Lijst van Nederlandse vestingsteden en versterkte steden

Vestingsteden in Nederland

Vestingen en fortificaties in Gelderland, Holland, Utrecht en Duitsland

Zwolle, Sassenpoort

Muizenfort, Muiden

Naarden, stadswallen

Brielle, de Langepoort

Goes

Breda

Ravelijn in Bergen op Zoom

Stadsmuur, 's-Hertogenbosch

Stevensweert

Venlo

Hulst

In Nederland bestonden sinds de Middeleeuwen veel versterkte steden en militair belangrijke vestingsteden. Soms zijn hier nog restanten van, zoals stadspoorten, bolwerken en stadsgrachten. Echter, bij veel steden zijn in de 19e eeuw (na de Vestingwet van 1874) vestingwerken geslecht om plaats te maken voor industrie, woningbouw en vaak ook voor plantsoenen. Dit wordt ontmanteling (verbloemd: verlossing van het aarden corset) genoemd.

De betreffende steden worden hieronder per provincie opgesomd.

Groningen

• Appingedam
• Bad Nieuweschans
• Bourtange
• Delfzijl
• Groningen
• Oudeschans
• Winschoten
• Zoutkamp

Friesland

• Bolsward
• Dokkum
• Franeker
• Harlingen
• Leeuwarden
• Sloten
• Sneek
• Stavoren

Drenthe

• Coevorden

Overijssel

• Almelo
• Blokzijl
• Delden
• Deventer
• Diepenheim
• Enschede
• Genemuiden
• Goor
• Hardenberg
• Hasselt
• Kampen
• Oldenzaal
• Ommen
• Ootmarsum
• Rijssen
• Steenwijk
• Vollenhove
• Zwartsluis
• Zwolle

Gelderland

• Arnhem
• Asperen
• Batenburg
• Borculo
• Bredevoort
• Bronkhorst
• Buren
• Culemborg
• Doesburg
• Doetinchem
• Elburg
• Groenlo
• Harderwijk
• Hattem
• 's-Heerenberg
• Heukelum
• Huissen
• Lochem
• Lichtenvoorde
• Nijmegen
• Terborg
• Tiel
• Wageningen
• Zaltbommel
• Zevenaar
• Zutphen

Utrecht

• Amersfoort
• Blauwkapel (vestingdorp)
• Bunschoten
• IJsselstein
• Leerdam
• Montfoort
• Nieuwersluis (vestingdorp)
• Oudewater
• Rhenen
• Utrecht
• Vianen
• Wijk bij Duurstede
• Woerden

Noord-Holland

• Alkmaar
• Amsterdam
• Den Burg (Texel)
• Den Helder
• Edam
• Enkhuizen
• Haarlem
• Hoorn
• Medemblik
• Monnickendam
• Muiden
• Naarden
• Purmerend
• Weesp

Zuid-Holland

• Brielle
• Delft
• Den Haag
• Dordrecht
• Geervliet
• Goedereede
• Gorinchem (Gorkum)
• Gouda
• 's-Gravenzande
• Hellevoetsluis (marinevesting zonder stadsrechten)
• Leiden
• Maassluis
• Nieuwpoort
• Rotterdam
• Schiedam
• Schoonhoven

Zeeland

• Aardenburg
• Arnemuiden
• Axel
• Biervliet
• Brouwershaven
• Fort Bath
• Goes
• Hulst
• IJzendijke
• Middelburg
• Oostburg
• Philippine
• Reimerswaal - ten onder gegaan door verschillende vloedgolven in de 16e eeuw
• Retranchement
• Sas van Gent
• Sint-Maartensdijk
• Sluis
• Terneuzen
• Tholen
• Veere
• Vlissingen
• Zierikzee

Noord-Brabant

• Bergen op Zoom
• Breda
• Eindhoven
• Geertruidenberg
• Grave
• Helmond
• 's-Hertogenbosch
• Heusden
• Klundert
• Megen
• Oss
• Oudenbosch
• Ravenstein
• Steenbergen
• Willemstad
• Woudrichem
• Zevenbergen

Limburg

• Arcen
• Echt
• Gennep
• Maastricht
• Montfort
• Neeritter
• Nieuwstadt
• Roermond
• Sittard
• Stevensweert
• Susteren
• Thorn
• Valkenburg (Limburg)
• Venlo
• Weert
• Wessem

Zie ook

• Lijst van stadspoorten in Nederland
• Lijst van verdedigingslinies

Bronnen

• Lange, Quinten, De allermooiste vestingsteden van Nederland, ANWB: 2021.
• Stamkot, Bert, Vestingsteden in Nederland, Aprilis Uitgevers: 2011.