Portaal:Biologie

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie


Grondslagen van biologie

Biologie is de natuurwetenschap die levende wezens en daarmee samenhangende verschijnselen bestudeert. Kenmerkend voor levende wezens is de combinatie van stofwisseling, gevoeligheid voor prikkels, het vermogen een eigen constant inwendig milieu te handhaven en vermeerdering. Deze eigenschappen resulteren in de instandhouding van het organisme en van de soort waartoe het behoort.

Onder biologie vallen vele deelgebieden, variërend van biochemie tot ecologie en van ethologie (diergedrag) tot paleontologie (fossielenleer).

De veelvuldig geciteerde uitspraak van Theodosius Dobzhansky "Niets in de biologie heeft betekenis behalve in het licht van de evolutie" geeft aan hoe belangrijk de evolutietheorie is als basis voor de biologie. Een ander verbindend element in de biologie is de celtheorie: al het leven bestaat uit levende cellen. En ten slotte gaat de biologie er praktisch van uit dat leven het resultaat is van chemische en fysische processen; de hedendaagse biologie benadert het leven op een materialistische wijze volgens de wetenschappelijke methode. Dit uitgangspunt en genoemde basale theorieën vormen samen al geruime tijd de grondslag van de biologie.

Het feit dat biologie een natuurwetenschap is, maakt dat experimentele en kwantitatieve benaderingen en causale verklaringen overheersen.

Lees verder in het artikel Biologie.....

Uitgelicht

Gehele of gedeeltelijke kleurenblindheid is het niet volledig normaal waarnemen van kleuren. 'Kleurenzwakte', minder goed kunnen onderscheiden, komt meer voor dan 'echte' kleurenblindheid waarbij een van de drie kleurwaarnemingssystemen helemaal is uitgevallen. Meestal treedt kleurenblindheid op als één of meer van de drie typen kegeltjes, die naast de staafjes een van de twee soorten lichtgevoelige cellen in het netvlies zijn, niet goed of helemaal niet werken. Kleurenblindheid is meestal een geslachtsgebonden erfelijke aandoening, hoewel er ook verworven vormen bestaan, meestal door intoxicaties, soms met bepaalde geneesmiddelen.Tevens in onlangs onderzoek verricht naar kleurenblindheid bij mannen. En daaruit bleek dat mannen die kleurenblind zijn 16 tinten beige meer zien dan "normale mensen". Men tast nog in het duister om de reden, een theorie is dat de man vroeger in de steppe de gecamoufleerde dieren beter moest kunnen zien.

[bewerk]

Planten en dieren en overige organismen

In de biologie bestudeert men planten en dieren, maar ook schimmels en bacteriën.

Binnen de dierkunde gaat het om de studie van onder meer zoogdieren (mammalogie), vogels (ornithologie), insecten (entomologie), amfibieën en reptielen (herpetologie) en vissen (ichtyologie).

Tot de plantkunde rekent men de boomkunde, fytopathologie (studie van plantenziekten) en soms de mycologie (de studie van paddenstoelen). Binnen de paleontologie (leer van fossielen) vindt studie plaats van zowel fossiele planten als dieren.

Hieronder volgt een overzicht van belangrijke pagina's op de Nederlandse Wikipedia, aangaande planten, dieren en micro-organismen.



Categorieën:
* Eencelligen: Archaea - Bacteriën - Protisten - Microbiologie
* Levenscyclus: Voortplanting - Ontwikkelingsbiologie - Fotosynthese - Parasitisme
* Gewervelde dieren: Vissen - Amfibieën - Reptielen - Vogels - Zoogdieren - Dinosauriërs
* Ongewervelde dieren: Geleedpotigen - Neteldieren - Stekelhuidigen - Weekdieren
* Paleontologie: Uitgestorven dier
* Planten: Plant - Plantenmorfologie - Plantenanatomie - Vrucht

Lijsten:
* Algemeen: Biologie van A tot Z - Biologielijsten
* Dieren: (overzicht) - Vissen - Amfibieën - Reptielen - Vogels - Zoogdieren - Dinosauriërs - Vlinders - Entomologische woordenlijst
* Planten: Planten - Belgische Rode lijst (planten) - Botanische woordenlijst - Natuurlijk hout in de Benelux - Lijst van wilde planten in Nederland

Meewerken

Zie Wikipedia:Wikiproject/Dieren voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Dit kan beter


- Dehalococcoides ethenogenes (23 jan 2006) - Gerontologie (2 aug 2012) - Duitse herder (24 november 2017) - Plantenhormoon (1 januari 2019) - Cannabis sativa

Gewenste artikelen

ACSF3 (en) · Amyloïdprecursoreiwit (en) · Belgische Vereniging voor Biochemie en Moleculaire Biologie (link) – Calcium in biologie (en) · Calpaïne (een enzym) (en) · Cathepsine (een enzym) (en) · Chemicaliën in het bloed · Chromaffiene cel (en) · Corneaal endotheel (en) · Corticogenese · Corticospinaal (en) · Cre/loxP-systeem (en/de) · Eiwit-eiwitinteractie (en) · FYN (en) · Igapo · IJsstructurerend proteïne (voorheen anti-vries eiwit) (en) · Immunoglobuline-superfamilie (en) · In-gel-digestie (de/en) · Ito-cel (en) · Kunstmatig leven (en) · L1 (eiwit) (en) · Mondslijmvlies · NCAM (en) · Neomura · Neurectoderm (en) · Nucleus paraventricularis (en) · Pars tuberalis (en) · Pebra (en) · Periglomerulaire cel · Phenethylamin (en/de) · Radiale glia of Radiaire glia (en) · Selectine (en) · SHC014-CoV (en) · Sialinezuur (en) · Spondin 1 (en) · Src (gen) (en) · Subcortex · Subgranulaire zone (en) · subventriculaire zone (en) · Nucleus supraopticus (en) · Tandontwikkeling (en) · Technologisch Topinstituut Groene Genetica · Terra Firme · Trombospondine-1 (en) · VCAM-1 (en) · Vloeistofchromatografie gekoppeld aan massaspectrometrie (en)

(vul aan↓)

Andere gewenste artikel: Zie ook amfibieën, fauna, flora, insecten, paddestoelen, reptielen, vogels, weekdieren en zie ook binnenin voor nog meer gewenste artikelen

Evolutie

De evolutietheorie is een essentiële theorie binnen de biologie. Deze werd in 1859 gepubliceerd in het boek On the Origin of Species door Charles Darwin. De theorie is sindsdien uitgebreid met inzichten uit de genetica en deze uitbreiding staat ook bekend als de moderne synthese of het neodarwinisme.

Categorie: Evolutie

Artikelen: Fossiele overgangsvormen - Natuurlijke selectie - Mutatie - Punctuated equilibrium - Convergente evolutie - Adaptieve radiatie


Ontstaan van het leven

Hoe het leven is ontstaan is nog niet precies bekend. In de biologie is de evolutietheorie richtinggevend voor het verklaren van de ontwikkeling van het leven tot de huidige levensvormen. Ook de stap naar de eerste primitieve levensvormen, het ontstaan van het leven, wordt als een natuurlijke proces gezien waarbij niet-levende materie, zoals eenvoudige organische verbindingen de basis vormde. Er zijn diverse experimenten verricht die deze theorie ondersteunen. Buiten de biologie bestaan overigens geheel andere verklaringswijzen.

Artikelen: - abiogenese - Intelligent design - Emanationisme - Astrobiologie - Creationisme

Biochemie

De biochemie en moleculaire biologie bestuderen de eigenschappen van chemische stoffen (biomoleculen en mineralen) die in organismen voorkomen, de manier waarop deze stoffen in het organisme worden geproduceerd, hoe de productie wordt gereguleerd, etcetera. Een belangrijk hoogtepunt was de ontrafeling van de moleculaire structuur van DNA in 1959 door Francis Crick en James Watson. De biotechnologie is technologie die gebruikmaakt van de opgedane, biologische kennis.

Categorie: Biochemie

Artikelen: Aminozuur - Eiwit - DNA - RNA - Citroenzuurcyclus - Polymerase-kettingreactie - NatuurproductNeurotransmitter


Genetica

De genetica onderzoekt hoe eigenschappen van organismen van de verschillende soorten overerven. De eerste experimentele resultaten werden in 1865 gepubliceerd door Gregor Mendel, de zogenaamde wetten van Mendel.

Genetisch onderzoek gebeurt door op moleculair niveau naar DNA en RNA te kijken, maar ook door de verschuivingen van genfrequenties in populaties te meten (zie populatiegenetica).

Portaal : Genetica

Categorieën: Genetica - Bio-informatica

Artikelen: Bio-informatica - Menselijk genoomproject - Gen - Springend gen - Genetische manipulatie - Genetische code

Taxonomie

De taxonomie is de wetenschap van het vinden, beschrijven en indelen van organismen. De eenheid is het taxon, oftewel de taxonomische groep, een groep organismen waarvan taxonomen vinden dat zij bij elkaar horen. Taxa kunnen een naam krijgen. Een belangrijke persoon in de taxonomie is Carl Linnaeus die de binomiale nomenclatuur introduceerde. Sinds de publicatie van de evolutietheorie wordt taxonomische indeling geacht de veronderstelde afstamming te weerspiegelen.

Lijsten: Dieren - Planten

Categorie: Taxonomie

Artikelen: Cladistiek - Soort - Leven op Aarde (taxonomie) - Bacterie - Prokaryoot - Eukaryoot


Virologie en microbiologie

De virologie bestudeert virussen en de microbiologie bestudeert microscopische organismen. De eerste microscopische organismen werden waargenomen door Antoni van Leeuwenhoek in 1679, door gebruik te maken van zijn zelfgemaakte microscoop. Rond 1860 maakte Louis Pasteur duidelijk dat dergelijke organismen bijna overal voorkomen. In 1884 ontwikkelde Hans Christian Gram een manier om bacteriën te kleuren (zie Gram-kleuring), om hun waarneming onder een microscoop te vergemakkelijken.

Categorieën: Microbiologie - Virus - Infectieziekte

Artikelen: Micro-organisme - Antibioticum - Escherichia coli - Pantoffeldiertje - Amoebe

Ecologie

De ecologie houdt zich bezig met de relaties tussen soorten onderling en met hun omgeving. Deze biologische vakwetenschap probeert te beschrijven hoe, en te verklaren waarom, soorten voorkomen waar ze voorkomen, hoe ze met elkaar concurreren, hoe er een natuurlijk evenwicht ontstaat. Ecologie bestudeert ook welke invloed het handelen van de mens heeft. In de populatiebiologie worden mathematische modellen gemaakt van bijvoorbeeld predator-prooi relaties.

Categorieën: Ecologie - Exoot

Lijst: Ecologie van A tot Z

Artikelen: Ecosysteem - Biodiversiteit - Niche - Concurrentie - Vegetatiekunde

Vegetatiekunde

De vegetatiekunde richt zich op de relatie tussen plantensoorten en hun omgeving en plantensoorten onderling. Een belangrijk deel van de vegetatiekunde is de plantensociologie. Hierin worden planten van verschillende soorten binnen een ecosysteem als een gemeenschap gezien. Deze associaties, een specifieke samenstelling van verschillende soorten, kunnen onderzoekers iets vertellen over de eigenschappen van het landschap waarin deze vegetatie groeit.

Categorieën: Ecologie - Vegetatiekunde - Plantengemeenschap - Syntaxonomie

Lijst: Vegetatiekunde van A tot Z

Artikelen: Vegetatiekunde - Victor Westhoff - Plantengemeenschap - Josias Braun-Blanquet - Associatie (vegetatiekunde) - Kensoort - Syntaxonomie

Ethologie

De ethologie bestudeert het gedrag van dieren. Systematisch onderzoek op dit gebied begon rond 1950 met Karl von Frisch (bijen), Konrad Lorenz (ganzen) en Niko Tinbergen (graafwespen). De ethologie maakt gebruik van objectieve beschrijvingen van gedrag en probeert niet in te voelen wat er in een dier om gaat. In 1975 publiceerde Edward Osborne Wilson een boek waarin hij de sociobiologie introduceerde. Hij zetten daarin sociaal gedrag in het perspectief van de evolutie.

Artikelen: Territorium - Balts

Biologie van de mens

Biologisch gezien is de mens een diersoort en veel biologische theorieën zijn van toepassing op de mens. In 2003 werden overblijfselen van een mensensoort gevonden op een Indonesisch eiland, zie Homo floresiensis. Veel biologisch onderzoek vindt plaats ten dienste van de gezondheid van de mens. Dergelijk onderzoek grenst aan geneeskunde.

Artikelen: Menselijke biologie - Menselijke anatomie - Gezondheid - AIDS - Seksualiteit - Voeding - Stamceltherapie - IVF - Immuunsysteem - Biometrie - Homo (geslacht)

Biologie en samenleving

Biologisch onderzoek is op verschillende manieren verbonden met de samenleving, bijvoorbeeld als het gaat om natuurbescherming en landbouw, maar ook bij gezondheid, zoals de preventie van epidemieën, en voedsel.

Categorieën: Natuur - Milieu - Exoot

Lijsten: Natuur en milieu van A tot Z

Artikelen: Natuur - Milieu - Biologische bestrijding - Biotechnologie - Rode lijst - Biologische landbouw, natuurgebieden - Vogelpest - Domesticatie - Bosbouw - Klonen


Biologen

En verder


Subportalen van Portaal Wetenschap & Technologie

aardwetenschappen · astronomie · auto · biologie · civiele techniek en bouwkunde · geografie · geneeskunde · informatica · luchtvaart · maritiem · molens · natuurkunde · openbaar vervoer · opwarming van de Aarde · ruimtevaart · scheikunde · seksualiteit · verkeer en vervoer · verpleegkunde · vrije software · wiskunde · wetenschapsgeschiedenis

Portalen
Hulp-en-beheerportaal · Gebruikersportaal · Navigatieportaal · In het nieuws
Biologie · Geschiedenis · Kunst & Cultuur · Landen & Volken · Mens & Maatschappij · Politiek · Religie · Sport · Taal · Wetenschap & Technologie
Portaal van de week: Harry Potter
Subportalen van Biologie
Beschermde gebieden · Genetica · Herpetologie · Insecten · Schimmels · Vissen · Vogels · Zoogdieren