Lijst van plaatsen met een Romeins amfitheater

Het Colosseum

De Arena van Nîmes

Het Amfitheater van El Djem

In totaal werden er meer dan 220 amfitheaters gebouwd, verspreid over het hele grondgebied van het Romeinse Rijk. De arena's van Verona, Arles en Nîmes zijn nog grotendeels intact en zijn tot op heden in gebruik voor opera's, theatervoorstellingen en stierengevechten. Amfitheaters zoals in Rome (Colosseum), Pula en El Djem zijn vervallen tot ruïnes, die nog wel een goede indruk geven van het oorspronkelijke uiterlijk van het gebouw. Van veel andere amfitheaters zijn fundamenten teruggevonden.

De amfitheaters zijn ovaalvormig, met tribunes rondom een arena. Het amfitheater mag niet verward worden met het standaard Romeinse theater, die een halfronde vorm had, in combinatie met een groot podiumgebouw.

Grondplan van een amfitheater en een standaardtheater.

Een aantal amfitheaters in het westen van het rijk had een afwijkende, hybride vorm; de arena had wel een ovale vorm, maar de tribunes stonden daar maar voor driekwart omheen. Langs een van de lange zijden was een groot podium gebouwd, waardoor dit gebouw zowel voor gladiatorengevechten als toneelvoorstellingen kon worden gebruikt. De Arena van Lutetia is hier een goed voorbeeld van.

Lijst van plaatsen met een Romeins amfitheater

Dit is een lijst van plaatsen met een Romeins amfitheater, ingedeeld per land.
De lijst is nog niet compleet.

Albanië

Stad (Romeinse naam)	Stad (moderne naam)	Coördinaten	Diversen	Afbeelding
Dyrrhachium	Durrës	41° 18′ 44″ NB, 19° 26′ 43″ OL	Amfitheater van Durrës

Algerije

Stad (Romeinse naam)	Stad (moderne naam)	Coördinaten	Diversen	Afbeelding
Lambaesis	-
Caesarea	Cherchell
Theveste	Tébessa
Thubursicum Numidarum	Khamissa
Tipasa	Tipasa

Bulgarije

Stad (Romeinse naam)	Stad (moderne naam)	Coördinaten	Diversen	Afbeelding
Augusta Trajana	Stara Zagora
Diocletianopolis	Chisarja
Marcianopolis	Devnja
Trimontium	Plovdiv		Mogelijk een stadion.
Serdica	Sofia

Cyprus

Stad (Romeinse naam)	Stad (moderne naam)	Coördinaten	Diversen	Afbeelding
Paphos	Paphos	34° 45′ 18″ NB, 32° 24′ 19″ OL

Duitsland

Stad (Romeinse naam)	Stad (moderne naam)	Coördinaten	Diversen	Afbeelding
Augusta Treverorum	Trier	49° 44′ 53″ NB, 6° 38′ 57″ OL	Amfitheater van Trier
Castra Vetera	Birten (Xanten)	51° 38′ 15″ NB, 6° 28′ 22″ OL	Amfitheater van Birten
Moguntiacum	Mainz
Quintanis	Künzing		Amfitheater van Künzing
Colonia Ulpia Traiana	Xanten	51° 40′ 2″ NB, 6° 27′ 5″ OL	Amfitheater van Xanten

Frankrijk

Stad (Romeinse naam)	Stad (moderne naam)	Coördinaten	Diversen	Afbeelding
Aginnum	Agen
Alalia	Aléria		op Corsica
Apta Julia	Apt
Arelate	Arles	43° 40′ 40″ NB, 4° 37′ 51″ OL	Amfitheater van Arles
Augustodunum	Autun
Augustomagus	Senlis	49° 12′ 18″ NB, 2° 34′ 33″ OL
Augustoritum	Limoges	45° 49′ 50″ NB, 1° 15′ 6″ OL
Avaricum	Bourges
	Beaumont-sur-Oise
Burdigala	Bordeaux	44° 50′ 52″ NB, 0° 34′ 58″ WL	Amfitheater van Bordeaux
Cassinomagus	Chassenon
Caesarodonum	Tours (Indre-et-Loire)		Amfitheater van Tours
Cemenelum	Nice	43° 43′ 12″ NB, 7° 16′ 31″ OL
Derventum	Drevant
Divodurum	Metz
Divona Cadurcorum	Cahors
Forum Julii	Fréjus	43° 26′ 4″ NB, 6° 43′ 43″ OL	Amfitheater van Fréjus
	Gennes	47° 20′ 7″ NB, 0° 14′ 19″ WL	Amfitheater van Gennes
	Genainville
Grannus	Grand
Julia Baeterrae Septimanorum	Béziers		Amfitheater van Béziers
Juliobona	Lillebonne		Amfitheater van Lillebonne
Lemonum	Poitiers		Amfitheater van Poitiers
Lugdunum	Lyon	45° 46′ 14″ NB, 4° 49′ 50″ OL	Amfitheater van de drie Galliën
Lutetia	Parijs	48° 50′ 42″ NB, 2° 21′ 10″ OL	Arena van Lutetia
Mediolanum Santonum	Saintes		Amfitheater van Saintes
	Montbouy
Colonia Narbo Martius	Narbonne
Nemausus	Nîmes	43° 50′ 6″ NB, 4° 21′ 35″ OL	Arena van Nîmes
Samarobriva	Amiens
	Sanxay		Amfitheater van Sanxay
Segodunum	Rodez
Tolosa	Toulouse	43° 36′ 53″ NB, 1° 23′ 52″ OL
Vesontio	Besançon		Amfitheater van Besançon
Vesuna Petrucorriorum	Périgueux		Amfitheater van Périgueux

Griekenland

Stad (Romeinse naam)	Stad (moderne naam)	Coördinaten	Diversen	Afbeelding
Korinthe	Korinthe
Gortys	Gortys

Groot-Brittannië

Stad (Romeinse naam)	Stad (moderne naam)	Coördinaten	Diversen	Afbeelding
Calleva Atrebatum	Silchester	51° 21′ 32″ NB, 1° 4′ 31″ WL
Camulodunum	Colchester
Iscalis (?)	Charterhouse
Corinium Dobunnorum	Cirencester	51° 42′ 41″ NB, 1° 58′ 20″ WL
Deva Victrix	Chester	53° 11′ 21″ NB, 2° 53′ 13″ WL	Amfitheater van Chester
Durnovaria	Dorchester (Dorset)	50° 42′ 28″ NB, 2° 26′ 25″ WL
	Inveresk
Isca Augusta	Caerleon	51° 36′ 29″ NB, 2° 57′ 25″ WL	Amfitheater van Caerleon
Londinium	Londen
Moridunum	Carmarthen
Noviomagus Regnorum	Chichester
Rutupiae	Richborough
Trimontium	Newstead
	Tomen-y-Mur, Wales	52° 55′ 55″ NB, 3° 55′ 24″ WL
Viroconium Cornoviorum	Wroxeter	52° 40′ 31″ NB, 2° 38′ 41″ WL
Venta Icenorum	Caistor St Edmund	52° 34′ 48″ NB, 1° 17′ 18″ OL

Hongarije

Stad (Romeinse naam)	Stad (moderne naam)	Coördinaten	Diversen	Afbeelding
Aquincum	Boedapest	47° 34′ 3″ NB, 19° 2′ 53″ OL	Het Katona városi amfitheater
Aquincum	Boedapest	47° 31′ 59″ NB, 19° 2′ 21″ OL	Het militaire Nagyszombat utcai amfitheater
Gorsium-Herculia	Tác

Israël

Stad (Romeinse naam)	Stad (moderne naam)	Coördinaten	Diversen	Afbeelding
Caesarea Maritima	Caesarea	32° 30′ 0″ NB, 34° 53′ 59″ OL
Eleutheropolis			Amfitheater van Beth Guvrin
Scythopolis	Bet She'an	32° 29′ 55″ NB, 35° 30′ 5″ OL

Italië

Stad (Romeinse naam)	Stad (moderne naam)	Coördinaten	Diversen	Afbeelding
Abellinum	Avellino
Acelum	Asolo
Alba Fucens	Massa d'Albe		Amfitheater van Alba Fucens
Alba Longa	Albano Laziale	41° 43′ 58″ NB, 12° 39′ 54″ OL
Albingaunum	Albenga	44° 2′ 38″ NB, 8° 12′ 41″ OL
Amiternum	San Vittorino (L'Aquila)	42° 24′ 2″ NB, 13° 18′ 22″ OL	Amfitheater van Amiternum
Ancona	Ancona
Antium	Anzio
Aquileia	Aquileia
Aquinum	Aquino
Ariminum	Rimini	44° 3′ 36″ NB, 12° 34′ 29″ OL
Arretium	Arezzo
Assisium	Assisi	43° 4′ 16″ NB, 12° 37′ 13″ OL
Augusta Bagiennorum	Bene Vagienna
Augusta Praetoria Salassorum	Aosta	45° 44′ 22″ NB, 7° 19′ 19″ OL
Abella	Avella	40° 57′ 41″ NB, 14° 36′ 30″ OL
Beneventum	Benevento
Caralis	Cagliari	39° 13′ 26″ NB, 9° 6′ 48″ OL
Cales	Calvi	41° 12′ 5″ NB, 14° 8′ 16″ OL
Canusium	Canosa di Puglia
Capua	Santa Maria Capua Vetere	41° 5′ 10″ NB, 14° 15′ 1″ OL	Amfitheater van Capua
Carsulae	Carsuale
Casinum	Cassino	41° 28′ 58″ NB, 13° 49′ 25″ OL
Catina	Catania	37° 30′ 26″ NB, 15° 5′ 7″ OL	Amfitheater van Catania
Civitas Camunnorum	Cividate Camuno
Cumae		40° 50′ 31″ NB, 14° 3′ 21″ OL
Egnatia	Egnazia	40° 53′ 16″ NB, 17° 23′ 28″ OL
Eporedia	Ivrea
Falerio Picenus	Falerone
Falerii Novi		42° 18′ 10″ NB, 12° 21′ 39″ OL
Fidenae	-		Ingestort in 27 n.Chr., 20.000 doden
Firmum Picenum	Fermo
Florentia	Florence	43° 46′ 9″ NB, 11° 15′ 34″ OL	Amfitheater van Florence
Formiae	Formia
Forum Novum	Vescovio
Frusinum	Frosinone
Grumentum	Grumento Nova	40° 17′ 14″ NB, 15° 54′ 42″ OL
Herdoniae	Ordona
Himera	Termini Imerese	37° 59′ 16″ NB, 13° 41′ 37″ OL
Hispellum	Spello	42° 59′ 45″ NB, 12° 39′ 55″ OL
Histonium	Vasto	42° 6′ 51″ NB, 14° 42′ 46″ OL
Interamna Nahars	Terni
Interamnia Praetutiana	Teramo
Lanuvium	Lanuvio
Larinum	Larino	41° 48′ 20″ NB, 14° 54′ 59″ OL
Libarna	-	44° 42′ 21″ NB, 8° 52′ 4″ OL
Liternum	-
Luca	Lucca	43° 50′ 43″ NB, 10° 30′ 22″ OL
Luceria Augusta	Lucera
Lucus Feroniae	-	42° 7′ 48″ NB, 12° 35′ 41″ OL
Luna	Luni	44° 3′ 45″ NB, 10° 1′ 20″ OL	Amfitheater van Luni
Lupiae	Lecce	40° 21′ 9″ NB, 18° 10′ 23″ OL
Mediolanum	Milaan	45° 27′ 26″ NB, 9° 10′ 41″ OL
Mevania	Bevagna	42° 56′ 13″ NB, 12° 36′ 55″ OL
Nora	-		Op Sardinië
Nuvlana	Nola	40° 55′ 40″ NB, 14° 31′ 13″ OL
Ocriculum	Otricoli
Paestum	-	40° 25′ 21″ NB, 15° 0′ 23″ OL
Patavium	Padua
Peltuinum	-	42° 17′ 13″ NB, 13° 37′ 24″ OL
Pollentia	Pollenzo
Pompeï	Pompei	40° 45′ 5″ NB, 14° 29′ 42″ OL	Amfitheater van Pompeii
Puteoli	Pozzuoli	40° 49′ 33″ NB, 14° 7′ 30″ OL	Amfitheater van Pozzuoli
Puteoli	Pozzuoli
Roma	Rome	41° 53′ 25″ NB, 12° 29′ 33″ OL	Colosseum
Roma	Rome	41° 53′ 15″ NB, 12° 30′ 54″ OL	Amphitheatrum Castrense
Roma	Rome		Amfitheater van Statilius Taurus
Roma	Rome		Amfitheater van Caligula
Roma	Rome		Amfitheater van Nero
Roma	Rome	41° 53′ 24″ NB, 12° 29′ 42″ OL	Ludus Magnus
Rudiae	-
Rusellae	Roselle
Scolacium	Borgia
Segusium	Susa	45° 8′ 0″ NB, 7° 2′ 42″ OL
Spoletium	Spoleto
Suasa	Castelleone di Suasa	43° 37′ 24″ NB, 12° 59′ 2″ OL
Sutrium	Sutri	42° 14′ 21″ NB, 12° 13′ 44″ OL
Syracusae	Syracuse	37° 4′ 27″ NB, 15° 16′ 44″ OL
Teate Marrucinorum	Chieti	42° 20′ 43″ NB, 14° 9′ 45″ OL
Telesia	Telese Terme	41° 13′ 26″ NB, 14° 30′ 1″ OL
Tibur	Tivoli	41° 57′ 39″ NB, 12° 47′ 53″ OL
Tusculum	-
Tutere	Todi
Urbs Salvia	Urbisaglia
Veleia		44° 47′ 6″ NB, 9° 43′ 24″ OL
Venafrum	Venafro	41° 28′ 58″ NB, 14° 2′ 47″ OL
Venusia	Venosa	40° 58′ 11″ NB, 15° 49′ 35″ OL
Verona	Verona	45° 26′ 20″ NB, 10° 59′ 40″ OL	Arena van Verona
Volsinii	Bolsena - Orvieto
	Zagarolo	41° 51′ 31″ NB, 12° 49′ 9″ OL

Kroatië

Stad (Romeinse naam)	Stad (moderne naam)	Coördinaten	Diversen	Afbeelding
Burnum		44° 01′ 92″ NB, 16° 01′ 82″ OL	Bij Šibenik.
Pietas Iulia Pola	Pula	44° 87′ 32″ NB, 13° 85′ 1″ OL	Amfitheater van Pula
Salonae	Solin	43° 32′ 18″ NB, 16° 28′ 26″ OL

Libanon

Stad (Romeinse naam)	Stad (moderne naam)	Coördinaten	Diversen	Afbeelding
Botrus	Batroun
Tyrus	Tyrus

Libië

Stad (Romeinse naam)	Stad (moderne naam)	Coördinaten	Diversen	Afbeelding
Cyrene	-	32° 49′ 29″ NB, 21° 51′ 3″ OL
Leptis Magna	-	32° 37′ 56″ NB, 14° 18′ 33″ OL
Ptolemais
Sabratha		32° 48′ 14″ NB, 12° 29′ 38″ OL

Marokko

Stad (Romeinse naam)	Stad (moderne naam)	Coördinaten	Diversen	Afbeelding
Lixus	Larache

Nederland

Stad (Romeinse naam)	Stad (moderne naam)	Coördinaten	Diversen	Afbeelding
Ulpia Noviomagus Batavorum	Nijmegen	51° 51′ 41″ NB, 6° 2′ 45″ OL	Amfitheater van Nijmegen

Oostenrijk

Stad (Romeinse naam)	Stad (moderne naam)	Coördinaten	Diversen	Afbeelding
Carnuntum	Petronell-Carnuntum
Flavia Solva	-
Virunum	-

Portugal

Stad (Romeinse naam)	Stad (moderne naam)	Coördinaten	Diversen	Afbeelding
	Bobadela	40° 6′ 1″ NB, 7° 53′ 37″ WL
	Conímbriga	40° 21′ 40″ NB, 8° 29′ 43″ WL
	Tavira

Roemenië

Stad (Romeinse naam)	Stad (moderne naam)	Coördinaten	Diversen	Afbeelding
Mintia	Micia
Porolissum	Jac
Ulpia Traiana Sarmizegetusa	Sarmizegetusa

Spanje

Stad (Romeinse naam)	Stad (moderne naam)	Coördinaten	Diversen	Afbeelding
Caparra	-
Carmo	Carmona	37° 28′ 11″ NB, 5° 39′ 3″ WL	Amfitheater van Carmona
Carthago Nova	Cartagena		Amfitheater van Carthagena
Corduba	Córdoba	37° 53′ 3″ NB, 4° 47′ 20″ WL
Emerita Augusta	Mérida	38° 54′ 57″ NB, 6° 20′ 16″ WL	Amfitheater van Mérida
Emporion	Empúries
Itálica	Santiponce	37° 26′ 38″ NB, 6° 2′ 48″ WL
Segobriga	Saelices	39° 53′ 10″ NB, 2° 48′ 50″ WL
Sisapo	Almodóvar del Campo	38° 38′ 47″ NB, 4° 31′ 6″ WL
Tarraco	Tarragona	41° 6′ 52″ NB, 1° 15′ 32″ WL	Amfitheater van Tarraco

Syrië

Stad (Romeinse naam)	Stad (moderne naam)	Coördinaten	Diversen	Afbeelding
Dura Europus	-		Foto
Nova Trajana Bostra	Bosra

Tunesië

Stad (Romeinse naam)	Stad (moderne naam)	Coördinaten	Diversen	Afbeelding
Agbia	-	36° 23′ 34″ NB, 9° 12′ 49″ OL
Acholla	Ras Bou Tria	35° 4′ 33″ NB, 11° 1′ 40″ OL
Bararus	Rougga	35° 12′ 47″ NB, 10° 47′ 49″ OL
Bulla Regia	-	36° 33′ 22″ NB, 8° 43′ 48″ OL
Carpis	Sidi Raïss	36° 44′ 58″ NB, 9° 16′ 9″ OL
Carthago	Carthage	36° 51′ 22″ NB, 10° 18′ 54″ OL
Colonia Julia Aurelia Commoda	Thuburbo Majus	36° 23′ 54″ NB, 9° 54′ 21″ OL
	Henchir el Faouar
Hadrumetum	Sousse	35° 49′ 33″ NB, 10° 38′ 24″ OL
	Jebel Moraba	36° 36′ 0″ NB, 9° 52′ 0″ OL
	Ksar Hellal
Leptis Minor	-	35° 40′ 13″ NB, 10° 53′ 6″ OL
Mactaris	Maktar	35° 51′ 33″ NB, 9° 12′ 22″ OL
Pheradi Maius	Sidi Khalifa	36° 18′ 9″ NB, 10° 3′ 33″ OL
Pupput	Hammamet	36° 24′ 40″ NB, 10° 36′ 55″ OL
Seressi	Oum El Abouab	36° 9′ 51″ NB, 9° 46′ 53″ OL
Sicca Veneria	El Kef
Simitthus	Chemtou	36° 29′ 24″ NB, 8° 34′ 22″ OL
Sufetula	Sbeitla	35° 13′ 54″ NB, 9° 7′ 56″ OL
Thapsus		35° 37′ 14″ NB, 11° 2′ 17″ OL
Thibaris	-
Thignica	Ain Tounga
Thimisua	Sidi Bou Arkoub
Thuburbo Minus	Tebourba
Thugga	-	36° 25′ 24″ NB, 9° 13′ 13″ OL
Thysdrus	El Djem	35° 17′ 36″ NB, 10° 42′ 23″ OL	Amfitheater van El Djem
Thysdrus	El Djem
Uchi Maius	Henchir Ed-Douamis
Ulissipira	Henchir Zembra	35° 57′ 20″ NB, 10° 26′ 31″ OL
Upenna	Enfida
Uthina	Oudna	36° 36′ 31″ NB, 10° 10′ 10″ OL	Amfitheater van Oudna
Utica		37° 3′ 9″ NB, 10° 3′ 26″ OL

Turkije

Stad (Romeinse naam)	Stad (moderne naam)	Coördinaten	Diversen	Afbeelding
Cyzicus

Zwitserland

Stad (Romeinse naam)	Stad (moderne naam)	Coördinaten	Diversen	Afbeelding
Augusta Raurica	Augst	47° 31′ 46″ NB, 7° 43′ 14″ OL
Aventicum	Avenches	46° 52′ 52″ NB, 7° 2′ 34″ OL
Brenodunum (?)	Bern - Engehalbinsel	46° 58′ 33″ NB, 7° 27′ 4″ OL
Julia Equestris	Nyon	46° 23′ 0″ NB, 6° 14′ 29″ OL
Octodurum	Martigny	46° 5′ 40″ NB, 7° 4′ 24″ OL
Vindonissa	Windisch	47° 28′ 34″ NB, 8° 12′ 49″ OL

Literatuur

• F. Meijer, Gladiatoren: volksvermaak in het Colosseum, Amsterdam, 2003. ISBN 9025334040
• Raymond G. Chase, Ancient Hellenistic and Roman amphitheatres, stadiums, and theatres: the way they look now, Portsmouth 2002, ISBN 1931807086
• Jean-Claude Lachaux, Théâtres et amphithéâtres d'Afrique Proconsulaire, Aix-en-Provence 1970
• (en) Signaromanorum.org - List of amphitheatres

Zie ook

• Amfitheater
• Lijst van plaatsen met een Romeins theater

Externe links

• (fr) Foto's van amfitheaters in Frankrijk
• (en) Luchtfoto's
• (en) LacusCurtius - Amphitheaters

Mediabestanden

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Amfitheater op Wikimedia Commons.