Overleg:Cesaropapie

Nederland cesaropapie??

Nederland wordt als cesaropapie gesteld, omdat de koningen het hoofd van de Nederlands Hervormde kerk zouden zijn. Hier is mij toch helemaal niets van bekend. Het enige dat bij de hervormde kerk vermeld wordt, is dat Willem I het eerste kerkstatuut heeft laten opstellen en bij koninklijk besluit bekrachtigd. Kan iemand hier iets gefundeerds over zeggen (ja, nee)?--Eezie 4 okt 2007 20:22 (CEST)

Pertinente onzin te beweren dat de Nederlandse koningin (of koning) hoofd zou zijn van de Nederlands Hervormde kerk. Ze zijn wel lid van die kerk, net als vele anderen in Nederland. VanBuren 4 okt 2007 21:35 (CEST)

De Nederlands Hervormde kerk is opgegaan in de Protestantse Kerk in Nederland, die als ik het goed heb begrepen geen "hoofd" hebben, alleen een preses en een scriba, geen van beiden is de koningin. Groet, Hajo 4 okt 2007 23:35 (CEST)

Het klopt inderdaad niet. Er is in het verleden wel enige grondwettelijke relatie tussen koning in Hervormde Kerk geweest, meen ik. Ik heb het even opgezocht, en in Kerken in geding. De burgerlijke rechter en de kerkelijke geschillen van A.H. Santing-Wubs, online op kerkrecht.nl, vond ik dit:

Op 2 december 1813 aanvaardde Willem Frederik (Willem I der Nederlanden), zoon van stadhouder Willem V, de soevereiniteit uit handen van het volk. (...) De hervormde predikanten kregen hun traktementen betaald uit de landskassen; voorgangers van andere kerken kregen toelagen.

In 1814 werd in de Grondwet in art. 133 de volgende bepaling opgenomen:

“De christelijke hervormde Godsdienst is die van den Souvereinen Vorst.”

‘Den Souvereinen Vorst’ had krachtens art. 139 Grondwet 1814 ook het recht om toezicht uit te oefenen:

“Onverminderd het regt en de gehoudenis van den Souvereinen Vorst, om zoodanig toezigt over alle de godsdienstige gezindheden uit te oefenen, als voor de belangen van den Staat dienstig zal bevonden worden, heeft Dezelve bovendien in het bijzonder het regt van inzage en beschikking omtrent de inrigtingen van die gezindheden, welke, volgens een der voorgaande artikelen, eenige betaling of toelage uit ’s Lands kas genieten.”

Art. 133 werd, vanwege de vereniging met het overwegend rooms-katholieke België, weer geschrapt in 1815.

In de Grondwet van 1815 werd vastgesteld:

“190. De volkomen vrijheid van godsdienstige begrippen wordt aan elk gewaarborgd.

(...)

196. De Koning zorgt, dat geen Godsdienst gestoord worde in de vrijheid van uitoefening, die de grondwet waarborgt.
Hij zorgt tevens dat alle godsdienstige gezindheden zich houden binnen de palen van gehoorzaamheid aan de wetten van den Staat.”

In 1814 werd door Koning Willem I een commissie ingesteld die een ontwerp van kerkinrichting voor de Hervormde Kerk diende te beoordelen. Dit nieuwe ‘Algemeen Reglement’ werd met grote voortvarendheid in 1816 ingevoerd. Ook voor de Israëlitische (in 1814) en de Evangelisch Lutherse (in 1818) kerkgenootschappen werd een bestuursreglement uitgevaardigd.

Iets verder las ik dit:

De eerste keer benoemde de koning de leden van de synode en de lagere besturen rechtstreeks, de volgende keren vonden benoemingen door de koning plaats op grond van ingediende voordrachten. De organisatie was hiërarchisch van opzet, aan het hoofd stond de koning. Aan allerlei zaken, bijvoorbeeld de plaatselijke reglementen, diende hij zijn goedkeuring te hechten.

En nog iets verder:

In de loop van de 19e eeuw – vanaf 1842 – heeft de overheid zich langzamerhand teruggetrokken van het hervormde kerkelijke erf. In 1851 is het Algemeen Reglement door de synode van de Nederlandse Hervormde Kerk herzien. In dit reglement werd, weliswaar onder enkele voorbehouden die tot 1870 hebben gegolden, bepaald dat de kerk volledige vrijheid van beweging ten opzichte van de overheid kreeg.

In 1870 kwam er aan de directe overheidsbemoeienis met het kerkelijk bestuur van de Nederlandse Hervormde Kerk een eind.

Ik was zelf verrast te lezen dat de invloed van Koning Willem I over de Hervormde Kerk zover ging. (Overigens heeft hij dus ook het bestuursreglement voor Joodse gemeenten en de Lutherse kerk op laten stellen).

Toch vind ik dit geen voorbeeld van "Cesaropapie" (Cesar: keizer; Papie: pausschap), omdat de Koning nooit als "Geestelijk leider" van die kerk heeft gefunctioneerd. Hij was meer de 'directeur' van de kerk. En dan nog alleen zolang dat in het Algemeen Reglement bepaald was, dus tot 1851.

Het stukje over de geschiedenis in het artikel Nederlandse Hervormde Kerk zou hiermee misschien nog wat kunnen worden uitgebreid. Johan Lont (voorbehoud) 5 okt 2007 12:49 (CEST)

Johan Lont (voorbehoud) 5 okt 2007 12:49 (CEST)

In aanvulling: dit artikel [1] geeft een gedetailleerde beschrijving van de afscheiding van 1834 en een rol van de koning destijds, bv het volgende citaat: Op 29 april 1834 dienen 72 ondertekenaars ... een rekest in bij de Koning, waarin zij pretendeerden 'ware voorstanders van het Huis van Oranje en van onzen ouden Gereformeerden godsdienst' te zijn en deden een beroep op hem om deze godsdienst, die altijd door zijn voorouders verdedigd was, te beschermen en te handhaven. VanBuren 5 okt 2007 15:35 (CEST)

Zijn de pauselijke staat van 756 tot 1870 en vaticaan van nu niet ook een Cesaropapie? - De voorgaande niet ondertekende opmerking werd toegevoegd door 84.29.137.102 (overleg|bijdragen)

Ik ken de term als cesaropapisme, en heb het altijd verstaan als het samenvallen van de wereldlijke macht met de geestelijke macht, of het streven hiernaar. Het helderste voorbeeld is de genoemde Anglicaanse Kerk waar de koning ook hoofd van de kerk is, maar volgens mij valt de paus van Rome hier ook onder. Althans, voor zover er sprake is van 'keizerlijke macht' van de paus wat weer onderwerp van discussie kan zijn, maar de Donatio Constantini speelt hierin wel een rol. Maar ik denk bijvoorbeeld ook aan de Duitse keizers rond de investituurstrijd. En naast Justinianus zijn er nog wel meer Romeinse keizers te noemen.ThomasFranciscus (overleg) 2 okt 2014 12:03 (CEST)