Oost-Europees Kraton
Het Oost-Europees Kraton is een oud stuk van de aardkorst, een zogenaamd kraton, dat de sokkel vormt onder Oost-Europa en Scandinavië. Het kraton bestaat uit Archeïsche en Proterozoïsche kristallijne gesteenten, met ouderdommen tussen de 3,7[1] en 1,0 miljard jaar.
Ligging[bewerken | brontekst bewerken]
Het Oost-Europees Kraton wordt in het oosten begrensd door de Oeral en in het zuiden en westen door de Tornquistlijn, een breuklijn waarlangs jongere terreinen in het Paleozoïcum (met name tijdens de Caledonische en Hercynische orogeneses) tegen het kraton aan geaccretiseerd zijn. Het kraton komt op drie plekken aan het oppervlak: in het Baltisch of Fennoscandisch Schild (Noorwegen, Zweden, Finland samen met Karelië en het Kolaschiereiland in Rusland), in het Oekraïens Schild (dat een groot deel van Oekraïne beslaat) en in het Voronezjschild (aangrenzend aan Oekraïne, in het zuiden van Europees Rusland).
Tussen de Baltische en Oekraïense schilden ligt het Oost-Europees Platform (de Baltische staten, Wit-Rusland en grote delen van Europees Rusland), een gebied waar het Oost-Europees Kraton wel het diepere deel van de aardkorst vormt, maar wordt overdekt met jongere gesteenten.
Opbouw[bewerken | brontekst bewerken]
Het Oost-Europese Kraton bestaat uit terreinen met uiteenlopende ouderdommen. Deze terreinen zijn tijdens verschillende Archeïsche en Proterozoïsche orogeneses samengevoegd tot de huidige configuratie. De belangrijkste van deze fases van gebergtevorming waren:
- De Kola-Karelische orogenese (2,0 tot 1,9 miljard jaar oud), die in het noordoosten van Scandinavië en aangrenzend Rusland terug te vinden is;
- De Svecofennische orogenese (2,0 tot 1,6 miljard jaar oud), die in het oosten van Zweden en zuiden van Finland wordt teruggevonden;
- De Gotische orogenese (1,77 tot 1,5 miljard jaar oud), die in het zuiden van Zweden gevonden wordt;
- De Sveco-Noorse orogenese (1,05 tot 0,9 miljard jaar oud), te vinden in het zuiden van Noorwegen en Zweden.
Bronnen
|