Deze pagina geeft een overzicht van alle uitgelichte artikels en/of afbeeldingen op het portaal Turkije. Voor elke week van het jaar is er zo'n artikel en/of afbeelding. Voel u vrij om deze te bewerken door de bijhorende bewerk-link te volgen.
Uitgelicht deze week (16)
De boot Bandırma die Ataturk gebruikte voor de revolutie
In 1919 werd de onafhankelijkheidsstrijd ingezet onder leiding van Mustafa Kemal Ataturk om in 1923 onafhankelijkheid te vergaren. Hij werd tevens de eerste president van Republiek Turkije.
Ankara werd de nieuwe hoofdstad van Republiek Turkije, voorheen was dit Istanbul. Mustafa Kemal Ataturk lanceerde een nieuwe politiek, het Kemalisme. Hij schafte onder andere het kalifaat af, maakte Turkije seculier en verruilde het Arabische schrift voor het Latijnse.
Door de onafhankelijkheid van Turkije kwamen ze los van het Ottomaanse rijk. De verdeling van het rijk begon eigenlijk al tijdens de Balkanoorlog. Hierna raakte het Ottomaanse rijk verwikkeld in de Eerste Wereldoorlog, waardoor het nog meer gebieden verloor. Dit maakte het onder andere mogelijk om in 1923 onafhankelijk te worden.
Het ontwerp van de Turkse vlag is een directe overname van de vlag van het Ottomaanse Rijk, die in 1844 zijn uiteindelijke vorm kreeg. De Ottomanen gebruikten al sinds de 14e eeuw rode driehoekige vlaggen. In de eeuwen daarna zouden ze steeds meer rechthoekig worden uitgevoerd.
Na het beleg en val van Constantinopel in 1453 verscheen er steeds vaker een gouden halve maan op het rode doek. Soms was de halve maan wit. De schilder Jheronimus Bosch (circa 1450-1516) plaatste enkele keren Ottomaanse vlaggen op zijn schilderijen, zoals op Ecce Homo. Deze vlaggen bestonden uit een wit doek met daarop een witte halve maan.
De halve maan was een oud Grieks en Byzantijns symbool. Hoewel dit een belangrijke reden was om het symbool in te voeren (Mehmet II beweerde door de verovering van Constantinopel Romeins keizer te zijn), was het niet de enige reden. Sommige pre-islamitische Turkse clans en koninkrijkjes gebruikten de halve maan al als heilig symbool. De halve maan was populair in Perzië, waar destijds veel niet-Byzantijnse cultuur vandaan kwam. Ook leek het symbool sterk op de tamga van de Kayıhanstam. De halve maan was dus een krachtig symbool van de verbinding die het Ottomaanse Rijk wilde vormen tussen het verleden en de toekomst.
Tijdens de eindperiode van het Ottomaanse Rijk werd rood gezien als de kleur van de seculiere overheid, terwijl de daarvan niet direct gescheiden religieuze instituties de islamitische kleur groen gebruikten. Pas in 1844 werd een officiële nationale vlag aangenomen, gebaseerd op de marinevlag van het Ottomaanse Rijk (de achtpuntige ster werd vervangen door een vijfpuntige).
Istanbul is een stad in het Europese en Aziatische deel van Turkije en was de hoofdstad van het Ottomaanse Rijk. Met 13 miljoen geregistreerde inwoners is Istanboel de grootste stad van Turkije en Europa. De stad bestaat uit 27 districten, die tezamen de hoofdstad van de gelijknamige provincie vormen.
Voor de herkomst van de Turkse naam İstanbul worden verschillende verklaringen gegeven. Hij zou van het Griekse Κωνσταντινουπολις (Konstantinoupolis) zijn afgeleid. Een andere verklaring is dat het van het Griekse εις την πολιν (Oudgriekseis tèn polin; Middelgrieksis tin polin) ('naar de stad') is afgeleid; in het vroegere Byzantijnse Rijk werd de hoofdstad Constantinopel immers vaak aangeduid als "de Stad". In het Latijn heette de stad Constantinopolis, in formeel Turks: قسطنطينيه (Konstantiniyye), in veel Slavische talen sprak men van Tsargrad. Tsar is afgeleid van Julius Caesar, de grondlegger van het Romeinse Keizerrijk, wiens achternaam 'Caesar' in veel Europese talen het woord voor keizer werd. Caesar werd een synoniem voor het eerdere Latijnse rex (koning), maar hierop rustte een taboe sinds de verjaging van de laatste koning van Rome. Grad betekent in veel Slavische talen 'stad', zoals in Wolgograd ('stad aan de Wolga'). 'Tsargrad' betekent dan zoiets als 'stad van de keizer(s)'.
Na het Wereldkampioenschap voetbal 2006 werd de trainer van Japan, Zico, de nieuwe trainer van Fenerbahçe. De Braziliaan moest Fenerbahçe leiden in hun honderdjarig bestaan. De verwachtingen waren dan ook zeer hoog. Aan het begin van het seizoen, net voor het sluiten van de transfermarkt, kocht Fenerbahçe Mateja Kežman, Deivid de Souza en Braziliaans international Edu Dracena. De UruguayaanDiego Lugano werd al eerder die zomer aangetrokken. Fenerbahçe werd uiteindelijk na een tumultueus seizoen kampioen van Turkije, zonder ook maar één keer te verliezen van aartsrivalen Beşiktaş en Galatasaray.
Opgravingen bij het zuidelijke terrein van Çatal Hüyük
Çatal Hüyük (Turks: çatal = vork; hüyük = heuvel) was een belangrijke neolithische en chalcolithische nederzetting in het zuiden van Centraal-Anatolië. De oudste bewoningslagen dateren van ca. 7500 v. Chr. De plaats bleef ruim 1000 jaar lang bewoond maar raakte rond 6200 v.Chr. in verval. Hoewel men aanneemt dat deze gebeurtenis mogelijk is veroorzaakt door onenigheid met betrekking tot de sociale orde binnen de nederzetting, zou het verval ook kunnen zijn veroorzaakt door het binnenvallen van migranten uit de ondergelopen gebieden rond de Zwarte Zee. Mogelijk ook werd Çatal Hüyük verlaten wegens uitputting van de bodem, waarna men uitweek naar nieuwe gronden. Met zijn 13 hectaren is het tot nu toe de grootste en meest ontwikkelde nederzetting uit de late steentijd die gevonden is.
Çatal Hüyük is omringd door de tarweakkers van de Konyavlakte ten zuidoosten van de moderne stad Konya en ligt tussen de gemeentegrenzen van de gemeente Çumra, op ongeveer 140 km afstand van de tweekoppige vulkaan Hasan Dağ. De oostelijke nederzetting vormt een heuvel die zich ten tijde van de laatste neolithische bewoning wel 20 meter boven het omringende land kan hebben verheven. Er is ook een kleinere heuvel met een voormalige nederzetting meer naar het westen en een paar honderd meter naar het oosten een Byzantijnse nederzetting. De prehistorische nederzettingen op de heuvel zijn rond 6200 v.Chr. verlaten. Tussen de twee heuvels door stroomde ooit een kanaal van de rivier de Çarsamba en de nederzetting was gebouwd op alluviale klei die gunstig was voor de beginnende landbouw.
In 1958 werd Çatal Hüyük bij toeval door plaatselijke boeren ontdekt. De nederzetting kreeg echter pas wereldfaam door de opgravingen onder leiding van James Mellaart tussen 1961 en 1965. Bij die opgravingen bleek dit deel van Anatolië het centrum te zijn geweest van een hoogontwikkelde neolithische cultuur. Mellaart viel echter bij de Turkse autoriteiten in ongenade en werd uit Turkije verbannen, waarna er een eind kwam aan de opgravingen. Tot 1993, toen het werk werd hervat door de Britse archeoloog Ian Hodder van de universiteit van Cambridge.
Pamukkale betekent "kasteel van katoen" in het Turks en is een natuurfenomeen in Turkije. Pamukkale ligt ten noorden van Denizli in Turkije.
Het sterk kalkhoudende water loopt er via een groot aantal terrassen van een helling.
Uit het warme water (35°C) slaat calciumcarbonaat neer en zo worden dikke pakketten kalk langs de terrassen afgezet. Op deze manier krijgt de helling een bijzonder uitzicht: het lijkt op een op kasteel van katoen of op een bevroren waterval. Door het grote aantal toeristen werd het proces van kalkvorming echter aangetast daarom is er voor gekozen om grote baden langs een nieuw wandelpad te maken. Bij de toegang tot dit pad moeten de schoenen uit, en er mag niet van het pad afgegaan worden. Doordat het pad continue onder water staat, is er geen slijtage meer van de witte laag.
Pamukkale is momenteel een toeristische plaats en is samen met de oudheidkundige stad Hierapolis opgenomen in de UNESCO-werelderfgoedlijst.
De economie van Turkije is een complexe mix van traditioneel vakmanschap en moderne industrie, in toenemende mate gedomineerd door de laatstgenoemde. Turkije heeft een sterke en snel groeiende particuliere sector, maar de staat speelt nog steeds een belangrijke rol in de industrie, het bankwezen, transport en communicatie. Turkije heeft een vrijemarkt-economie.
Na de crisis in 2001 groeiden de economische activiteiten tussen 2002 en 2007 sterk. Turkije behoorde in deze periode tot de snelst groeiende economieën van de wereld en steeg van de 26e plaats naar de 15e plaats in de lijst van de grootste economieën. De gemiddelde economische groei bedroeg tussen 2002 en 2007 gemiddeld 7% per jaar. De basis voor de voorspoedige economische ontwikkeling vormden de doorgevoerde structurele hervormingen en het succesvolle macro-economische beleid.
De Turkse economie werd voorheen vaak gekenmerkt door sterk fluctuerende en hoge inflatiecijfers. Sinds 2004 ligt de prijsstijging onder de 10 procent. In 2005 werden zes nullen afgehaald van de Turkse lira na een revaluatie. Het monetaire beleid en loonmatiging hebben een belangrijke rol gespeeld bij het verkrijgen van een stabieler en lager inflatietempo.
Het verdrag verving de voor Turkije veel ongunstiger Vrede van Sèvres van 1920, die door de Turken niet geaccepteerd werd. Het betekende ook de erkenning van de Turkse regering van Mustafa Kemal, de latere Atatürk.
De Vrede van Lausanne legde zowel in het westen als in het zuidoosten de grenzen van Turkije vast. Turkije herkreeg Oost-Thracië en İzmir en omgeving, die in Sèvres aan Griekenland waren toegewezen en in de Grieks-Turkse Oorlog op dat land waren veroverd. Cyprus kwam aan de Britten en de Dodekanesos aan de Italianen, die de respectievelijke eilanden al langere tijd bezet hadden. In het zuidoosten werd de thans nog geldende Turkse grens met het destijds Franse Syrië vastgelegd. De status van Mosoel (nu in Irak) was in het verdrag niet opgenomen.
Het gebouw werd opgetrokken als kathedraal van Constantinopel onder het Byzantijnse Rijk. Acht van de, circa 18 meter hoge, donkergroene pilaren zijn aan de Tempel van Artemis in Efeze onttrokken, die volledig afgebroken is, nadat dit wereldwonder eerst nog zelf een tijd had dienst gedaan als kerk, en gebruikt voor het aanvankelijk christelijk prestigieus kerkgebouw. Deze eerste kerk, uit de 4e eeuw, werd door brand verwoest, waarna onder keizer Justinianus I omstreeks 536 het huidige gebouw, centraalbouw in combinatie met axiaalbouw, werd geconstrueerd nadat hij daar in 532 de opdracht toe had gegeven. Op 7 mei 558 stortte de koepel van de Hagia Sophia in, nadat zij het jaar ervoor getroffen was door een aardbeving.
Vier zware bogen, die door contreforten of steunberen worden gesteund, dragen de gemetselde koepel. De druk van de koepel wordt door pendentiefs (hoekzwik) op de gehele boog overgebracht. Deze bouwwijze, een koepel op pendentiefs, is later vele malen herhaald.
De bouw was van grote betekenis voor de orthodoxe Kerk en het Byzantijnse Rijk en is het eerste voorbeeld van Byzantijnse architectuur. De Hagia Sophia was eeuwenlang de grootste kathedraal ter wereld. De kathedraal was zo rijk en kunstig versierd met iconen, dat keizer Justinianus zou hebben uitgeroepen "Salomo, ik heb je overtroffen!"
Onder alle sporten in Turkije is voetbal het populairst. De nationale sport van Turkije is olieworstelen, ook wel bekend als Yağlı güreş. Sinds 1362 wordt in Edirne een van de oudste sportevenementen in de wereld georganiseerd: de Kırkpınar Güreşleri. De worstelaars smeren zichzelf van top tot teen in met olie voordat ze het tegen elkaar opnemen. De worstelaars (Pehlivan) dragen alleen een speciaal van waterbuffalohuid gemaakte broek (Kispet). De meeste punten bij het worstelen worden verkregen, als de ene worstelaar zijn hand door de tegenstander zijn broek weet te krijgen.
Basketbal is ook een sport die in populariteit groeit in Turkije. Het Turks nationaal basketbalteam werd tweede op het Europees kampioenschap basketbal in 2001 in Istanbul. Het basketbalteam werd het 9e in het Wereldkampioenschap basketbal 2002 en 6e in 2006. Drie Turkse basketballers die ook in de nationale ploeg spelen, Hidayet Türkoğlu en Mehmet Okur, hebben ook succes geboekt in de prestigieuze National Basketball Association van Noord-Amerika. In 2010 organiseerde Turkije het wereldkampioenschap basketbal, waarbij het Turks basketbalteam in de finale verloor van de Verenigde Staten.
De tweede en laatste keer dat de verdediging het moest afleggen was tijdens de belegering van Constantinopel in 1453 die werd uitgevoerd door het Ottomaanse Rijk. Opmerkelijk genoeg hoefden de Ottomanen weinig moeite te doen toen ze ontdekten dat de Kerkoporta-poort open stond. Mogelijk was hier verraad in het spel.
Na de belegering maakte de Ottomaanse Sultan Mehmed II Constantinopel tot hoofdstad van zijn rijk. Tegenwoordig markeert een plaquette de plaats waar de Ottomanen de stad binnenvielen.
In 1458 liet Mehmed II de burcht, die later de naam Yedikule (Zeven Torens) of Gouden Poort
kreeg, weer opbouwen. Later gebruikten de Ottomanen deze burcht als gevangenis.
Tegenwoordig staan grote delen van de Muur van Theodosius nog overeind als herinnering aan het lange tijdperk van het Romeinse Rijk. Verschillende delen zijn beschadigd door recente aardbevingen, maar er zijn ook stukken gerestaureerd. Er loopt een groot restauratieproject in samenwerking met Duitsland. Het tracé loopt door de buitenwijken van Istanboel, geflankeerd door parken.
Turkije is een toeristisch land en er komen jaarlijks ook heel veel Nederlanders hier op vakantie. In 2009 stond Turkije wereldwijd op de 7e plaats van bezoekersaantallen, met in 2008 zo'n 31 miljoen toeristen. De culturele hoofdstad van Turkije, Istanboel, staat wereldwijd ook op de 7e plaats qua bezoekersaantallen in steden, met zo'n 7 miljoen bezoekers. Hoewel door de economische crisis andere mediterrane landen als Egypte en Spanje te maken hebben gekregen met een grote terugval (8 tot 10%) in het aantal toeristen, blijft het aantal in Turkije groeien, in 2009 met zo'n 2,8%. Turkije is een groot land (22 keer zo groot als Nederland) met veel verschillende klimaten en culturen en de toeristen die naar Turkije gaan vormen dan ook een gevarieerde mix van massatoeristen, cultuurtoeristen, natuurtoeristen, rugzaktoeristen, medisch-toeristen en wintersporttoeristen.
Na de Eerste Wereldoorlog stonden de Osmaanse Turken aan de kant van de verliezers, waardoor vrijwel al hun woongebied (het Osmaanse Rijk strekte van de Balkan tot Arabië) bezet werd. Zelfs het overgebleven rompstaatje in Anatolië werd in negen stukken verdeeld, waarbij de Turken alleen rondom Ankara controle mochten uitoefenen.
Mustafa Kemal (de latere Atatürk) riep hierop het Turkse Parlement in Ankara uit. Dit parlement erkende niet langer het gezag van de Osmaanse sultan of de verdragen die hij had ondertekend. Het belangrijkste verdrag waartegen Atatürk zich verzette was het verdrag van Sèvres, waarbij grote stukken van Anatolië onder geallieerd bestuur kwamen te staan. Deze mandaatgebieden werden erkend door de Osmaanse sultan, iets wat Atatürk niet acceptabel vond. Toen de geallieerde troepen het verdrag begonnen te realiseren door Turkse steden in te nemen, ontstond er hevig verzet van lokale Turkse burgers. Onder leiding van Atatürk leidde dit tot een georganiseerd leger onder controle van de Türkiye Büyük Millet Meclisi.
Het Topkapı-paleis (Turks: Topkapı Sarayı), wat zoveel betekent als "het Kanonnenpoort-paleis" naar een nabijgelegen poort, was lange tijd de residentie van de Osmaanse sultan in Istanboel. Sultan Mehmet II gaf in 1459 de opdracht tot het bouwen van het paleis, waarna het van 1465 tot 1853 het centrum van de Osmaanse heerschappij was. Het paleis is gelegen op het Seraglio-punt tussen de Gouden Hoorn en de Zee van Marmara, met uitzicht over de Bosporus.
Het paleis bestaat uit vier verschillende hoven. Het eerste hof beslaat het gehele Seraglio-punt en wordt omringd door hoge muren. Toegang is mogelijk via de Bab-ı Hümayun, ofwel de Keizerlijke Poort. De Poort van de Groet (Babüsselam) leidt naar het tweede hof met gebouwen als de bakkerij, een hospitaal, paardenstallen, de keizerlijke harem, een Divan en kwartieren van de Janitsaren. Door de Poort van Geluk (Babüssaade) komt men vervolgens in het derde hof, dat het centrum van het paleis vormt, een tuin omgeven door de Zaal van de Privékamer (Has Oda) gebruikt door personeel, de schatkamer, de harem, enkele paviljoens en de bibliotheek van Ahmed II in het midden. Het vierde hof ten slotte was een wat meer private tuin van de sultan met een aantal paviljoens, kiosken en terrasjes.
Het Archeologisch museum van Istanboel (Turks: İstanbul Arkeoloji Müzeleri) is een archeologisch museum, gesitueerd in de wijk Eminönü in Istanboel, Turkije, nabij het Gülhanepark en het Topkapıpaleis en -museum. Vanuit de eerste tuin van het Topkapıpaleis kun je naar het Archeologisch museum lopen. Dit is gehuisvest in een 19de-eeuwse galerij, waar in 1991 een nieuwe vleugel van vier verdiepingen aan is toegevoegd. Het Archeologisch museum is sinds 1891 niet alleen het eerste museum van Turkije, maar het is ook een van de grootste musea van de wereld. Het museum bestaat uit twee mooie gebouwen. Het museum heeft een collectie van meer dan een miljoen objecten, hoogtepunt hiervan is de sarcofaag van Alexander.
Het Archeologisch museum (Arkeoloji Müzesi) bestaat uit drie musea:
Het Archeologisch museum met zijn archeologische vondsten.
Het Museum van het Oude Midden-Oosten.
Het Tegelpaviljoen (Çinili Köskü) met prachtige vloeren.
De lira is de huidige munteenheid van Turkije. Voor de invoering van de lira was de munteenheid van het Ottomaanse Rijk de akçe, die later werd vervangen door de kurus (in westelijk Europa ook piaster genoemd), met de para als onderverdeling. De piaster was oorspronkelijk een grote zilveren munt, maar evolueerde al snel naar een klein zilveren muntstukje dat een honderdste van een gouden lira waard was.Het eerste papiergeld van de Banque Imperiale Ottomane waren briefjes van 5 tot 5000 kuruş. In het midden van de jaren zeventig van de negentiende eeuw wisselde dit naar lira. De nieuwe briefjes gingen van 5 kuruş tot 1000 lira. Al tijdens de Eerste Wereldoorlog gaf Turkije de gouden standaard op (ter vergelijking: de Verenigde Staten van Amerika deden dit in 1933). De gouden lira was in het begin van de jaren 1920 ongeveer 9 "papieren lira" waard.
De Turkse Republiek verving het oude Ottomaanse geld met de Turkse lira, een middelgrote zilveren munt. Op elk biljet stond een portret van Mustafa Kemal Atatürk.
In 1919 werd de onafhankelijkheidsstrijd ingezet onder leiding van Mustafa Kemal Ataturk om in 1923 onafhankelijkheid te vergaren. Hij werd tevens de eerste president van Republiek Turkije.
Ankara werd de nieuwe hoofdstad van Republiek Turkije, voorheen was dit Istanbul. Mustafa Kemal Ataturk lanceerde een nieuwe politiek, het Kemalisme. Hij schafte onder andere het kalifaat af, maakte Turkije seculier en verruilde het Arabische schrift voor het Latijnse.
Door de onafhankelijkheid van Turkije kwamen ze los van het Ottomaanse rijk. De verdeling van het rijk begon eigenlijk al tijdens de Balkanoorlog. Hierna raakte het Ottomaanse rijk verwikkeld in de Eerste Wereldoorlog, waardoor het nog meer gebieden verloor. Dit maakte het onder andere mogelijk om in 1923 onafhankelijk te worden.
De voorgeschiedenis van de Grieks-Turkse oorlog en de Turkse Onafhankelijkheidsoorlog begint met de Italiaanse ambities.
De Amerikanen, Fransen en Britten zagen de Italiaanse inhaligheid met lede ogen aan. Zij besloten op de onderhandelingen in Parijs Italië een hak te zetten door de Britten de controle over de zeestraten te laten behouden, de Fransen een mandaatgebied ten zuidoosten van het Italiaanse toe te wijzen, en Griekenland uit te nodigen mee te doen en een gebied rond İzmir (Smyrna) te bezetten. Een groot deel van de Grieken was hier wel voor te porren. Het Megali Idea leefde nog altijd zeer sterk. Venizelos, die de Griekse politiek leidde, zag een herboren Byzantium. De Britten beloofden namelijk te zijner tijd ook Oost-Thracië en Constantinopel aan de Grieken over te dragen. Constantinopel was de grootste Griekstalige stad, I Polis (dé stad), en zou Athene als hoofdstad moeten vervangen. De Britten zouden hierdoor, samen met een versterkt Griekenland, het oostelijk bekken van de Middellandse Zee beheersen en tegelijkertijd Turkije en Italië "kort" houden.
Dezelfde redenen zorgden voor een machtsomwenteling in Italië. Omdat het de Italiaanse politiek niet lukte deze eisen te behalen bij de Geallieerden, kwamen de fascisten aan de macht. Hun belangrijkste politieke doelen waren het behalen van deze eisen. Ook tekent hier zich de voorgeschiedenis af op basis waarvan later Italië met Nazi-Duitsland zou gaan samenwerken in de Tweede Wereldoorlog.
Beşiktaş JK is een Turkse voetbalclub uit Istanboel en speelt sinds de oprichting van de hoogste divisie in 1959 hier onafgebroken in. De club is opgericht in 1903 en speelt haar thuiswedstrijden in het BJK Inönü stadion. De bijnaam van de club is Kara Kartallar, wat "De Zwarte Adelaars" betekent. Beşiktaş is een van de drie topclubs in Turkije, samen met Fenerbahçe SK en Galatasaray SK.
Beşiktaş werd in maart 1903 opgericht onder de naam Beşiktaş Bereket Jimnastik Kulübü. In die tijd waren sportclubs en sportactiviteiten in Turkije echter verboden. Ondanks dat wisten 26 jonge mensen de club op te richten, waarna binnen korte tijd veel meer jongeren zich aansloten. Samil Osman Bey was de eerste voorzitter van de club die actief was in verschillende sporten, zoals worstelen, boksen, gewichtheffen en gymnastiek. Op 3 augustus 1909 werd er een wet aangenomen die het bestaan van sportclubs accepteerde en sindsdien hoefde de club niet meer in het geheim te opereren.
Toen Beşiktaş werd opgericht speelde het in rood-witte tenues, dezelfde kleuren die ook aanwezig zijn in de vlag van Turkije. Na de Balkanoorlog in 1912 en 1913 verloor het Ottomaanse Rijk veel van zijn territorium in de Balkan. Onder de slachtoffers waren ook enkele sporters die lid waren van Beşiktaş.
Beşiktaş besloot de clubkleuren aan te passen naar zwart-wit om te rouwen en de verliezen te verwerken. Men zou de kleuren weer terugbrengen naar de originele staat wanneer de Turken de verloren gebieden weer heroverd hadden. Aangezien dit nooit gebeurde zijn de kleuren nog altijd zwart-wit.
Het Ottomaanse Rijk of Osmaanse Rijk werd rond 1300 in West-Anatolië gesticht door Osman Bey, de grondlegger van de Ottomaanse dynastie. Het bestond tot 1922, waarna het plaats maakte voor onder andere de Republiek Turkije. Het kan beschouwd worden als de opvolger van het Seltsjoekse sultanaat Rûm. Het Ottomaanse Rijk was tussen de 15e en de 20e eeuw een wereldrijk. Op het hoogtepunt besloeg het een enorm gebied in Noord-Afrika, Azië en Europa.
Een westwaartse veroveringstocht leidde in de 15e eeuw tot grootschalige territoriumwinst in de Balkan, een gebied dat door de Ottomanen werd aangeduid als ‘Rumeli’, ‘het land van de Romeinen’ (waarmee men Grieks-orthodoxe christenen bedoelde). Dit betekende dat grote delen van de Balkan behoorden tot de vroegste bezittingen van het Ottomaanse Rijk en bijna 500 jaar Ottomaans grondgebied waren, in tegenstelling tot de Arabische en Afrikaanse provincies die pas in een later stadium werden veroverd. De ‘kern’ van het Ottomaanse Rijk bestond dus uit de (zuidelijke) Balkan en het gebied rond de Egeïsche zee. Daarmee was het eerder een Europees rijk met Aziatische veroveringen dan een Aziatisch rijk met Europese veroveringen.
Deze uitbreidingen brachten het Rijk in conflict met opkomende christelijke en islamitische mogendheden: Hongarije, Spanje en het Heilige Roomse Rijk in het noorden en westen, Perzië in het oosten, en de Mamelukken in het zuiden. Selim I wist deze laatste in een bliksemveldtocht van slechts enkele jaren te veroveren. De Ottomanen veroverden Syrië (1516), Palestina (1516), Egypte (1517) en West-Arabië (1517).
Dolmabahçe was oorspronkelijk een baai in de Bosporus. In de 18e eeuw werd deze gedempt door de Ottomaanse Sultans, waardoor hier een soort keizerlijke tuin ontstond. Hier is de naam Dolmabahçe van afgeleid, dolma betekent vullen en bahçe tuin. Verscheidene zomerpaleizen werden hier tijdens de 18de en 19e eeuw gebouwd. Het paleis dat hier tegenwoordig nog steeds staat is gebouwd in 1856, tijdens de regeringstijd van Abd-ul-Mejid, op de plek waar vóór de bouw het paleis van Beşiktaş stond. Het Dolmabahçe-paleis is ontworpen door architect Garabet Balyan en zijn zoon Nigoğayos Balyan uit Armenië.
De Sultans zijn uit het oude Topkapi-paleis weggegaan omdat het ontbrak aan alle moderne luxe, waar het Dolmabahçe-paleis wel in voorzag.
De Turkse keuken is een internationaal gewaardeerde keuken met een lange traditie. De variatie van het eten in Anatolie komt voort uit de talloze invasies van vreemde volkeren, die een spoor van kookstijlen hebben achtergelaten in het gebied.
Een andere reden voor de diversiteit van de Turkse keuken is dat, op hun weg uit Centraal-Azie, de Oghuz-Turken in hun rijken zoals het Ottomaanse en Seltsjoekse Rijk, de bevolking van Iran, Irak, Egypte en de Balkan integreerde en hun kookkunst overnam. De Ottomaanse sultans hadden in het Topkapi-paleis in Istanbul een gigantische keuken waardoor, onafhankelijk van de welstand van de bevolking, de luxueuze Turkse kookkunst, zoals wij die nu kennen, behouden bleef en uitgebreid werd. Op het platteland bleven daarnaast regionale en etnische keukens in stand. De traditionele Centraal-Aziatische Turkse keuken heeft ook veel blijvende invloed gehad op de keukens van Europa en het Midden-Oosten. Zo is yoghurt, het belangrijkste onderdeel van het Griekse Tzatziki, een typische Turkse nomadendrank. De gerechten zijn meestal gebaseerd op vers fruit en groente, gegrild vlees of vis en vele soorten salades. De diverse schotels worden vaak begeleid door yoghurt en sauzen.
De Gouden Hoorn (in het Turks: Haliç, in het Grieks: Χρυσοκερας) is een estuarium dat door de stad Istanboel loopt. De Gouden Hoorn scheidt de binnenstad in het zuidwesten van de wijk Galata in het noordoosten.
De binnenstad van Istanboel (het oude Constantinopel of Byzantium) wordt op die manier begrensd door de Gouden Hoorn in het noordoosten, de Bosporus in het oosten en de Zee van Marmara in het zuiden, en ligt daardoor strategisch op een schiereiland. De Gouden Hoorn vormde een natuurlijke haven waarvoor de eerste Griekse kolonisten de plek uitkozen om hun stad te stichten. Het hoofdkwartier van de vloot van het Byzantijnse Keizerrijk lag aan de Gouden Hoorn. Een grote ketting, gespannen over de Gouden Hoorn, moest vijandige schepen de toegang ontzeggen.
In 1502 ontwierp Leonardo da Vinci een 240 m lange brug over de Gouden Hoorn voor sultan Bayezid II, maar het ontwerp werd nooit uitgevoerd. In 2001 werd een kleinere versie van het ontwerp bij Ås in Noorwegen gebouwd. Op 26 mei2006 kondigde de Turkse regering aan dat het ontwerp van Da Vinci alsnog zou worden uitgevoerd.
Het Archeologisch museum van Istanboel (Turks: İstanbul Arkeoloji Müzeleri) is een archeologisch museum, gesitueerd in de wijk Eminönü in Istanboel, Turkije, nabij het Gülhanepark en het Topkapıpaleis en -museum. Vanuit de eerste tuin van het Topkapıpaleis kun je naar het Archeologisch museum lopen. Dit is gehuisvest in een 19e-eeuwse galerij, waar in 1991 een nieuwe vleugel van vier verdiepingen aan is toegevoegd. Het Archeologisch museum is sinds 1891 niet alleen het eerste museum van Turkije, maar het is ook een van de grootste musea van de wereld. Het museum bestaat uit twee gebouwen. Het museum heeft een collectie van meer dan een miljoen objecten, hoogtepunt hiervan is de sarcofaag van Alexander.
Het Archeologisch museum (Arkeoloji Müzesi) bestaat uit drie musea:
het Archeologisch museum met zijn archeologische vondsten
het Museum van het Oude Midden-Oosten (Eski Sark Eserleri Müzesi)
Ankara is de hoofdstad van Turkije en tevens het hoofdstadsdistrict van de gelijknamige provincieAnkara. Het is de op een na grootste stad van het land. In 1997 had de stad 2,9 miljoen inwoners, in 2002 gegroeid naar 3,5 miljoen inwoners. De grootste stad van Turkije is Istanboel, in het westen van Turkije. Ankara heeft echter een meer centrale ligging. Hoewel Istanboel het eigenlijke economische centrum van Turkije is, heeft Ankara ook een zeer belangrijke positie die zich uit in de moderne architectuur. Ankara heeft vele parken en ook, tot nu toe, als enige Turkse stad een uitgebreid metronetwerk. Ankara huisvest vele universiteiten, waaronder de meest prestigieuze van het land.
In de klassieke oudheid heette Ankara "Ancyra", en in een latere periode "Angora", en was de stad bekend om de wol van langharige geiten, de angorageitenwol of mohair. De stad heeft nog veel Romeinse en Byzantijnse resten.
De stad is volgens een oude sage door koning Midas gesticht, in de 9e eeuw v.Chr. Na 278 v.Chr. werd het de hoofdstad van de Galaten en de naar hen genoemde landstreek Galatië. In 621 na Chr. werd de stad door de Arabieren ingenomen. Niet lang daarna heroverden de Byzantijnen de stad weer. In de 13e eeuw namen de TurkseSeltsjoeken het bewind over. In 1919 koos Mustafa Kemal (Atatürk) de stad als woonplaats. In 1923 werd Ankara de hoofdstad van de nieuwe republiek Turkije.
De kleine oude stadskern binnen de muren van de vesting (Hisar) heeft nog altijd een typisch oosters uiterlijk. Er zijn veel kleine winkeltjes. De Arslanhane-moskee dateert uit 1290. Uit de Romeinse periode dateren de thermen (217 n.C.). Ook zijn er de resten van de aan keizer Augustus en de godin Roma gewijde tempel, het Romeinse badhuis en de zuil van keizer Julianus. Van voor de Ottomaanse tijd is er de Alaaddin-moskee, in de 12e eeuw gebouwd in opdracht van de Seltsjoekse heerser Mesut. Daarna zijn er onder Ottomaanse heerschappij nog enkele moskeeën gebouwd. Moderner is het mausoleum van Atatürk (Anıtkabir). Het belangrijkste museum is het Museum van Anatolische beschavingen, met neolithische kunst en Hettitische beelden en reliëfs. Ook is er het museum van etnografie, met tentoonstellingen omtrent Seltsjoekse en Ottomaanse cultuur. In de stad vindt men naast historische gebouwen ook veel moderne architectuur en vele parken.
De eerste handelscontacten tussen Nederland en Turkije stammen uit de middeleeuwen, toen Nederlanders, veelal op doorreis naar het Heilige land, als pelgrim of op kruistocht, Turkije bezochten. In de 16e eeuw namen de handelscontacten toe. Tijdens de tachtigjarige oorlog steunde het Ottomaanse Rijk de Nederlanden in de strijd tegen Spanje. Uit dank voor deze steun kreeg een gehucht in Zeeuws-Vlaanderen van Prins Maurits de naam Turkeye.
In 1612 kwam de eerste Nederlandse ambassadeur, Cornelis Haga, in Istanboel aan en werden diplomatieke betrekkingen aangeknoopt. Ook culturele overwegingen speelden een rol in de Nederlandse belangstelling voor het Ottomaanse Rijk. Zo vonden bijvoorbeeld zeldzame manuscripten hun weg naar Nederlandse bibliotheken. Eind zestiende eeuw kwam de tulp vanuit Turkije naar Europa, die in Nederland eerst tot een periode van tulpengekte leidde en zich langzamerhand tot nationaal symbool ontwikkelde. De handelsbetrekkingen bleven zich voorspoedig ontwikkelen. In de negentiende eeuw vestigden veel Nederlandse kooplieden zich in Turkije, waar zij kansen zagen op het gebied van handel en landbouw.
Na de stichting van de Turkse Republiek in 1923 sloot Nederland in 1924 een vriendschapsverdrag met Turkije. In 1935 werd onder auspiciën van KoninginWilhelmina en presidentAtatürk een Nederlands-Turkse vereniging opgericht. Nederlandse bedrijven bleven belangstelling voor Turkije tonen: zo vestigden onder meer Philips, Unilever, Shell en de Hollandsche Bank-Unie (later overgenomen door ABN-AMRO) zich in Turkije.
Het Anıtkabir (tombe ter herdenking) is de Turkse naam voor het mausoleum van Mustafa Kemal Atatürk. Dit mausoleum is in 1941 ontworpen en is gebouwd in Ankara.
Na zijn dood lag Atatürk 15 jaar opgebaard in het Etnografisch museum, waarna hij op 10 november 1953 (op zijn sterfdag) werd bijgezet in het net afgemaakte Anıtkabir.
Het Anıtkabir wordt dagelijks, van 9:00 tot 17:00, bezocht door duizenden dan wel tienduizenden mensen uit het buitenland en binnenland. Bezoekende staatshoofden worden altijd eerst naar Anıtkabir gebracht, waar het een ongeschreven regel is dat die daar bloemen neerleggen. Ook scholieren van basisscholen tot en met gymnasia hebben per jaar minstens één excursie, afhankelijk van de afstand en kosten. De tweede president van de Republiek Turkije, Ismet Inönü, ligt hier ook begraven.
Cappadocië (Perzisch: Katpatuka, land van goed gekweekte paarden) is een landstreek ten zuiden van de steppe in de Turkse regio's Centraal-Anatolië en Oost-Anatolië. Het gebied heeft een oppervlakte van 2000 km2 en ligt tussen de rivieren de Eufraat en de Kizil Irmak. Het hoogste punt in het gebied is de Erciyes Dagi (3917 meter). De belangrijkste en grootste steden in dit gebied van Midden-Turkije zijn Nevsehir, Kırşehir, Aksaray, Nigde en Kayseri.
Een Turks bad (Turks: Hamam) is de Turkse variant op het stoombad en sauna. Het onderscheidt zich door een focus op het water, in tegenstelling tot de omringend stoom.
In West-Europa was het Turks bad als een methode voor ontspanning en reiniging van het lichaam vooral populair tijdens het victoriaanse tijdperk. Het proces dat betrokken is bij het nemen van een Turks bad, is vergelijkbaar met die van een sauna. Het is meer verwant aan oude Griekse en Romeinse baden.
De persoon ontspant zich eerst in een warme kamer, dat wordt verwarmd door een continue stroom van warme, droge lucht waardoor de bader vrij zweten. Badgasten kunnen dan verhuizen naar een nog hetere kamer (bekend als de warme kamer) voordat spatten zich met koud water. Na het uitvoeren van een volledige lichaamsbehandeling en het ontvangen van een massage, zwemmers eindelijk terugtrekken in de koel-kamer voor een periode van ontspanning.
De synagoge kan doordeweeks worden bezocht en voor de Shabbat-diensten op zaterdagochtend. In de synagoge worden bruiloften, bar mitswa en andere religieuze plechtigheden gehouden volgens de Ashkenazische traditie.
De Sultan Ahmetmoskee (Turks: Sultanahmet Camii) of de Blauwe moskee is een moskee in Istanboel. De naam "blauwe moskee" is hoofdzakelijk internationaal gebruikelijk vanwege de vele blauwe tegels uit het stadje İznik (İznik-tegels) die vroeger te zien zijn geweest aan de binnenkant van de moskee.
De moskee ligt tegenover de Aya Sofia, en werd tussen 1609 en 1616 in opdracht van SultanAhmed I gebouwd en is een van de belangrijkste bezienswaardigheden van Istanboel.
Het gebouw is ontworpen door de Osmaanse architect Sedefhar Mehmet Ağa, leerling van de bouwmeester Mimar Sinan. Hij ontwierp een gebouw met een centrale koepel van 33 meter doorsnee, die omgeven is door een serie deelkoepels die een aflopend systeem vormen. Samen met andere koepels van bijgebouwtjes vormt het een symmetrisch geheel van perfecte visuele harmonie, waarin het oog naar de centrale koepel wordt geleid.
De moskee is omgeven door zes minaretten, het op twee na hoogste aantal ter wereld. Het aantal minaretten stond vroeger voor de rijkdom van de financierder en daar de meeste moskeeën er één hebben, sommige twee of uitzonderlijk vier, getuigen zes minaretten van de rijkdom en de wil van sultan om die rijkdom uit te stralen.
De kerk werd eigenlijk al gebouwd in 1725, maar deze werd destijds niet als kerk gebruikt. Van 1906 t/m 1912 renoveerde men het gebouw, waarna het wel als kerk werd gebruikt. De in Istanboel geboren Italiaansearchitect Giulio Mongeri, bouwde het gebouw naar de standaarden van Italiaans neogotiek.
Sint-Antoniuskerk staat in het centrum van Istanboel, in Istiklal Caddesi vlakbij het Taksimplein. Ondanks dat het, vooral in de zomermaanden, gigantisch druk is in deze straten, valt de kerk allerminst op. De kerk is gelegen tussen verschillende winkels, fastfoodrestaurants en ambassades.
Door de uitbreiding van de politieke en culturele invloed van Constantinopel steeg ook het prestige van de Kerk van Constantinopel.
Tijdens het Concilie van Constantinopel I (381) werd de titel van Patriarchaat toegekend en werd de Kerk van Constantinopel tweede in rang na Rome. Tijdens het Concilie van Chalcedon (451) werd de jurisdictie van Constantinopel uitgebreid over de zogenaamde “barbaarse” landen waarmee bedoeld werd de christelijke gemeenschappen in de diaspora buiten de grenzen van het keizerrijk en buiten de jurisdictie van andere autocephale kerken. Alzo ontstond de titel van oecumenisch patriarchaat. Eveneens werd bepaald dat Constantinopel niet meer tweede in rangorde was na Rome, maar – als "het nieuwe Rome" - op hetzelfde niveau stond als het oude Rome.
In de achtste eeuw breidde de jurisdictie van het patriarchaat van Constantinopel zich verder uit. Het gebied tussen de Adriatische Zee en de rivier Nestos, het gebied tussen de Donau en het Rodopegebergte als ook het eiland Kreta vielen onder de bevoegdheid van het oecumenisch patriarchaat. Later werden ook de Slavische Kerken en de Russische Kerk toegevoegd.
In 1054 leidden de toenemende spanningen tussen het oosters en het westers christendom tot het Grote Schisma.
In de Ottomaanse periode werd de patriarch van Constantinopel aan het hoofd geplaatst van alle orthodoxe christenen binnen het Ottomaanse Rijk. Deze samenwerking tussen kerk en staat verhoogde de macht van het patriarchaat maar lag tevens aan de oorsprong van corruptie en intriges.
Mustafa werd geboren in een Turks gezin in Salonika in het Ottomaanse Rijk. Hij begon zijn carrière in de cadettenschool, waar hij de bijnaam Kemal ('de volmaakte') kreeg. In 1908 zette hij zich als sympathisant van de Jonge Turken af tegen sultanAbdülhamit II, toen die al te conservatieve hervormingen wilde doorvoeren. Abdülhamit werd vervangen door de meer pragmatische Mehmet V.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog speelde hij een belangrijke rol in het afslaan van de geallieerde invasie in de Slag om Gallipoli.
Na de Eerste Wereldoorlog werd het Ottomaanse Rijk grotendeels bezet door de geallieerden. Het gehele Europese deel en een groot deel van Anatolië werden bezet door het Verenigd Koninkrijk, Griekenland, Italië, Frankrijk en Armenië. In 1919 kwam Mustafa Kemal met een deel van het leger in opstand tegen zowel de geallieerde bezetters als tegen de Ottomaanse sultan Mehmet VI Vahideddin. Tussen 1919 en 1923 streden Kemals troepen tegen de Europese en sultan gezinde troepen. In 1920 accepteerde Mehmet VI het Verdrag van Sèvres, hetgeen door veel Turken als vernederend werd gezien. Kemals beweging in de Turkse Onafhankelijkheidsoorlog kreeg hierdoor veel steun onder de Turkse bevolking. Op 23 april 1920 werd het nieuwe Turkse Parlement opgericht, hetgeen Mehmets regime verder verzwakte. In november 1922 werd Mehmet officieel afgezet en werd Mustafa Kemal erkend als de nieuwe leider van Turkije. Na nieuwe vredesbesprekingen met de geallieerden volgde het Verdrag van Lausanne (1923), dat door veel Turken als meer acceptabel werd gezien.
In 1963 sloten Turkije en de Europese Gemeenschap (voorloper van de EU) een associatieovereenkomst. Hierop is de Associatieovereenkomst tot stand gekomen, deze overeenkomst was vooral gericht op het realiseren van gunstige handelsvoorwaarden voor beide partijen. Er werd afgesproken dat invoertarieven en quota van bepaalde landbouwproducten werden verlaagd. Later in 1973 is er overeengekomen om de invoertarieven op producten uit Turkije volledig af te schaffen. De volgende stap deed zich voor in 1987 toen Turkije besloot om invoerrechten op producten uit de Europese Unie te verlagen. In hetzelfde jaar vroeg Turkije het EU-lidmaatschap aan. Deze aanvraag stuitte op een veto van Griekenland, die sinds 1981 lid is van de Unie. Pas in 1999 gaf Griekenland zijn verzet op. De Europese Raad van december 1993 heeft de Kopenhagencriteria vastgesteld voor lidmaatschap van de EU. Deze criteria zijn destijds opgesteld met het oog op toetreding toekomstige lidstaten. In 1996 is het Associatieovereenkomst verder doorgevoerd door de relatie tussen Turkije en de EU te betitelen als een douane-unie. Deze douane-unie heeft er voor gezorgd dat de tarifaire belemmeringen tussen de EU en Turkije volledig zijn opgeheven. Zo zijn de in- en uitvoerrechten en andere heffingen volledig verleden tijd. In 1999 kwam Turkije uiteindelijk met het verzoek dat zij wil toetreden tot de EU. Na de benodigde hervormingen in Turkije zijn de onderhandelingen met de EU begonnen in 2005.
Het Seltsjoekenrijk op het toppunt van haar macht in 1092
De Seltsjoeken waren een tak van de Oghuz-Turken, die oorspronkelijk uit Centraal-Azië kwamen en uiteindelijk een rijk stichtten in het Midden-Oosten dat stand hield tot de 13e eeuw. Ikonion (ook wel Iconium, het latere Konya) was de hoofdstad van het Rijk.
De stamvader van dit geslacht was Seldjoek (Seldsjoek), die leefde in de 10e eeuw, maar als de eigenlijke grondlegger van hun macht geldt Togrul Beg, de kleinzoon van Seldjoek. In de eerste helft van de 11e eeuw drongen de Seldjoeken diep in Perzië door. In 1040 verdreven zij de Ghaznawiden, die ca. 1000 de eerste Turkse staat binnen het rijk van de Islam hadden gesticht, uit Khorassan en vervolgens maakten zij een eind aan de Buwahidische (Boejidische) heerschappij in het westen van het land. In 1055 maakten zij zich meester van de de stad Bagdad, de hoofdstad van het rijk der Abassiden. De Turken erkenden de soevereiniteit van de kalief, maar namen wel een groot deel van de (wereldlijke) macht in handen.
Vervolgens bonden de Seldjoeken de strijd aan met het Byzantijnse Rijk, op dat moment geregeerd door keizer Constantijn X Doukas (1059 -1067), die toen ook onder druk stond van opdringende Noormannen, Petsjenegen en Hongaren.
Met de verovering van Perzië begon de opperheerschappij van de Turken in de Islamitische wereld. In 1058 kreeg Togrul de investituur van de kalief van Bagdad.
Bursa is een stad in Turkije. In 2000 had de stad 1.194.687 inwoners, waarmee het de op-drie-na grootste stad van Turkije is. Alleen Istanboel, Ankara en İzmir zijn groter. De laatste decennia van de twintigste eeuw is de stad enorm gegroeid, zowel wat betreft industrie als inwonertal.
Bursa is een universiteitsstad: de Uludağ Universiteit bevindt zich in deze stad. Daarnaast is Bursa een grote industriestad; de belangrijkste industrieën zijn de auto-industrie en de textielindustrie. Bursa is de grootste textielleverancier in Turkije; kleding is er dan ook zeer goedkoop te verkrijgen. Op ongeveer 40 minuten rijden van Bursa kan men wintersporten. Het skiseizoen loopt van november tot maart en door de hoogte van de Olympusberg (Uludağ) is er vrijwel altijd sneeuw.
De Grote Bazaar van Istanboel of Overdekte Bazaar (Turks: Kapalıçarşı) in Istanboel is een van de grootste overdekte markten ter wereld met meer dan 58 straten, 1.200 winkels en heeft tussen de 250.000 en 400.000 bezoekers per dag. De bazaar is bekend voor zijn winkels voor sieraden, aardewerk, specerijgewassen en tapijten. Veel van de kraampjes in de bazaar zijn gegroepeerd per type van goederen, met speciale gebieden voor lederen jassen, gouden sieraden en dergelijke. De bazaar is sterk uitgebreid in de 16e eeuw tijdens de heerschappij van Sultan Süleyman I.
Orhan Pamuk, winnaar Nobelprijs voor de Literatuur
De Turkse literatuur bestaat uit alle geschreven en gesproken werken in het Turks. Dat kan zowel in het Osmaans zijn als in hedendaags Turks. De Osmaanse taal is echter de basis voor de meeste literaire werken, die sterk werden beïnvloed door het Perzisch en Arabisch.
De geschiedenis van de Turkse literatuur bestrijkt bijna 1500 jaar. Het oudste bekende voorbeeld van geschreven Turks zijn de Orhon inscripties gevonden in centraal-Mongolië. Deze dateren terug tot de achtste eeuw en zijn mogelijk afkomstig van nomaden.
De Turkse literatuur kan worden onderverdeeld in twee verschillende tradities die tot aan de 19e eeuw nauwelijks invloed op elkaar uitoefenden. De eerste van deze twee tradities is de Turkse volksliteratuur. De tweede is de geschreven literatuur.
Het grootste verschil tussen deze twee is de variatie van de taal die wordt gebruikt. De volksliteratuur bestond vaak uit mondeling doorvertelde verhalen en bleef zo vrij van invloeden door Perzische en Arabische literatuur. Deze tak van de Turkse literatuur wordt vooral gedomineerd door gedichten. Verder was de Turkse volksliteratuur vaak verbonden met liederen.
De geschreven literatuur daarentegen maakte voor de oprichting van de Republiek Turkije in 1923 sterk gebruik van invloeden uit de Perzische en Arabische literatuur. Dit gaat terug tot de Seltsjoekse periode van eind 11e tot begin 14e eeuw. Tijdens deze periode was het Perzisch de officiële schriftelijke taal. Toen het Ottomaanse rijk in de 14e eeuw werd gesticht, werd deze traditie voortgezet.
Galatasaray SK is een sportclub uit Istanboel, opgericht in 1905. De vereniging is het meest bekend van het voetbal, maar heeft ook afdelingen voor basketbal, volleybal, zwemmen, roeien, waterpolo en atletiek. De clubkleuren zijn geel en rood. De voetbalafdeling van Galatasaray is meer dan 15 keer landskampioen van Turkije geworden. Galatasaray heeft mede door de successen in Europa de meeste aanhang in Turkije. De club schreef historie door in 2000 als eerste Turkse club een Europese hoofdprijs te pakken, de UEFA Cup. Enkele maanden later werd ook de UEFA Super Cup gewonnen. De naam van de club, en van een buurt in Istanboel, verwijst naar het oude volk der Galaten, en betekent "Galatenpaleis".
In 2011 kreeg de club een nieuw stadion. Voor de opening van de Türk Telekom Arena speelde Galatasaray een oefenwedstrijd tegen AFC Ajax met Frank de Boer als trainer, die vroeger speelde bij Galatasaray.
De wetgevende macht berust bij het parlement, dat uit één kamer (de Grote Nationale Assemblee van Turkije) bestaat en 550 leden telt. De leden worden voor een periode van vier jaar gekozen volgens de Methode-D'Hondt. Parlementsleden kunnen zitting hebben namens een politieke partij of als onafhankelijk parlementariër. Zij zijn tevens afgevaardigde voor de provincie waarin zij zijn gekozen. Voor wijziging van een wet is een gewone meerderheid vereist, voor wijziging van de grondwet een tweederdemeerderheid, hetgeen neerkomt op 367 zetels.
De Fatih Sultan Mehmetbrug (Turks: Fatih Sultan Mehmet Köprüsü), ook bekend als de Tweede Bosporusbrug, is een brug in de Turkse stad Istanboel. De brug verbindt de Europese deel en de Aziatische deel van Istanboel met elkaar. De brug gaat over de Bosporus en is 1.510 meter lang. De brug is genoemd naar de 15e eeuwseOttomaanse sultan Mehmet II (Mehmet de Veroveraar). De brug werd geopend op 3 juli1988 door premier Turgut Özal.
Voetgangers worden niet toegestaan de brug te gebruiken. Tegenwoordig passeren rond de 150.000 voertuigen dagelijks in beide richtingen voorbij, waarvan bijna 65% auto's zijn.
De FSM, zoals de brug vaak wordt afgekort, ligt ongeveer vijf kilometer ten noorden van de eerste brug over de Bosporus, de Bosporusbrug. De FSM is onderdeel van twee belangrijke wegen, zowel de Europese weg 80 als de Aziatische weg 1 hebben hun route over de brug. De afstand van de brug tot de zeespiegel is 64 m. De Fatih Sultan Mehmet brug was de 6de langste hangbrug in de wereld toen het werd voltooid in 1988. Op dit moment is het de 14e langste hangbrug in de wereld.
Orchoninscripties van de Göktürken (6e eeuw), een van de oudst bekende Turkse inscripties.
Turkse talen vormen een zeer wijd verspreide en nauw verwante taalfamilie die gekenmerkt wordt door verschijnselen als klinkerharmonie, agglutinatie en het ontbreken van een grammaticaal geslacht. De Turkse talen worden door deze verschijnselen meestal gerekend tot de Altaïsche taalfamilie, waartoe ook het Mongools en het Japans behoren, maar dit is niet onomstreden: de overeenkomsten tussen deze talen worden door sommigen toegeschreven aan een Sprachbund. De Turkse talen lijken zo veel op elkaar dat ze door sommige taalkundigen als dialecten worden beschouwd, ze zijn dan ook grotendeels onderling verstaanbaar. In totaal spreken zo'n 200 miljoen mensen een Turkse taal, waarvan ongeveer 40% Turks.
Het Turks voetbalelftal dat derde werd op het WK 2002
Het Turks voetbalelftal is een team van voetballers dat Turkije vertegenwoordigt in internationale wedstrijden. De gebruikelijke bijnaam van dit elftal is Ay-Yıldızlılar. De letterlijke betekenis ervan is de 'Maansterren', afgeleid van de witte maan en de ster op de Turkse vlag.
De ploeg kan in haar 84-jarig bestaan onderverdeeld worden in 4 periodes.
De periode van 1923 (oprichting) tot 1940 was afwisselend vooral omdat in deze periodes buitenlandse coaches aangetrokken werden wat normaal was in die tijd. De periode 1950 tot 1970 was succesvol te noemen, het elftal deed mee aan haar eerste WK ooit in 1954 en speelde tegen Zuid-Korea (7-0 winst) en West-Duitsland (4-1 verlies in de groepsfase, 7-2 verlies in de play-off). Ondertussen versloeg Turkije ook toplanden als Spanje (1-0), WK-finalist Hongarije (3-1) en Portugal (3-1). De jaren tussen 1970 en 1990 waren donkere tijden: het Turkse elftal was van een gewaardeerd elftal teruggezakt naar een voetbaldwerg, enige hoogtepunten waren het op het nippertje missen van het EK 1980 en het WK 1990. In beide gevallen verspeelde de ploeg kwalificatie in de laatste beslissende wedstrijden. Daarna volgde weer een succesvolle periode: de ploeg liet weer van zich spreken op Euro 2000, het WK 2002 en Euro 2008.
In 2010 werd Guus Hiddink de bondscoach van het Turkse elftal.
İzmir is een stad in het westen van Turkije. Het is de hoofdstad van de gelijknamige provincieİzmir. In 2003 had İzmir ongeveer 2.480.000 inwoners. Hiermee is het de op twee na grootste stad van Turkije.
İzmir ligt aan de Egeïsche Zee. Na de haven van Istanboel is die van İzmir de belangrijkste van het land. Verder bevindt zich een internationaal vliegveld bij de stad. Er zijn treinverbindingen met steden in de rest van het land, zoals Istanbul en Denizli. Het hoofdkwartier van de Zuidoosteuropese NAVO-strijdkrachten (AIRSOUTH) was er vanaf 1951 gevestigd en werd in 2004 omgevormd tot de Allied Air Component Command Izmir. De naam İzmir is afgeleid van de oudere naam van de stad: Smyrna, dat op zijn beurt afkomstig zou zijn van de naam van een koningin: Samornia, die over de streek rond de stad regeerde. Smyrna ontstond in de 11e eeuw v.Chr. als Aeolische kolonie en werd in de 7e eeuw v.Chr. een Ionische stad. De Lydiërs vernietigden de stad en in 575 v.Chr. werd Smyrna een Lydische stad. Bij de verovering door de Perzen in 545 v.Chr. werd de stad opnieuw vernietigd. Alexander de Grote herbouwde haar rond 330 v.Chr.
De president van Turkije (Cumhurbaşkanı) is het staatshoofd van de Republiek Turkije. In deze hoedanigheid vertegenwoordigt hij de Republiek van Turkije en de eenheid van de Turkse natie; hij zorgt voor de uitvoering van de Turkse grondwet en de georganiseerde en harmonieuze werking van de organen van de staat. De artikelen 101 tot 106 van de grondwet stellen alle eisen, verkiezing, taken en verantwoordelijkheden vast voor het ambt van de president. Het kantoor van de president van Turkije werd opgericht met de proclamatie van de Republiek Turkije op 29 oktober1923. De toekomstige president moet, indien aanwezig, zijn betrekkingen met zijn politieke partij en zijn status als lid van het Turkse parlement opzeggen.
Om de president van Turkije te worden moet de kandidaat aan de volgende eisen voldoen:
Het hoger onderwijs hebben voltooid,
Ten minste veertig jaar zijn,
Lid zijn van het Turkse parlement of een burger zijn van Turkije die geschikt is als afgevaardigde.
Monument van Anzac Cala; herdenkend de duizenden verloren Turkse en Anzac soldaten in Gallipoli
De Slag om Gallipoli, in navolging van de Britten ook wel Dardanellencampagne genoemd, was een slag tijdens de Eerste Wereldoorlog, die duurde van maart 1915 tot januari 1916 en uitliep op een catastrofe voor de geallieerden.
De Britse Oorlogsraad kwam met het idee een derde front te openen in Turkije omdat men dacht dat de loopgravenoorlog in het westen geen snel vooruitzicht op een overwinning bood. Het tweede front, het Russische front bood ook geen vooruitzicht op een snelle overwinning. Rusland was door de slag bij Tannenberg zodanig verzwakt dat het voorlopig geen vuist meer kon maken. Een derde front bij de Dardanellen moest er voor zorgen dat Duitsland zijn krachten moest verdelen. Hierdoor konden de geallieerden dan aan het westelijk front Duitsland een beslissende slag toebrengen en de oorlog beëindigen.
Door de mislukte aanvallen op de Dardanellen werd de Britse minister van Marine sir Winston Churchill op 26 mei1915 ontslagen door eerste minister Herbert Asquith. Er groeiden nog meer twijfels over de operatie toen op 4 juni1915 ook de derde poging om Krithia in te nemen mislukte. Weer sneuvelen er duizenden geallieerden.
De Basilica Cisterne (ook wel bekend als Yerebatan Saray, Yerebatan Sarnıcı of Yerebatan Cisterne) is een zesde-eeuwse ondergrondse wateropslagplaats in Istanboel.
De Basilica Cisterne werd tussen ongeveer 532 en 542 door de Byzantijnse keizer Justinianus aangelegd als wateropslagplaats voor zijn paleis. Dergelijke wateropslagplaatsen vindt men door heel Istanboel; ze werden aangelegd om in tijden van belegering over voldoende schoon drinkwater te kunnen beschikken. De cisterne ligt onder het voormalige Hippodroom, ten westen van de Hagia Sophia.
Het water om de cisterne te vullen werd door middel van een aquaduct aangevoerd vanaf het 19 km ten noorden van Istanboel gelegen Belgrado-woud.
De Basilica Cisterne is een grote ruimte van 143 bij 65 meter en omstreeks 9 meter hoog, waardoor de capaciteit ongeveer 80.000 kubieke meter bedraagt. In de cisterne staan 336 zuilen, die het geheel van binnen het aanzicht van een basiliek lijken te geven. Twee van de zuilen staan op een sokkel met het hoofd van Medusa. De herkomst van deze Medusa-hoofden is niet bekend. Wel is bekend dat in dergelijke constructies vaak zuilen van elders werden hergebruikt, de Medusa-hoofden komen derhalve zeer waarschijnlijk van elders.
De Bibliotheek van Celsus is een Romeinsmausoleum en bibliotheek in de antieke Grieks-Romeinse stad Efeze in Turkije. De bibliotheek is gebouwd tussen 114 en 125 n. Chr. Het werd gebouwd in opdracht van Tiberius Julius Aquila ter ere van zijn overleden vader Tiberius Julius Celsus Polemaenus, die de Romeinse gouverneur was van de provincie Asia. Celsus werd begraven in een marmeren sarcofaag in de grafkamer onder de bibliotheek.
De leeszaal was bekleed met marmer en in de nissen in de muren werden ongeveer 12.000 perkamentrollen bewaard. De muren werden dubbel gebouwd om de kwetsbare rollen te beschermen tegen vocht. De voorgevel van de bibliotheek was op het oosten gericht zodat de lezers optimaal gebruik konden maken van het ochtendlicht. De bibliotheek had aan de binnenzijde drie verdiepingen, waar de rollen door galerijen te bereiken waren. In nissen in de voorgevel staan vier grote vrouwelijke beelden die de deugden die Celsus nastreefde uitbeelden; Sofia (wijsheid), Arete (deugd), Ennoia (verstand) en Episteme (kennis). De bibliotheek is ongeveer 23 meter lang en 17 meter diep. Om het gebouw een imposanter uiterlijk te geven is aan de voorzijde een trap met negen treden gebouwd. Bovenaan de trap zijn drie deuren die toegang geven tot de binnenruimte die een afmeting heeft van ongeveer 17 bij 11 meter.
Het Huis van de maagd Maria is een christelijk en moslim-heiligdom gesitueerd op de berg Koressos (Turkish: Bülbüldağı, "Nachtegaal Berg") in de nabijheid van Efeze, in modern Turkije op 7 km van Selçuk).
Er zijn geen harde bewijzen dat de Maagd Maria ooit in Efese gewoond heeft. De Bijbel zegt er in ieder geval niets over. Volgens de overlevering heeft Maria, na uit Jeruzalem vertrokken te zijn, haar laatste jaren in Efese doorgebracht, samen met de apostel Johannes. Ze zou op 59-jarige leeftijd zijn gestorven. Het huis is geheel volgens de beschrijving van Anna Katharina Emmerick gebouwd. Deze Duitse non, die in de vorige eeuw leefde, had in een visioen het sterfhuis van Maria gezien, en wist het huis en de plek waar het gelegen had nauwkeurig te beschrijven, hoewel ze zelf nooit buiten Duitsland was geweest. Op 18 oktober 1881 (her)ontdekte de Franse priester Abbé Julien Gouyet van Parijs samen met twee Duitse expedities dit heiligdom. Het huis zelf, dat verdwenen was, werd opnieuw herbouwd. Tegenwoordig is het een bedevaartsplaats voor zowel christenen als moslims, daar de heilige maagd ook vijf keer in de Koran genoemd wordt.
Paus Paus Paulus VI bezocht het huis op 26 juli 1967 en bevestigde "onofficieel" de authenticiteit. De Paus gaf een bronzen beeld van de Maagd Maria als geschenk.
Het circuit, dat gastheer is voor de Turkse Grand Prix, is gelegen aan de Aziatische zijde van Istanboel aan de noordkant van de TEM snelweg, welke Istanboel met Ankara verbind. Aangrenzend is het Sabiha Gökçen International Airport. Het circuit is de gastheer voor diverse motorsporten. Waaronder de Formule 1, GP2, MotoGP Porsche Cup. Het Formule 1 circus is sinds 2005 aanwezig op Istanbul Park en zal hier tot 2021 blijven komen.
In 2006 werd de Turkse Grand Prix gewonnen door Felipe Massa van Ferrari na de race geleid te hebben van de start tot de finish. Het interessante van de race was het gevecht om de tweede plaats tussen regerend wereldkampioen Fernando Alonso en de zevenvoudig wereldkampioen Michael Schumacher. Ze eindigden respectievelijk tweede en derde. De race was een stuk langzamer dan het voorgaande jaar. Dit kwam echter niet door de verkleinde motorinhoud van de wagens, maar door de tegenvallende banden.
De snelste raceronde werd gereden door Michael Schumacher, met een tijd van 1'28.005. Dit komt neer op een gemiddelde snelheid van 218,360 km/h.
Turkije wint de zilveren medaille op de 2010 FIBA World Championship
Het Turks nationaal basketbalteam is een team van basketballers dat Turkije vertegenwoordigt in internationale wedstrijden.
Turkije deed voor het eerst in 1936 mee aan een officieel internationaal toernooi, de Olympische Zomerspelen van 1936. Turkije werd in de eerste ronde uitgeschakeld door Chili met 30-16, waardoor de club op een 19e plaats eindigde (samen met Frankrijk en België). In 1952 nam het basketbalteam van Turkije voor de tweede en voorlopig laatste maal deel aan de Olympische Spelen. Daarin verloor het al in de kwalificatieronde, waardoor het land samen met zes andere landen de zeventiende plek deelde.
De beste prestatie van het Turks nationaal basketbalteam werd ongetwijfeld behaald in 2001 tijdens de Eurobasket (Europees Kampioenschap). Turkije eindigde tijdens het toernooi dat in eigen land werd gehouden op een tweede plaats. In de finale werd van Joegoslavië met 78-69 verloren. Tijdens dit toernooi verkreeg het nationale team ook de bijnaam 12 Dev Adam wat vertaald in het Nederlands12 Reusachtige Mannen betekent.
Beste prestatie van het land tijdens een Wereldkampioenschap basketbal was in 2006. Toen werd Turkije verdienstelijk zesde. Tijdens het Wereldkampioenschap basketbal van 2010 werd Turkije 2e in eigen land.
De Turkse Rivièra is de benaming voor een deel van de zuidkust van Turkije aan de Middellandse Zee. Meestal wordt de kuststrook vanaf Marmaris-Antalya tot voorbij Alanya met deze benaming aangeduid. De term is vooral in de toeristische sector in gebruik.
Het gebied heeft een mediterraan klimaat met hete zomers en zachte winters. De zon schijnt er circa 300 dagen per jaar en de temperatuur varieert van een paar graden in januari tot ca. 40 graden in juli.
Dankzij het vliegveld van Antalya is de Turkse Rivièra binnen 3,5 uur bereikbaar vanaf Nederland. In april 2005 is de tweede terminal van Antalya in gebruik genomen om het groeiende aantal toeristen op te kunnen vangen. Ook Marmaris heeft een vliegveld, waarop door chartermaatschappijen vluchten worden uitgevoerd. Nabij Alanya wordt een vliegveld gepland.
De Turkse Rivièra wordt veel bezocht door toeristen die gebruikmaken van all-inclusive hotels, waar alle voorzieningen, inclusief consumpties, bij de prijs zijn inbegrepen. Daarnaast hebben veel buitenlanders aan de Turkse Rivièra een tweede woning gekocht, omdat de prijzen er lager liggen dan in West-Europa.
.jpg)
.svg)
.jpg)