Portaal:Maastricht
.jpg)
Introductie
Maastricht is een oude stad, waarvan de geschiedenis teruggaat tot de Romeinse tijd. De lange geschiedenis weerspiegelt zich in het historische stadscentrum met meer dan 1600 rijksmonumenten, waaronder de oudste brug van Nederland, de oudste stadspoort en diverse romaanse en gotische kerken. Het bekendste plein is het Vrijthof, met onder andere de Sint-Servaasbasiliek. Deze is vernoemd naar Sint-Servaas, de beschermheilige van de stad. Maastricht heeft vooral het imago van een bourgondische stad, waar het goed winkelen en recreëren is. Dankzij de aanwezigheid van de Universiteit Maastricht en andere onderwijsinstellingen is het ook een studentenstad.
Het zuidelijk Maas-Rijnlandse (Limburgs-Nederrijnse) dialectcontinuüm
Het Maastrichts (Limburgs: Mestreechs) is het stadsdialect dat gesproken wordt in Maastricht. In overeenstemming met de geografische ligging van de stad vertoont dit dialect eigenschappen van het Centraal Limburgs dat westelijk van de Maas in Belgisch Limburg wordt gesproken. Het is in dit opzicht a-typisch voor het Nederlands Limburgs. Met ten minste zestigduizend sprekers is dit Maastrichtse stadsdialect niettemin een belangrijke variant van het Limburgs. Tevens mag het het meest vitale stadsdialect van Nederland worden genoemd en zeer waarschijnlijk het dialect met de oudste en meest levendige geschreven traditie, die zelfs min of meer teruggevoerd kan worden op Henric van Veldeke.
Binnen de gemeente Maastricht moeten de dialecten van Itteren, Borgharen, Amby en Heer niet als Maastrichts worden aangemerkt: dit zijn duidelijk zelfstandige dorpsdialecten. Ook binnen het Maastrichts komt soms per wijk variatie voor, al verdwijnen die verschillen nu gaandeweg wel. Bovendien is het Maastrichts verdeeld in twee sociolecten, het Kort Mestreechs (voor de hogere en middenklasse) en het Laank Mestreechs (voor de volksklasse). Door Limburgers die zelf buiten Maastricht wonen wordt het Maastrichtse dialect ook wel Sjengs genoemd.
Belangrijke jaartallen
- 333: Bouw van het laat-Romeinse castellum van Maastricht.
- 384: Sint-Servaas, de eerste bisschop van Maastricht, overlijdt volgens de traditie te Maastricht (naamdag: 13 mei).
- 705: Lambertus, bischop van Maastricht, wordt in Luik vermoord (naamdag: 17 september).
- 881: Maastricht wordt door de Noormannen geplunderd.
- 1204: Maastricht wordt een tweeherige stad.
- 1229: Begin van de bouw van een stenen stadmuur (daarvoor was er een aarden omwalling).
- 1576: De Spaanse Furie in Maastricht, muitende troepen plunderen de stad.
- 1579: Beleg van Maastricht (1579), Maastricht wordt door de Spanjaarden veroverd en geplunderd.
- 1632: Beleg van Maastricht (1632), stadhouder Frederik Hendrik verovert op zijn veldtocht langs de Maas Venlo, Roermond en Maastricht.
- 1673: Beleg van Maastricht (1673), Maastricht wordt veroverd door de 'zonnekoning' Lodewijk XIV en blijft tot 1678 Frans.
- 1748: Beleg van Maastricht (1748), Maastricht wordt opnieuw veroverd door de Fransen, die de Maquette van Maastricht laten bouwen.
- 1794: Beleg van Maastricht (1794), Maastricht wordt ingelijfd bij de Eerste Franse Republiek (tot 1814).
- 1830: Blokkade van Maastricht (1830-1833), Maastricht blijft na de Belgische Revolutie als enige Limburgse plaats onder Nederlandse controle.
- 1836: Petrus (I) Regout richt een aardewerkfabriek op, de latere Sphinx-fabriek, het begin van de industrialisatie van Maastricht.
- 1920: Door annexatie van (delen van) buurgemeenten neemt de oppervlakte van de gemeente toe van 415 ha naar 3.500 ha.
- 1944: Bevrijding van Maastricht, Maastricht wordt als eerste Nederlandse stad bevrijd door de Amerikaans Old Hickorydivisie (13-14 september).
- 1970: Door een nieuwe annexatie neemt de oppervlakte toe met circa 2.500 en stijgt het inwonertal met circa 20.000 naar 112.500.
- 1992: Het Verdrag van Maastricht is het oprichtingsverdrag van de Europese Unie (7 februari).
Lijsten en overzichten
- Maastricht van A tot Z
- Lijst van rijksmonumenten in Maastricht
- Lijst van gemeentelijke monumenten in Maastricht
- Lijst van kerken in Maastricht
- Lijst van beelden in Maastricht
- Lijst van Maastrichtenaren
- Lijst van bisschoppen van Maastricht
- Lijst van proosten van het Sint-Servaaskapittel te Maastricht
- Lijst van proosten van het Onze-Lieve-Vrouwekapittel te Maastricht
- Lijst van gouverneurs van Maastricht
- Lijst van gouverneurs en commissarissen van de Koning in Limburg
- Lijsten van burgemeesters van Maastricht, Amby, Borgharen, Heer, Itteren, Oud-Vroenhoven en Sint Pieter
- Lijst van schouten en schepenen in Maastricht
- Lijst van garnizoenscommandanten van Maastricht
- Scherprechters in Maastricht
- Scholasters van de kapittelschool van Sint-Servaas
- Lijst van rectores magnifici van de Universiteit Maastricht
- Lijst van stadsarchitecten van Maastricht
- Lijst van spelers van MVV Maastricht
Nieuwe artikelen
- 2023
- Oktober: Hoeve Rome | La Grande Suisse | Villa Kanjel | Meerssenerweg | Heerderweg
- Augustus: Het Goedje | Priorij Scharn
- Juli: Marres (museum)
- Maart: La Motterie | Karmelietessenklooster (Maastricht)
- Februari: Grote Staat 5 | Lijst van schouten en schepenen in Maastricht
- Januari: De Lanscroon en De Liebaert | Villa Maaszicht
- 2022
- December: Piazza Céramique | Stoa (Maastricht)
- November: La Fortezza | Toren van Siza | De Colonel
- Oktober: Torenflat (Maastricht)
- Augustus: Vleeshuis (Maastricht) | Lijst van stadsarchitecten van Maastricht | Herbenusstraat
- Juli: Momus' Oudemannenhuis | Sint-Servatiusschool
- Juni: Tongerseweg
- Mei: Martinus van Heylerhoff
- Februari: In den Ouden Vogelstruys | Henric van Veldekecollege | Stedelijk Lyceum Maastricht en voorgangers
- Januari: Hotel Du Casque | Hotel Derlon Grand Hôtel du Lévrier et de l'Aigle Noir"| Maastricht School of Management
- 2021
- November: Historische Encyclopedie Maastricht | Maastrichtsche Tram
- Oktober: Scharnerweg | Heugemerweg | Akerstraat | Stenenwal (Maastricht)
Gewenste artikelen
Aldenhofpark | d'n Ingelse Hoof | Gemeenteflat | Schuilen in Maastricht | Standbeeld Minckeleers | Standbeeld Petrus Regout | Valentijn Klotz | Josua de Grave | Jan Brabant | Sluis 19 | Sluis 20 | Spoorbrug over de Brusselseweg | Het Bat | Sint Bernardusstraat | Ezelmarkt | De Bosquetplein | Grote Looiersstraat | Sint Pieterstraat | Papenstraat | Helmstraat | Van Hasseltkade | Batterijstraat | Bogaardenstraat | Capucijnenstraat | Hoogfrankrijk | Sint Hubertuslaan | Sint Lambertuslaan | Brusselseweg | Bosscherweg | Hoeve Rome
De Markt is een van de drie grote centrale pleinen in de binnenstad van Maastricht. Het plein ontleent zijn naam aan de warenmarkten die hier al eeuwenlang plaatsvinden.
Uit de geschiedenis
Het beleg van Maastricht van 1579 vond plaats tijdens de Tachtigjarige Oorlog, in de periode van 8 maart tot 1 juli 1579. De groots opgezette aanval van de Spaanse veldheer Alexander Farnese (prins, later hertog van Parma) was bedoeld om zich van de stad te verzekeren. Maastricht was destijds vanwege zijn geografische ligging en zijn economische betekenis een belangrijk strategische vesting.
In 1578 verklaarde Maastricht zich openlijk voor de Staten-Generaal en trad toe tot de Pacificatie van Gent. Een aanval op de stad werd verwacht en de burgers van Maastricht kozen Melchior van Schwarzenberg tot gouverneur of opperbevelhebber van de verdedigende troepen. Willem van Oranje had weinig vertrouwen in Schwarzenbergs capaciteiten als militair. Daarom benoemde hij Sebastién Tapin tot opperbevelhebber. Tapin zorgde ervoor dat de vestingwerken verstevigd werden en nam allerlei maatregelen om de stad op een aanval van de Spaanse troepen voor te bereiden. Zo werd op de Jeker een molen gebouwd om buskruit mee te fabriceren, alle burgers moesten verplicht aan de vestingwerken meebouwen en de boeren die naar de stad waren gevlucht werden ingelijfd bij de verdedigende troepen. Lees meer over de Geschiedenis van Maastricht
Bezienswaardigheden in Maastricht
- Historische pleinen en buurten
- Vrijthof & Henric van Veldekeplein
- Onze Lieve Vrouweplein & Stokstraatkwartier
- Markt
- Jekerkwartier
- Sphinxkwartier & Bassin
- Wyck & Céramique
- Historische kerken en kloosters
- Romaanse kerken: Sint-Servaasbasiliek (met graf van Sint-Servaas & schatkamer) en Onze-Lieve-Vrouwebasiliek (met Sterre der Zee & schatkamer)
- Gotische parochiekerken: Sint-Janskerk (met 79m hoge toren) & Sint-Matthiaskerk
- Gotische kloosterkerken: Dominicanenkerk (thans boekhandel), Oude Minderbroederskerk (thans archief), De Beyart (ruïne)
- Kloosters: Kruisherenklooster (thans Kruisherenhotel), Faliezustersklooster, Bonnefantenklooster (thans Universiteit Maastricht)
- Moderne kerkgebouwen: Sint-Lambertuskerk, Koepelkerk
- Kastelen en landhuizen
- Kasteelruïne Lichtenberg
- Kasteel Neercanne
- Kasteel Hoogenweerth
- Buitengoed Geul & Maas, met o.a. Kasteel Geusselt, Mariënwaard, Kasteel Bethlehem, Kasteel Jerusalem, Kasteel Vaeshartelt, Kasteel Meerssenhoven, Kasteel Borgharen
- Vestingwerken
- 1e middeleeuwse stadsmuur: Onze Lieve Vrouwewal, Jekertoren, Helpoort, Lang Grachtje en Klein Grachtje, Preekherengang
- 2e middeleeuwse stadsmuur: Pater Vincktoren, Nieuwenhofwal, Jezuïetenwal, Waterpoort De Reek, De Vijf Koppen, Haet ende Nijd
- Wycker stadsmuur: Wycker Waterpoort & Maaspunttoren
- Buitenwerken: Linie van Du Moulin, Nieuwe Bossche Fronten, Fort Sint Pieter, Fort Willem I
- Overige monumentale bouwwerken
- Sint Servaasbrug
- Dinghuis
- Stadhuis van Maastricht
- Hoofdwacht
- Poorthuizen en herenhuizen: Poort van Beusdael, Hof van Slijpe, Hof van Tilly, Huis Soiron, Generaalshuis, Huis Rouffaer
- Hofjes: Sint-Martinushofje, Twaalf Apostelenhofje, Sint-Gillishospitaal
- Watermolens: Bisschopsmolen, Leeuwenmolen, Molen van Lombok, Molen van Dollaert
- Musea
- Natuur en ontspanning
Categorieboom
Alle categorieën (uitklapbaar)
Selectie van categorieën
- Categorie:Rijksmonument in Maastricht
- Categorie:Gemeentelijk monument in Maastricht
- Categorie:Industrieel erfgoed in Maastricht
- Categorie:Universiteit Maastricht
- Categorie:Evenement in Maastricht
- Categorie:Muziek in Maastricht
- Categorie:Recreatie in Maastricht
- Categorie:Straat in Maastricht
- Categorie:Park in Maastricht
· 
· 
· · · · · · · · · · · · | Subportalen van Nederland |
|---|
|
Provincie: Friesland Regio's: Heuvelland · Parkstad Limburg · Twente · Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug Steden: Amsterdam · Arnhem · Baarn · Breda · Den Haag · Gouda · Haarlem · 's-Hertogenbosch · Leiden · Maastricht · Nijmegen · Rotterdam · Súdwest-Fryslân · Utrecht · Valkenburg aan de Geul |
| Subportalen van Steden |
|---|
| Amsterdam · Antwerpen · Arnhem · Barcelona · Berlijn · Boekarest · Breda · Brugge · Brussel · Den Haag · Gent · Gouda · 's-Hertogenbosch · Istanboel · Kortrijk · Leiden · Londen · Maastricht · New York · Nijmegen · Parijs · Rotterdam · San Francisco · Utrecht |