Humain bevond zich vooral de intellectuele en artistieke avant-garde, waaronder een aantal bekende kunstenaars en architecten.

Leden

De Nederlandse Federatie telt al enige jaren een stabiel ledenaantal van ca. 350 mannen en vrouwen. De daling door vooral overlijden van vaak hoog bejaarde leden wordt elk jaar ruimschoots gecompenseerd door toetreding van nieuwe vaak jeugdige leden.

Loges

De Nederlandse Federatie telt in 2013 17 werkplaatsen werkend in de graden van leerling, gezel en meester. Er zijn 9 werkplaatsen voor de Schotse hogere graden en 7 voor de Britse zijgraden.

Graden

Le Droit Humain in Nederland werkt, naast de drie basisgraden van leerling, gezel en meester in de zogeheten blauwe symbolische Loges, in afzonderlijke vervolmakingsloges, kapittels, areopagi en consistorie ook met de overige 30 graden van de Oude en Aangenomen Schotse Ritus (OASR). Daarnaast zijn er ook de zogeheten zijgraden, werkend volgens de York Ritus, onder meer: Merkmeesterloges, Royal Ark Mariners en in het Kapittel van het Heilig Koninklijk Gewelf van Jeruzalem.

Loges

Symbolische loges (1e t/m 3e graad)

Actief

• loge nummer 41 (nieuw): Saint-Germain Den Haag (1924)
• loge nummer 43: Christiaan Rosenkreuz (Laren) Hilversum (1911)
• loge nummer 74: Ramses (Arnhem, Nijmegen, Arnhem, Wageningen) Velp (1916)
• loge nummer 91: Georges Martin I Den Haag (1917)
• loge nummer 701: Georges Martin III Haarlem (1918)
• loge nummer 708: Plato Zaandam (1919)
• loge nummer 771: Ken Uzelven Utrecht (1920)
• loge nummer 812: Serapis (Huizen) Naarden (1927)
• loge nummer 1001: Amsterdam (Amsterdam) Amstelveen (1945) fusie van Amsterdamse loges nummers 53, 93, 800, 801 en 802
• loge nummer 1012: Oosterlicht Zwolle (1949)
• loge nummer 1027: Memphis (Breda) Rotterdam (1953)
• loge nummer 1062: Sint-Jan Zutphen (1957)
• loge nummer 1391: Mosam Trajectum Maastricht (1985)
• loge nummer 1427: La Bonne Espérance Dordrecht (1988)
• loge nummer 1453: Delta Delft (1989)
• loge nummer 1805: Emergo Terneuzen (2003)
• loge nummer 1960 : De Gulden Snede Bussum (2012)
• loge nummer 2111 : Terra Maris Vlissingen (2020)
• loge nummer 2154: Caleidoscoop Eindhoven (2022)

Niet langer in de Orde

In de loop der tijd zijn de volgende Loges uit de Orde getreden of opgeheven wegens gebrek aan leden:

• loge nummer 13: Cazotte Den Haag (1905-19XX) overgegaan naar N.V.V.V. sinds 1918
• loge nummer 41 (oud): Rakoczy Den Haag (1911) overgegaan naar N.V.V.V. sinds 1918
• loge nummer 44: Georges Martin Genève (191X-19XX)
• loge nummer 53: Washington Amsterdam (1914-1945) gefusioneerd tot loge nummer 1001 Amsterdam Amsterdam in 1945
• loge nummer 92: Pythagoras Rotterdam (1915) overgegaan naar N.G.G.V. sinds 1960
• loge nummer 93: Georges Martin II Amsterdam (1917-1945) gefusioneerd tot loge nummer 1001 Amsterdam Amsterdam in 1945
• loge nummer 94: Graaf van Welldone Utrecht (1916) overgegaan naar N.V.V.V. sind 1918, opgeheven in 2008
• loge nummer 402: Lux Orientis Weltevreden (Batavia) (1911-19XX) overgegaan naar Nederlands-Indische jurisdictie sinds 1919
• loge nummer 406: Saint-Germain Soerabaja (1913-19XX) overgegaan naar Nederlands-Indische jurisdictie sinds 1919
• loge nummer 421: Thomas More Semarang (1915-19XX) overgegaan naar Nederlands-Indische jurisdictie sinds 1919
• loge nummer 428: Sirius Malang (1915-19XX) overgegaan naar Nederlands-Indische jurisdictie sinds 1919
• loge nummer 429: Hermes Bandoeng (191X-19XX) overgegaan naar Nederlands-Indische jurisdictie sinds 1919
• loge nummer ...: ... Solo (191X-19XX) overgegaan naar Nederlands-Indische jurisdictie sinds 1919
• loge nummer ...: Serapis Buitenzorg (1917-19XX) overgegaan naar Nederlands-Indische jurisdictie sinds 1919
• loge nummer ...: ... Banka (191X-19XX) overgegaan naar Nederlands-Indische jurisdictie sinds 1919
• loge nummer ...: ... Medan (191X-19XX) overgegaan naar Nederlands-Indische jurisdictie sinds 1919
• loge nummer ...: ... Djakarta (191X-19XX) overgegaan naar Nederlands-Indische jurisdictie sinds 1919
• loge nummer ...: ... Kediri (191X-19XX) overgegaan naar Nederlands-Indische jurisdictie sinds 1919
• loge nummer 725: Hermes Bussum (1922-1976)
• loge nummer 726: Goethe zum Flammenden Stern Frankfurt am Main (1921) overgegaan naar Duits-Oostenrijkse jurisdictie sinds 1958, overgegaan naar Humanitas sinds 19XX
• loge nummer 727: Vriendschap Amsterdam (1922-1924)
• loge nummer 752: Dobrowski Praag (1922-19XX) overgegaan naar Tsjecho-Slowaakse jurisdictie sinds 1947
• loge nummer 756: Vertrauen Wenen (1922) overgegaan naar Duits-Oostenrijkse jurisdictie sinds 1958
• loge nummer 796: Broedertrouw Amersfoort (1921-1940)
• loge nummer 799: Getrouwheid Amsterdam (1924-1928)
• loge nummer 800: De Drie Zuilen Amsterdam (1925-1945) gefusioneerd tot loge nummer 1001 Amsterdam Amsterdam in 1945
• loge nummer 801: Eenheid Amsterdam (1925-1940) gefusioneerd tot loge nummer 1001 Amsterdam Amsterdam in 1945
• loge nummer 802: Hiram Abiff Amsterdam (1925-1940) gefusioneerd tot loge nummer 1001 Amsterdam Amsterdam in 1949
• loge nummer 819: Giordano Bruno Praag (1925-19XX) overgegaan naar Tsjecho-Slowaakse jurisdictie sinds 1947
• loge nummer 843: Comenius Ostrava (1926-1930)
• loge nummer 874: Ars Regia Amsterdam (1927-1934)
• loge nummer 900: Harmonie Wenen (1928) overgegaan naar Duits-Oostenrijkse jurisdictie sinds 1958
• loge nummer 906: Zur Erkenntnis Berlijn (1929) overgegaan naar Duits-Oostenrijkse jurisdictie sinds 1958, overgegaan naar F.G.L. sinds 19XX, overgegaan naar Humanitas sinds 19XX
• loge nummer 914: Hansa Hamburg (1928-19XX) overgegaan naar Duits-Oostenrijkse jurisdictie sinds 1958, overgegaan naar F.G.L. sinds 19XX
• loge nummer 923: Lux Veritatis Eindhoven (1930-1 jan.2009)
• loge nummer 925: Acacia Den Haag (1930-1934)
• loge nummer 935: Pythagoras Zagreb (1931-19XX) overgegaan naar Joegoslavische jurisdictie sinds 19XX
• loge nummer 973: Fiat Lux Leeuwarden (1939) overgegaan naar G.O.L. sinds 2001
• loge nummer 1002: 's Gravenshage Den Haag (1945-1947) tijdelijke fusie van loge nummer 41 (nieuw) en 91
• loge nummer 1028: Vrijheid (Dordrecht) Rotterdam (1952-196X) overgegaan naar N.G.G.V. sind 1960
• loge nummer 1031: De Hoeksteen Groningen (1953-2009)
• loge nummer 1033: Via Lucis Den Haag (1953-1 mei 2008)
• loge nummer 1060; Lux Orientis Amstelveen (1957- 1 nov. 2007)
• loge nummer 1061: De Ruwe Steen Amstelveen (1957) overgegaan naar N.G.G.V. sinds 1960, wild sinds 1986, overgegaan naar D.H. sinds 1992, overgegaan naar S.G.O.v.D. sinds 2001, wild sinds 200X, opgeheven in 2008.
• loge nummer 1061: Phoenix Den Haag (1957-1968) overgegaan naar N.G.G.V. sinds 1960
• loge nummer 1086: De Broederketen Amsterdam (1959-1977)
• loge nummer 1308: Zuiderkruis Roermond (1981-19XX)
• loge nummer 1753: Maria Deraismes Hoorn (2002-2009)

Vervolmakingsloges (4de t/m 14de graad)

Actief

Er zijn actieve werkplaatsen in:

• vervolmakingsloge n° 11 Henoch (Amsterdam) Amstelveen (1926)
• vervolmakingsloge n° 14 Thot Den Haag (1927)
• vervolmakingsloge n° 15 Galaäd (Hilversum, Huizen) Naarden (1936)
• vervolmakingsloge n° 23 Parcival Utrecht (1949)
• vervolmakingsloge n° 32 Melchizedek (Haarlem) Velsen (1971)
• vervolmakingsloge n° 87 Hermes Dordrecht (1989)

Niet langer in de Orde

In de loop der tijd zijn de volgende Loges uit de Orde getreden, sluimerend bestaan gaan leiden of opgeheven wegens gebrek aan leden:

• vervolmakingsloge n° 24 ... Amsterdam (...)
• vervolmakingsloge n° 25 De Laurier Hilversum (1955-1985)
• vervolmakingsloge n° 30 Moria (Leeuwarden) Haren (1963), sluimerend sinds 2008
• vervolmakingsloge n° 67 Het Oosten (Deventer) Zutphen (1986), opgeheven in 2001

Kapittelloges (15de t/m 18de graad)

Actief

De federatie telt één actieve werkplaats:

• soeverein kapittel n° 4 De Egelantier (Amsterdam) Utrecht (1920)

Niet langer in de Orde

In de loop der tijd is de volgende Werkplaats uit de Orde getreden:

• soeverein kapittel n° ... Prins Rackozy ... (Nederlands-Indië) (1920-19XX)

Areopagi (19de t/m 30ste graad)

• verheven areopagus n° 131 Aquila Regia Utrecht (19XX)

Consistorie (31ste t/m 33ste graad)

• consistorie n° 15 Sapientia Den Haag (26 mei 1963 - )

Zijgraden

Actief

Er zijn actieve werkplaatsen in:

• merkmeesterloge n° 1 De Witte Keursteen Amsterdam (1963)
• merkmeesterloge n° 2 De Sluitsteen Naarden (1963)
• merkmeesterloge n° 3 De Kroonsteen Den Haag (1966)
• merkmeesterloge n° 4 Spitssteen Dordrecht (1992)
• merkmeesterloge n° 56 Latomia Hoorn (199X)
• royal ark marinerloge n° 48 Noach Den Haag (19XX)
• kapittel van het H.K.G. van Jeruzalem n° 1 Sint-Albaan Den Haag

Niet langer in de Orde

In de loop der tijd is de volgende Loge uit de Orde getreden:

• merkmeesterloge n° 15 De Sluitsteen Batavia (19XX-19XX)

Grootmeesters

De Nederlandse afdeling kende volgende vertegenwoordigers van de Opperraad, Grootcommandeurs:

• voor de Nederlandse jurisdictie en koloniën:
  • 1911-1913 : A.J. Cnoop Koopmans
  • 1911-1918 : H.J. van Ginkel (Cazotte Amsterdam)
• voor de Nederlandse federatie en grootvoorzitters van de Areopagus Nationale Raad:
  • 1918-1923 : H.J. van Ginkel
  • 1923-1933 : F.E. Farwerck
  • 1933-1947 : E.J.F. Thierens (Christian Rosenkreuz Hilversum)
• voor de Nederlandse federatie en grootvoorzitters van de Nationale Raad:
  • 1947-1953 : E.J.F. Thierens
• voor de Nederlandse federatie, grootvoorzitters van de Nationale Raad en voorzitters van het consistorie:
  • 1953-1974 : A.H. Engel (Christian Rosenkreuz Hilversum)

Vanaf rond 1977 is de Vereniging Nationale Raad van Afgevaardigden opgericht als vertegenwoordiging van de zgn. blauwe werkplaatsen, voor o.a. het beheer van de bezittingen van de Nederlandse Federatie.

• De functie van Grootcommandeur, tevens voorzitter van het Consistorie werd daarna bekleed door:
  • 1974-1983 : A.H. van Brakel
  • 1983-1997 : R.J. van Lunsen-Bijleveld
  • 1997-2007 : D.A. Oswald (Lux Oriëntis, Amsterdam)
  • 2007-2017 : M.C.T. Kasteel
  • 2017-2022 : A.D.M. Witschge
  • 2022-xxxx: D.S. Robbemond

• Voorzitters Nationale Raad van Afgevaardigden:
  • 1977- ? : J.Ch. Petry-Ten Oort
  • ? -1985 : A.M. Aschenbrenner-Elenbaas
  • 1985-1996 : A.J.L. Brouérius van Nidek-Harts
  • 1996-1997 : B.J. de Wit
  • 1997-1999 : G.J. van Tol
  • 1999-2001 : H.J.M.van Gorp
  • 2001-2008 : C.J. Grifhorst
  • 2008-2012 : G.T.R. Oei
  • 2012-2014 : J.A.J. van de Gevel

Presidenten van de Federale Raad (nieuwe bestuursvorm per okt. 2014)

• 2014-2016 : J.A.J. van de Gevel
• 2016-2022: M.C. Karemaker
• 2022-xxxx: R. ten Vaanholt

Bibliografie

• Nationale Raad van de Nederlandse Federatie van de I.O.G.V.M. "Le Droit Humain", Gedenkboek ter gelegenheid van het vijftig jarig bestaan van de Internationale Orde der Gemengde Vrijmetselarij "Le Droit Humain" 1899 - 11 mei - 1949, eigen uitgave, ..., ..., 1949
• Nederlandse Federatie van de I.O.G.V.M. "Le Droit Humain", Broeders en Zusters: Honderd jaar gemengde vrijmetselarij. Documentatie en herinneringen opgetekend door Ank Engel, archivaris, Nederlandse Federatie van de Internationale Orde van de Gemengde Vrijmetselarij Le Droit Humain, Protocol, Zoetermeer, 2004 ISBN 9076775060

Zie ook

• Belgische federatie Le Droit Humain (1921)
• L'Aurore Brugge
• Het Daghet
• Luxemburgse pioniersloge Le Droit Humain (1982)

Externe links

• Nederlandse Federatie Le Droit Humain
• Loges van de Nederlandse Federatie

· ·

Vrijmetselarij in Nederland

Basisgraden

Vervolgpaden

Para-vrijmetselarij

· ·

Artikelen over de vrijmetselarij