Ringen en manen van Uranus

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Foto van Voyager 2 met ringen van Uranus
Uranus met elf van de dertien ringen zichtbaar, op 6 april 2023 in beeld gebracht door de James Webb-ruimtetelescoop

De ringen van Uranus werden in maart van 1977 ontdekt. In eerste instantie werden negen ringen gedetecteerd die bestaan uit donkerkleurige brokken met een grootte van maximaal 10 m. De afstanden van deze ringen tot de planeet liggen tussen de 41.800 en 51.100 km. Tijdens de Voyager 2 missie (1986) werden in hetzelfde gebied nog twee zwakke ringen gevonden, alsmede een aantal onvolledige ringen. Op foto's die in 2003-2005 met de Hubble-ruimtetelescoop zijn gemaakt, werden opnieuw twee ringen ontdekt, op onverwacht grote afstanden van Uranus: 67.000 en 98.000 km.

De vorm van de ringen is elliptisch, vermoedelijk onder invloed van de aantrekkingskracht van naburige rondcirkelende manen. De ringen bestaan waarschijnlijk uit materiaal dat afkomstig is van de maantjes. Zo delen het maantje Mab en de μ ring dezelfde baan: inslagen van meteorieten op het maantje zorgen voor een voortdurende aanvoer van ijs en gruis waarmee de ring in stand kan blijven. De acht maantjes die tussen 62.000 en 76.000 km van Uranus staan, komen zo dicht bij elkaar in de buurt dat er binnen een paar miljoen jaar botsingen te verwachten zijn die weer zullen leiden tot nieuwe ringen.

Drie grote manen van Uranus zijn vernoemd naar karakters uit gedichten van Alexander Pope. De overige twee grote manen en tweeëntwintig kleine manen zijn vernoemd naar Shakespeare figuren.[1]

Natuurlijke satellieten van Uranus
Naam Middellijn (km) Massa (1018 kg) Straal van de baan (km) Omlooptijd** (d) Ontdekking Opmerkingen
U VI Cordelia 40 ~0,04 49.800 0,335.034 1986  
U VII Ophelia 43 ~0,05 53.800 0,376.400 1986  
U VIII Bianca 51 ~0,09 59.200 0,434.579 1986  
U IX Cressida 80 ~0,3 61.800 0,463.570 1986  
U X Desdemona 64 ~0,2 62.700 0,473.650 1986  
U XI Juliet 94 ~0,6 64.400 0,493.065 1986  
U XII Portia 135 ~1,7 66.100 0,513.196 1986  
U XIII Rosalind 72 ~0,25 69.900 0,558.460 1986  
U XXVII Cupid 24 ~0,01 74.800 0,618     2003  
U XIV Belinda 81 ~0,4 75.300 0,623.527 1986  
U XXV Perdita 80 ~0,3 76.400 0,638     1986 herontdekt 2003
U XV Puck 162 2,9 86.000 0,761.833 1985  
U XXVI Mab 32 ~0,02 97.700 0,923     2003 baan valt samen met de μ ring U1
U V Miranda 472 66 129.900 1,413.479 1948 zwaar gegroefd (coronae)
U I Ariel 1158 1350 190.900 2,520.379 1851  
U II Umbriel 1169 1170 266.000 4,144.176 1851 ijs en steen, talloze kraters
U III Titania 1578 3530 436.300 8,705.867 1787 (William Herschel) helderste maan van Uranus (magnitude 13,7)
U IV Oberon 1523 3010 583.500 13,463.234 1787 (William Herschel) ijs en steen, talloze kraters
U XXII Francisco 12 ~0,001 4.276.000 –266,56      2003  
U XVI Caliban 98 ~0,7 7.231.000 –579,73      1997  
U XX Stephano 20 ~0,01 8.004.000 –677,36      1999  
U XXI Trinculo 20 ~0,01 8.504.000 –749,24      2001  
U XVII Sycorax 190 ~5 12.179.000 –1288,3       1997  
U XXIII Margaret 12 ~0,001 14.345.000 1687,0       2003  
U XVIII Prospero 30 ~0,02 16.256.000 –1978,3       1999  
U XIX Setebos 30 ~0,02 17.418.000 –2225,2       1999  
U XXIV Ferdinand 12 ~0,001 20.901.000 –2887,2       2001  

** Uranus roteert met de wijzers van de klok mee. Ook de meeste manen bewegen "rechtsom". Een negatieve omlooptijd geeft een retrograde rotatie aan die hieraan tegengesteld is ("linksom").

Zie de categorie Uranus (rings) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.