Serpentijn (mineraal)

Serpentijn
Mineraal
Chemische formule	(Mg, Fe)3Si2O5(OH)4
Kleur	Rood, geel, wit of groen
Streepkleur	Groen
Hardheid	2,5 - 4
Gemiddelde dichtheid	2,59 kg/dm3
Kristaloptiek
Kristalstelsel	Amorf
Lijst van mineralen
Portaal    Aardwetenschappen

Het mineraal serpentijn of clinochrysotiel is een magnesium-ijzer-silicaat met de chemische formule (Mg,Fe)₃Si₂O₅(OH)₄. Het behoort tot de fylosilicaten.

Eigenschappen

Het amorfe mineraal kan rood, geel, wit en groen zijn. De groene kleur is typisch voor het mineraal in het mantelgesteente serpentiniet. De hardheid is 2,5 tot 4, afhankelijk van de samenstelling en serpentijn heeft een gemiddelde dichtheid van 2,59. Een van deze soorten valt onder asbest. De inademing van deze soort is schadelijk voor de gezondheid.

Leden van de serpentijngroep

• Antigoriet - (Mg,Fe²⁺)₃Si₂O₅(OH)₄
• Chrysotiel (witte asbest)- Mg₃(Si₂O₅)(OH)₄
• Cronstedtiet - Fe²⁺₂Fe³⁺₂SiO₅(OH)₄
• Dozyiet - Mg₇Al₄Si₄O₁₅(OH)₁₂

Naamgeving

Het mineraal serpentijn is, net als het gesteente serpentiniet, genoemd naar het Latijnse woord serpens, dat 'slang' betekent. De vorm waarin de mineralen gegroeid zijn in het gesteente doet denken aan de vorm van een slang. Ook werd het vroeger wel gebruikt als geneesmiddel tegen slangenbeten. De andere naam voor serpentiniet, clinochrysotiel, is afgeleid van Oudgrieks κλίνειν, klinein, 'schuin tegen iets (doen) leunen', χρυσός, chrusos, 'goud' en tilos, 'vezel'. Het wordt zo genoemd door de goudkleurige vezelige structuur dat het mineraal kan aannemen.

Voorkomen

Serpentijn is een indicatief mineraal voor serpentiniet, een veelal door hydrothermale activiteit omgezette peridotiet. Onder invloed van druk en temperatuur zijn de olivijn en pyroxeen uit het mantelgesteente omgezet in serpentijn. Dit noemt men wel serpentinitisatie. De chemische reactievergelijking is:

${\ce {4 Mg2SiO4 + 4 H2O + 2 CO2 -> Mg6Si4O10(OH)8 + 2MgCO3}}$

ofwel:

olivijn + water + opgelost kooldioxide → serpentijn + magnesiet

Serpentijn is om die reden een mineraal dat gevonden wordt in die gebieden waar mantelgesteente aan de oppervlakte is gekomen, gewoonlijk in orogenen. In Griekenland en in de Alpen is serpentijn op grote schaal ontsloten.

Zie ook

• Lijst van mineralen

Literatuurverwijzingen

Mediabestanden

Zie de categorie Serpentine van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.