Quebec (provincie)

**Quebec**
Provincie in Canada
	(Details)
Coördinaten	52°0'NB, 72°0'WL
Algemeen
Oppervlakte	1.542.056 km²
Inwoners ; (2016)	8.164.361 ; (5,2 inw./km²)
Hoofdstad	Quebec
Inw % Canada	23%
Opp % Canada	15,4%
zoet water	11,5%
Politiek
Premier	François Legault (CAQ); (sinds 2018)
Luitenant-gouverneur	Manon Jeannotte
Zetels in Lagerhuis	75
Zetels in Senaat	24
Overig
Afkorting Post	QC
Tijdzone	UTC−5 EST voor het grootste deel van de provincie; UTC−4 EDT (zomertijd)
ISO 3166-2	CA-QC
Website	quebec.ca
Portaal	Canada

Quebec (Frans: Québec) is een provincie van Canada, waarbinnen het ook een aparte natie vormt. De hoofdstad heet eveneens Quebec. De provincie ligt ten westen van de Saint Lawrencebaai en ten oosten van de Hudsonbaai.

De inwoners van Quebec, de Québécois, noemen de provincie in het Frans "le Québec" en de hoofdstad "Québec". Quebec is de enige provincie van Canada waarin een meerderheid van de bevolking Frans als moedertaal spreekt. In 2016 telde de provincie 8.164.361 inwoners. Hoewel de stad Quebec de hoofdstad is, is Montréal de grootste stad van de provincie. Andere steden met meer dan 200.000 inwoners zijn Laval, Gatineau (aan de provinciale grens met Ontario, net ten noorden van de federale hoofdstad Ottawa) en Longueuil.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Quebec komt van het woord Gepèèg, dat "vernauwing van de rivier" betekent in het Mi'kmaq. Dit betrof de vernauwing van de Saint Lawrencerivier, waar nu de stad Quebec ligt.

Jacques Cartier, een Franse ontdekkingsreiziger, bezocht die landstreek in 1534. Hij plantte een kruis op het schiereiland Gaspésie en eiste het gebied, Nieuw-Frankrijk (La Nouvelle-France) genoemd, op voor de Franse koning Frans I. In 1541 trachtte hij in de omgeving van de huidige stad Quebec een kolonie, Charlesbourg-Royal, te stichten, maar zijn poging mislukte.

In 1608 stichtte Samuel de Champlain de eerste permanente vestiging in Canada, aan de Saint Lawrencerivier, op de plaats waar nu de stad Quebec ligt. Montréal werd in 1642 gesticht door Paul de Chomedey de Maisonneuve en kreeg de naam Ville-Marie.

De Britten ondernamen verscheidene pogingen om hun Noord-Amerikaanse koloniën uit te breiden ten koste van Nieuw-Frankrijk. Uiteindelijk versloegen zij in 1759 het Franse garnizoen onder generaal Louis-Joseph de Montcalm bij de huidige stad Quebec. Dit leidde tot het einde van de kolonie Nieuw-Frankrijk. Bij de Vrede van Parijs in 1763 stond Frankrijk zijn koloniën in Canada af aan Groot-Brittannië. Voor de Franse bevolking van de koloniën betekende dit dat zij nu onder Brits bestuur vielen. De Britse politiek van assimilatie mislukte echter. Uit angst dat de Franstalige bevolking van Quebec (zoals de kolonie nu heette) zich zou aansluiten bij de rebelse dertien koloniën in het zuiden (de latere Verenigde Staten) nam het Britse parlement in 1774 de Quebec Act aan. Deze erkende de Franse wet, de rooms-katholieke godsdienst en de Franse taal in de kolonie. De maatregel kon niet verhinderen dat Amerikaanse revolutionairen in 1775 Quebec binnenvielen. Zij werden echter bij de stad Quebec door de Engelsen verslagen.

In 1791 werd de kolonie Quebec opgedeeld in Laag-Canada (de latere provincie Quebec) en Hoog-Canada (het latere Ontario). Deze verdeling werd doorgevoerd zodat de Loyalistische Amerikaanse kolonisten, alsook Britse en Ierse immigranten, in Hoog-Canada konden leven onder Britse wetten en instellingen. De Franstalige bevolking van Laag-Canada kon Franse wetten en de katholieke godsdienst behouden. Desondanks bleef er veel wrijving en ontevredenheid bestaan onder de bevolking van beide kolonies. In 1837 leidde dit tot een gewapende opstand tegen het Britse bestuur, die met moeite door de Britten onderdrukt werd. De leiders van de opstand worden in Quebec nu nog als helden vereerd. Als gevolg van de opstand werd Canada in 1841 door de Act of Union herenigd.

In 1867 besloot het Britse parlement met de British North America Act tot de invoering van de Canadese Confederatie, waarin Quebec opgenomen werd als nieuwe provincie.

Gedurende de jaren '60 van de twintigste eeuw kwam de nationale kwestie meer en meer op de voorgrond. Het bezoek van de Franse president generaal Charles de Gaulle aan de provincie in 1967 wakkerde het nationalisme in Quebec aan, mede door zijn toespraak in Montréal, waarin hij zijn beruchte uitspraak "Vive le Québec libre!" deed. Onder leiding van René Lévesque werd de nationalistische Parti Québécois gesticht. Deze kwam bij de verkiezingen in 1976 aan de macht, met de belofte een referendum over onafhankelijkheid te organiseren.

Een aanzienlijk aantal inwoners wil nog steeds dat Quebec onafhankelijk wordt. Hoewel er al twee referenda zijn gehouden, in 1980 en 1995, zijn deze steeds (met een krappe meerderheid) afgewezen. Op 27 november 2006 werd Quebec door het Canadese parlement erkend als aparte natie binnen Canada. Deze symbolische resolutie, ingebracht door premier Stephen Harper, werd met 266 stemmen voor en 16 tegen goedgekeurd.^[1]

Vanaf 2012 regeert de Parti Québécois opnieuw met een minderheidsregering onder leiding van premier Pauline Marois. Haar kabinet legt meer de nadruk op de economische ontwikkeling dan op staatkundige onafhankelijkheid.

Geografie[bewerken | brontekst bewerken]

Het overgrote deel van de provincie Quebec (op het zuiden na) ligt op het grote schiereiland Labrador. De op dat schiereiland lopende grens tussen Quebec en Newfoundland en Labrador (ten noordoosten) is al meer dan een eeuw twistappel tussen beide provincies. Het noordwestelijke gedeelte van Labrador is een enorm subschiereiland dat bekendstaat als Ungava en dat Kaap Wolstenholme als noordelijkste punt heeft.

De provincie telt naast de grote Saint Lawrencerivier nog tientallen andere lange rivieren, waaronder de Petit Mécatina en de Saint-Augustin. Daarnaast telt Quebec ook duizenden meren zoals het centraal gelegen Lac Pollet. De provincie grenst de Amerikaanse deelstaten New York, Vermont, New Hampshire en Maine ten zuiden.

De provincie is onderverdeeld in zeventien administratieve regio's (régions administratives), namelijk Abitibi-Témiscamingue, Bas-Saint-Laurent, Capitale-Nationale, Centre-du-Québec, Chaudière-Appalaches, Côte-Nord, Estrie, Gaspésie–Îles-de-la-Madeleine, Lanaudière, Laurentides, Laval, Mauricie, Montérégie, Montréal, Nord-du-Québec, Outaouais en Saguenay–Lac-Saint-Jean.^[2]

Steden[bewerken | brontekst bewerken]

Voor deze en andere plaatsen in Quebec zie: Lijst van plaatsen in Quebec.

Hier volgt een lijst van de vijftig grootste gemeenten in Quebec. Naast het aantal inwoners in 2011 wordt de administratieve regio aangegeven.

Rang	Stad	Administratieve regio	Inwoners^[3]	Agglomeratie	Census
1	Montréal	Montréal	1.649.519	3.824.221	(2011)
2	Quebec	Capitale-Nationale	516.622	765.706	(2011)
3	Laval	Laval	401.553		(2011)
4	Gatineau	Outaouais	265.349		(2011)
5	Longueuil	Montérégie	231.409		(2011)
6	Sherbrooke	Estrie	154.601	201.890	(2011)
7	Saguenay	Saguenay–Lac-Saint-Jean	144.746	157.790	(2011)
8	Lévis	Chaudière-Appalaches	138.769		(2011)
9	Trois-Rivières	Mauricie	131.338	151.773	(2011)
10	Terrebonne	Lanaudière	106.322		(2011)
11	Saint-Jean-sur-Richelieu	Montérégie	92.394	92.394	(2011)
12	Repentigny	Lanaudière	82.000		(2011)
13	Brossard	Montérégie	79.273		(2011)
14	Drummondville	Centre-du-Québec	71.852	88.480	(2011)
15	Saint-Jérôme	Laurentides	68.456		(2011)
16	Granby	Montérégie	63.433	77.077	(2011)
17	Blainville	Laurentides	53.510		(2011)
18	Saint-Hyacinthe	Montérégie	53.236	56.794	(2011)
19	Shawinigan	Mauricie	50.060	55.009	(2011)
20	Dollard-des-Ormeaux	Montréal	49.637		(2011)
21	Rimouski	Bas-Saint-Laurent	46.860	50.912	(2011)
22	Châteauguay	Montérégie	45.904		(2011)
23	Saint-Eustache	Laurentides	44.154		(2011)
24	Victoriaville	Centre-du-Québec	43.462	46.354	(2011)
25	Mascouche	Lanaudière	42.491		(2011)
26	Mirabel	Laurentides	41.957		(2011)
27	Rouyn-Noranda	Abitibi-Témiscamingue	41.012	41.798	(2011)
28	Boucherville	Montérégie	40.753		(2011)
29	Salaberry-de-Valleyfield	Montérégie	40.077	40.077	(2011)
30	Sorel-Tracy	Montérégie	34.600	47.772	(2011)
31	Vaudreuil-Dorion	Montérégie	33.305		(2011)
32	Côte-Saint-Luc	Montréal	32.321		(2011)
33	Val-d'Or	Abitibi-Témiscamingue	31.862	33.265	(2011)
34	Saint-Georges	Chaudière-Appalaches	31.173	34.642	(2011)
35	Alma	Saguenay–Lac-Saint-Jean	30.904	33.018	(2011)
36	Pointe-Claire	Montréal	30.790		(2011)
37	Sainte-Julie	Montérégie	30.104		(2011)
38	Boisbriand	Laurentides	26.816		(2011)
39	Saint-Bruno-de-Montarville	Montérégie	26.107		(2011)
40	Sainte-Thérèse	Laurentides	26.025		(2011)
41	Thetford Mines	Chaudière-Appalaches	25.709		(2011)
42	Sept-Îles	Côte-Nord	25.686	28.487	(2011)
43	Chambly	Montérégie	25.571		(2011)
44	Magog	Estrie	25.358		(2011)
45	Saint-Constant	Montérégie	24.980		(2011)
46	La Prairie	Montérégie	23.357		(2011)
47	Baie-Comeau	Côte-Nord	22.113	28.789	(2011)
48	Saint-Lambert	Montérégie	21.555		(2011)
49	Kirkland	Montréal	21.253		(2011)
50	Varennes	Montérégie	20.994		(2011)

Taal[bewerken | brontekst bewerken]

Handvest van de Franse taal.

Frans is de officiële taal van de provincie. De variant van het Frans in Quebec heeft hier en daar wat archaïschere kenmerken in vergelijking met het Frans dat in Frankrijk wordt gesproken. Een voorbeeld is het in Frankrijk archaïsche espérer, dat wachten betekent, maar dat in het huidige Frankrijk met attendre wordt uitgedrukt. Verder zijn er ook andere verschillen, bijvoorbeeld in de fonologie en de wat puristische woordenschat. Zo is het Quebecs fin de semaine in het Frans meestal weekend, en komt het Quebecse traversier overeen met het Franse ferry. Het dialect van Montréal wordt joual genoemd.

Andere varianten van het Frans zijn in Quebec geïntroduceerd door immigranten uit onder meer Haïti en Franstalig Afrika.

Zo'n 8% van de Quebecse bevolking, ofwel ruim 650.000 mensen, heeft het Engels als moedertaal. De Engelstaligen wonen vooral in het centrum van de stad Montréal en in de regio rond de zuidelijke plaats Pontiac. Ook in het uiterste oosten van de provincie, richting de grens met Labrador, vormen de Engelstaligen een meerderheid. Het betreft een erg dunbevolkt gebied met plaatsen zoals Blanc-Sablon.

Religie[bewerken | brontekst bewerken]

De meerderheid van de Quebecse religieuzen is Rooms-katholiek. Belangrijke kleinere religies zijn protestantisme, jodendom, islam, boeddhisme en Chinese volksreligie.

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Hooggerechtshof van Canada - Quebec Oppositie verwijzing naar een besluit tot wijziging van de Grondwet in 1982 - "We moeten erkennen dat de twee stichtende bevolkingsgroepen van Canada fundamenteel gelijk zijn en dat Quebec binnen de Canadese federatie een aparte samenleving vormt qua taal, cultuur, instellingen en alle kenmerken bezit van een afzonderlijke nationale gemeenschap". Vertaling uit het Frans: « On devra reconnaître que les deux peuples qui ont fondé le Canada sont foncièrement égaux et que le Québec forme à l’intérieur de l’ensemble fédéral canadien une société distincte par la langue, la culture, les institutions et qui possède tous les attributs d’une communauté nationale distincte. »
↑ (fr) Régions administratives, Ministère des Affaires municipales et de l'Habitation du Québec.
↑ Chiffres de population et des logements, Canada, provinces et territoires, et subdivisions de recensement (municipalités), recensements de 2011 et 2006, Statistiques Canada, consultable en ligne.

Zie de categorie Quebec van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] Hooggerechtshof van Canada - Quebec Oppositie verwijzing naar een besluit tot wijziging van de Grondwet in 1982 - "We moeten erkennen dat de twee stichtende bevolkingsgroepen van Canada fundamenteel gelijk zijn en dat Quebec binnen de Canadese federatie een aparte samenleving vormt qua taal, cultuur, instellingen en alle kenmerken bezit van een afzonderlijke nationale gemeenschap". Vertaling uit het Frans: « On devra reconnaître que les deux peuples qui ont fondé le Canada sont foncièrement égaux et que le Québec forme à l’intérieur de l’ensemble fédéral canadien une société distincte par la langue, la culture, les institutions et qui possède tous les attributs d’une communauté nationale distincte. »

[2] (fr) Régions administratives, Ministère des Affaires municipales et de l'Habitation du Québec.

[3] Chiffres de population et des logements, Canada, provinces et territoires, et subdivisions de recensement (municipalités), recensements de 2011 et 2006, Statistiques Canada, consultable en ligne.

[1]

[2]

[3]

Provincies:	Alberta · Brits-Columbia · Manitoba · New Brunswick · Newfoundland en Labrador · Nova Scotia · Ontario · Prince Edward Island · Québec · Saskatchewan
Territoria:	Northwest Territories · Nunavut · Yukon