SS-Freiwilligen Legion 'Niederlande'

SS-Freiwilligen Legion 'Niederlande' was een Nederlandse SS eenheid van 1941 tot 1943.

SS-Freiwilligen Legion 'Niederlande'
Logo van de Waffen-SS
Oprichting	24 september 1941
Ontbinding	30 november 1943
Land	nazi-Duitsland
Krijgsmacht- onderdeel	Waffen SS
Onderdeel van	Wehrmacht
Type	Vrijwilligers legioen
Aantal	1.755 (31 december 1942) 2.000 (1943)
Motto	Meine Ehre heißt Treue
Kleur	Zwart
Veldslagen	Tweede Wereldoorlog Oostfront
Commandanten	zie commandanten

Rekrutering en steun van de NSB

Na het begin van operatie Barbarossa in juni 1941 wilden de Duitsers meer 'Germanen' mee laten vechten in de Tweede Wereldoorlog. Dit leidde tot de werving van onder andere Nederlandse, Belgische, Deense en Noorse vrijwilligers voor de 5. SS-Panzer-Division Wiking, maar ook tot de oprichting van het SS-Freiwilligen Legion Niederlande. Anton Mussert, leider van de Nationaal-Socialistische Beweging, was groot voorstander van een zelfstandige Nederlandse gevechtseenheid in de Waffen SS. Hij zag dat als een voorloper van een toekomstig Nederlands leger onder Nederlandse verantwoordelijkheid. Het Legion stond echter onder bevel van Duitse officieren. De jonge mannen die dienst namen waren NSB-gezind, anticommunistisch of op zoek naar avontuur. Ze werden gelokt met propagandapraatjes en posters en konden door aanmelding tewerkstelling als arbeider in Duitsland voorkomen. De voorwaarden om dienst te kunnen nemen waren veel soepeler dan die voor de Waffen-SS Wiking divisie. Zelfs een strafblad behoefde geen belemmering te zijn. De verschillen in motivatie zorgde in de eenheid als snel voor wrijving. De sfeer in het Legion was heel anders dan in de Waffen SS, er was een meer Nederlands nationalistische sfeer. De gevechtsbereidheid 'voor de Führer' was er aanmerkelijk minder groot dan bijvoorbeeld bij de Wiking of Totenkopf divisies.

Opleiding

De opleiding was eerst ondergebracht in het Poolse Debica en later in het Oost-Pruisische Arys. Hij was vooral grondig en zwaar. Aan het hoofd stond SS-Oberführer Otto Reich. Hij vond, net als de andere Duitse officieren die verantwoordelijk waren voor de opleiding, de Nederlanders soldaten met een inferieure mentaliteit. De soldaten, die vooraf de verzekering hadden gekregen dat de leiding van het Legion uit landgenoten zou bestaan, waren teleurgesteld en boos omdat dit niet het geval bleek. Ze wilden zelfs terug naar Nederland. Hierna kregen ze meer inspraak.

In het veld

De Legion werd in het kader van het beleg van Leningrad ingezet nabij die stad. Het was ingedeeld bij legergroep Noord. In 1943 had de eenheid militair en politiek geen bestaansrecht meer. Ze werd opgeheven en het personeel ging over naar de SS-Freiwilligen-Panzer-Grenadier-Brigade 'Nederland'. Dit werd in 1945 nog even een divisie, namelijk de 23. SS Freiwilligen-Panzergrenadier-Division Nederland (niederländische Nr. 1)

Commandanten

Rang	Naam	Begindatum	Einddatum	Opmerking
SS-Standartenführer	Otto Reich	1 augustus 1941	1 april 1942
SS-Obersturmbannführer	Arved Theuermann	1 april 1942	10 april 1942	mit der Führung beauftragt (vrije vertaling: met het leiderschap belast)
SS-Obersturmbannführer	Josef Fitzthum	16 april 1942	30 november 1943

Bekende personen in deze eenheid

• Gerard Mooyman, eerste Nederlander en eerste niet-Duitser die met het Ridderkruis van het IJzeren Kruis onderscheiden werd.
• Dirk Frans Pont, was een Nederlands nationaalsocialistische politicus
• Gerard Rollema, Landwacht commandant, betrokken bij Silbertanne acties

Bronnen, noten en/of referenties

• (fr) Tixier, Thierry (2019), Allgemeine SS - Polizei - Waffen-SS Volume 3, SS GRUF (Geen pagina vermelding). ISBN 978-1-326-84038-9. Geraadpleegd op 22 december 2020.
• (fr) Tixier, Thierry (2019), Allgemeine SS - Polizei - Waffen-SS Volume 1, SS STAF, SS OFHR (Geen pagina vermelding). ISBN 978-1-326-41182-4. Geraadpleegd op 22 december 2020.

---