Moderne kunst

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
(Doorverwezen vanaf Moderne (beeldende) kunst)
Juan Gris: Portret van Picasso, 1912
Juan Gris, Zonwering, 1914 kubisme
Franz Marc, expressionisme
Amedeo Modigliani: Portret van Moise Kiesling, 1915
Kazimir Malevitsj: Suprametisme, 1915
Fernand Léger: Grand parade, 1958
Marsden Hartley: Portrait of a German Officer, 1914-1915
Robert Delaunay: Hommage à Blériot, 1914

Moderne kunst is de term die algemeen gebruikt wordt voor de avant-gardistische artistieke uitingen vanaf het begin van de 20e eeuw tot ongeveer de jaren 60. Belangrijke stromingen in de Moderne Tijd waren kubisme, futurisme, dadaïsme en surrealisme. Modernisme uitte zich zowel in de schilderkunst als in de beeldhouwkunst. Een algemeen kenmerk van de moderne kunst is de drang om te experimenteren en het scheppen van een grotere afstand tussen het kunstwerk en de zichtbare werkelijkheid, bijvoorbeeld door een verregaande abstractie of de nadruk op het kunstwerk als idee.

Een belangrijke mijlpaal voor de doorbraak van de moderne kunst in Amerika was de Armory Show, officieel International Exhibition of Modern Art, een tentoonstelling in 1913 in New York. Deze expositie was voorafgegaan door en geïnspireerd op de Sonderbund-Ausstellung in 1912 in Keulen. Een kunsthistoricus die met zijn geschriften het denken over de moderne kunst beïnvloedde was Daniel-Henry Kahnweiler. Hij vertegenwoordigde in zijn galerie onder anderen Pablo Picasso en publiceerde in 1920 De weg naar het kubisme. Het einde van de moderne kunst als dominante stroming kwam vanaf de late jaren 1960 met het ontstaan en de geleidelijke verbreiding van het postmodernisme en met de herwaardering van diverse realistische stromingen.

Abstracte kunst is een richting binnen de moderne kunst waarin niet wordt geprobeerd om objecten uit de natuurlijke wereld exact weer te geven. Vormen en kleuren verwijzen niet naar iets anders door het detailgetrouw af te beelden maar drukken iets uit door hun intensiteit en contrast. De kunst die sinds de jaren 60 gemaakt wordt, wordt meestal aangeduid met hedendaagse kunst. Kunst van jonge, veelbelovende of nog niet gevestigde kunstenaars noemt men ook actuele kunst. In diverse musea over de hele wereld wordt de moderne schilderkunst en beeldhouwkunst tentoongesteld.

Modernisme[bewerken | brontekst bewerken]

Het modernisme is een verzamelnaam voor een groep ideeën die tussen grofweg 1900 en 1940 ontwikkeld werd door kunstenaars die tot verschillende avant-garde bewegingen behoorden. In algemene zin wordt het modernisme gekenmerkt door een breuk met tradities. Modernistische kunstenaars geloofden dat hun werk de maatschappij kon verbeteren en dat de continue drang tot vernieuwing tot verdere vooruitgang zou leiden.[1] Charles Baudelaire omschreef het als volgt: Onder moderniteit versta ik het vergankelijke, het vluchtige, het toevallige, de ene helft van de kunst, waarvan de wederhelft het eeuwig onveranderlijke is.[2] Centraal in het denken van modernistische kunstenaars was de zoektocht naar originaliteit. Dit ging gepaard met een zoektocht naar de essentie van kunst, persoonlijke expressie, vorm en kleur om hierdoor bij de grondslagen van kunst uit te komen.

Stijlen en bewegingen[bewerken | brontekst bewerken]

Tot de moderne kunst wordt grofweg de kunst gerekend die tussen 1900 en 1960 werd gemaakt. In deze periode zijn er vele avant-garde kunstenaars geweest, die ieder op een eigen manier hebben bijgedragen aan de verdere ontwikkeling van het modernisme.

Voorlopers[bewerken | brontekst bewerken]

Door de opkomst van de fotografie in de loop van de jaren dertig van de 19e eeuw, is er steeds minder vraag naar realistische schilderkunst. De foto is immers een goed alternatief en kan meer details afbeelden dan een schilderij.[3] De schilderkunst zoekt daarom naar nieuwe manieren om zich ontwikkelen en wordt hierbij geholpen door het beschikbaar komen van verf in tubes. Kunstenaars kunnen hierdoor in de openlucht gaan schilderen, in plaats van alleen in het atelier. Impressionistische kunstenaars trekken daarom massaal naar buiten om 'het moment' te vangen: ze proberen in hun schilderijen te laten zien hoe het licht op een bepaald moment van de dag is.[4] Ze laten hierdoor realistische kleuren los en gaan schilderen in felle kleuren en met een losse penseelstreek. Claude Monet, Pierre-Auguste Renoir en Edgar Degas zijn de belangrijkste kunstenaars van deze beweging. Hun kunst breekt met de academische tradities en zorgt voor opschudding in de kunstwereld. Een nieuwe generatie kunstenaars onder leiding van Paul Gauguin, Vincent van Gogh en Paul Cézanne zorgt vervolgens voor nog verdere ontwikkeling van deze 'nieuwe' kunst, door felle kleuren te gaan gebruiken en perspectief steeds verder los te laten.[5]

Belangrijkste stromingen van vroeg-moderne kunst

Avant-garde[bewerken | brontekst bewerken]

Na het impressionisme waarin de werkelijkheid nog steeds wordt afgebeeld, ontstaat er in Duitsland een tegenreactie van kunstenaars die proberen hun innerlijke gevoelswereld te verbeelden in een schilderij. Deze kunstenaars, tegenwoordig tot het expressionisme gerekend, schilderen in nog fellere kleuren die ze een symbolische waarde toekennen. Ze schilderen hun ervaring en hun gevoel in plaats van hoe de werkelijkheid er daadwerkelijkheid uitziet.[6] De ontwikkeling van de moderne kunst wordt rond 1910 in een stroomversnelling gebracht door de opkomst van het kubisme, geleid door Pablo Picasso en Georges Braque. Het kubisme laat het klassieke perspectief los en probeert objecten van verschillende standpunten tegelijk af te beelden, hierdoor ontstaan platte vlakken en verstoorde vormen.[7] Het zorgt voor een nieuwe manier van kijken, die al snel navolging vindt in andere kunststromingen zoals het futurisme en het Constructivisme. Futuristen voegen een extra dimensie toe aan kunstwerken, door bewegingen af te beelden.[8] Constructivisten kiezen juist voor een verdere versimpeling en schilderen abstracte vormen.[9]

Belangrijkste stromingen van moderne kunst

Navolgers[bewerken | brontekst bewerken]

Belangrijkste stromingen van laat-moderne kunst

Bekende kunstenaars van de moderne kunst[bewerken | brontekst bewerken]

1885 - 1890 (de voorlopers)[bewerken | brontekst bewerken]

Fauvisme of Les Fauves 1898-1908[bewerken | brontekst bewerken]

Deze schilders gebruikten veelal ongemengde kleuren.

Expressionisme 1905 - 1940[bewerken | brontekst bewerken]

Kubisme 1906 - 1920[bewerken | brontekst bewerken]

Constructivisme[bewerken | brontekst bewerken]

Suprematisme[bewerken | brontekst bewerken]

Abstracte kunst 1920[bewerken | brontekst bewerken]

Surrealisme 1930[bewerken | brontekst bewerken]

Cobra 1948[bewerken | brontekst bewerken]

Nederlandse Cobraschilders:

Vormgeving[bewerken | brontekst bewerken]

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Zie de categorie Modern art van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Moderne_kunst&oldid=67006366"