Ternat (België)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
(Doorverwezen vanaf Ternat (Vlaams-Brabant))
Ternat
Gemeente in België Vlag van België
Ternat (België)
Ternat
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Vlaams-Brabant Vlaams-Brabant
Arrondissement Halle-Vilvoorde
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
24,71 km² (2021)
63,83%
19,81%
16,36%
Coördinaten 50° 52' NB, 4° 11' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid
16.488 (01/01/2023)
49,19%
50,81%
667,26 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder
(01/01/2023)
20,66%
58,52%
20,82%
Buitenlanders 8,18% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester Michel Vanderhasselt (CD&V en Volks)
Bestuur CD&V en Volks, Voor Ternat
Zetels
CD&V en Volks
Voor Ternat
N-VA
Vooruit Groen
Open Vld
25
9
7
5
2
2
Economie
Gemiddeld inkomen 23.344 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad 3,61% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
1740
1741
1742
Deelgemeente
Ternat
Wambeek
Sint-Katherina-Lombeek
Zonenummer 02 - 053
NIS-code 23086
Politiezone TARL
Hulpverleningszone Vlaams-Brabant West
Website www.ternat.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Halle-Vilvoorde
in de provincie Vlaams-Brabant
Foto's
Marktplein
Marktplein
Portaal  Portaalicoon   België

Ternat is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Vlaams-Brabant. De gemeente ligt in het Pajottenland en telt ruim 16.000 inwoners.

Toponymie[bewerken | brontekst bewerken]

De gemeente komt al in oude geschriften voor onder de namen: Nath (1112,1268), Le Natte (1253, 1268 in het Picardisch, schrijftaal te Nijvel), Ternath (1435). De toponiem vertelt ons iets over de ontstaansgeschiedenis: een bewoningskern op vochtige bodem of "ter natte". De naam Ternat wordt vaak geassocieerd met de betekenis nat of vochtig, maar dit is wel wat eenvoudig. Een andere betekenisverklaring zou kunnen zijn: naad of grens van een wereldlijk of geestelijk domein in de Brabantgouw. Maar eerder moet men ernstig rekening houden met een oorsprong in het Romaans, het Keltisch of een verdwenen prehistorische taal.

Ternath is tevens de naam van een gehucht in Meerbeke, dat parochiaal eveneens onder de abdij van Nijvel ressorteerde en eveneens binnen het Hertogdom Brabant lag.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Via de huidige deelgemeente Wambeek gaat de geschiedenis van Ternat terug tot het jaar 877.

Ternat zelf werd reeds in 1112 als onderdeel van de toenmalige hoofdparochie Wambeek vermeld. Ternat behoorde dus ook toe aan de Abdij van Nijvel in het hertogdom Brabant. In 1268 werd Ternat een aparte parochie met een Onze-Lieve-Vrouwkerk. Ten laatste in de 12e eeuw stond er al een wachttoren als onderdeel van de verdediging van het Hertogdom Brabant tegen het graafschap Vlaanderen, het latere waterslot Kruikenburg. De familie Van Wezemaal bouwde of versterkte de toren; zij waren trouwe bondgenoten van de hertogen van Brabant-Lotharingen.

In de 14e eeuw was ridder Everaard t'Serclaes, schepen van de stad Brussel en tevens heer van Ternat. Hij verjoeg de troepen van graaf Lodewijk van Male uit Brussel in 1356. t'Serclaes werd in 1388 vermoord door de Gaasbeekse kasteelheer Zweder van Abcoude en in de kerk tegenover het kasteel Kruikenburg begraven. Door huwelijk ging de heerlijkheid Cruyckenburgh (Kruikenburg) met Wambeke, Lombeke ende Ternath met inbegrip van de burcht in de zestiende eeuw over in handen van de van oorsprong Franse familie De Fourneau. Onder andere doordat Kruikenburg in 1662 tot graafschap werd verheven, verloor Wambeek, - waar de zetel van de oude schepenbank gevestigd was - aan belang.

Na de opheffing van het zowat honderdvijftig jaar oude graafschap Kruikenburg door de Fransen werd Ternat een aparte gemeente, los van Wambeek en Sint-Katherina-Lombeek. Het belang van Ternat in de Franse tijd blijkt uit het feit dat er zich een notaris ging vestigen. Tijdens de Slag bij Waterloo was Hendrik de Fourneau, graaf van Kruikenburg (1785-1861), een persoonlijke vriend geworden van de prins van Oranje. De graaf steunde Willem I tijdens de Belgische Omwenteling en werd later in Nederland luitenant-generaal. Na de dood van zijn vriend koning Willem II der Nederlanden in 1849 keerde Hendrik de Fourneau naar Ternat terug.

In 1977 kwamen Wambeek, Lombeek en Ternat na zowat honderdtachtig jaar door de gemeentefusie opnieuw samen.

Ternat tijdens de Eerste Wereldoorlog[bewerken | brontekst bewerken]

De Groote Oorlog verliep ondanks enkele incidenten vrij rustig in Ternat. “Loperkesmaandag”, 24 augustus 1914, betekende voor vele Ternattenaren het begin van WOI: uit angst voor een verplichte inlijving bij het Duitse Leger sloegen ze op de vlucht en ontketenden zo “Vliegende maandag of de gekste dag van de oorlog”. Toen bekend werd dat het om valse geruchten ging keerden velen terug naar hun huis. De meldingsplicht was evenwel een feit en op 17 maart 1915 vielen 2 dodelijke slachtoffers op de markt van Ternat bij het “meldenambt”.[1]

Op 23 augustus 1916 werden de paarden opgeëist te Ternat en stilaan kwam er gebrek aan zo wat alles en postduiven werden verboden. In december werden de fietsen opgevorderd en toen die maatregel ongedaan werd gemaakt werd al het rubber opgeëist. Het afreizen naar het nabije Oost-Vlaanderen was bovendien moeilijk omdat dat uitgeroepen was als spergebied. Tijdens de oorlog bepleitte de toenmalig burgemeester Poodt ettelijke malen solidariteit onder de bevolking onder andere via afroepingen aan de Sint-Gertrudiskerk.

Ternat kende geen grote verwoestingen, behalve schade aan het interieur van het stationsgebouw.

Was deelgemeente Ternat aan het begin van de 20ste eeuw nog sterk verfranst, dan keerde dit na het conflict. Ternat bleek door velen uitgekozen als uitvalsbasis voor het Vlaams verzet tegen Franstalig België. Zo verdwenen onder meer de private Franstalige onderwijsinrichtingen in de stationsbuurt.[2]

Mobiliteit in Ternat[bewerken | brontekst bewerken]

In het midden van de 19e eeuw legde men de spoorweglijn naar Gent niet over Asse, maar over Ternat aan. Ook in het midden van de 20e eeuw werd de autoweg van Brussel naar de kust opnieuw over Ternat en niet over Asse getekend. Ternat kreeg meteen een in- en uitrit.

Geografie[bewerken | brontekst bewerken]

Kernen[bewerken | brontekst bewerken]

Naast Ternat zelf telt de gemeente nog de deelgemeenten Sint-Katherina-Lombeek en Wambeek. Ook zijn er de volgende gehuchten: Opalfene, Neeralfene (in het dal van de Alfenbeek), Steenvoort en Vitseroel (aan de voet van de Moretteberg), evenals Sempst en Overdorp bij Wambeek.

Deelgemeenten[bewerken | brontekst bewerken]

# Naam Opp.
(km²)
Inwoners
(2020)
Inwoners
per km²
NIS-code
1 Ternat 9,75 6.572 674 23086A
2 Sint-Katharina-Lombeek 6,39 6.765 1.058 23086C
3 Wambeek 8,57 2.672 312 23086B

Demografische ontwikkeling[bewerken | brontekst bewerken]

Demografische evolutie voor de fusie[bewerken | brontekst bewerken]

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente[bewerken | brontekst bewerken]

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de Fusies van Belgische gemeenten op 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners
van jaar tot jaar
Op 1 januari
1992 tot heden
Aantal[3]
1992 13.541
1993 13.691
1994 13.874
1995 14.027
1996 14.123
1997 14.193
1998 14.266
1999 14.293
2000 14.418
2001 14.496
2002 14.482
2003 14.513
2004 14.574
2005 14.597
2006 14.625
2007 14.765
2008 14.781
2009 14.964
2010 15.006
2011 15.071
2012 15.142
2013 15.318
2014 15.319
2015 15.335
2016 15.286
2017 15.428
2018 15.481
2019 15.746
2020 16.012
2021 16.144
2022 16.283
2023 16.488

Politiek[bewerken | brontekst bewerken]

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976[bewerken | brontekst bewerken]

Partij 10-10-1976 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006 14-10-2012 14-10-2018
Stemmen / Zetels % 21 % 23 % 23 % 23 % 23 % 23 % 25 % 25
CVP1 / CVP-JA2 / CD&V-N-VA-sp.a-GrasA / CD&V-Volks3 43,091 9 31,441 8 29,031 6 22,781 - 19,62 4 30,93A 7 28,473 8 31,13 9
CD&V-N-VA-sp.aA / N-VA Volt1 / N-VA2 - - - - - 17,81 4 17,12 5
SP-VUB / SP1 / GRAS2 / CD&V-N-VA-sp.a-GrasA / Sp.a Groen+C /sp.aGroenXLD 25,22B 5 12,371 2 - 21,312 - 10,252 2 8,69C 1 11,0D 2
SP-VUB / VU-CTLE 38,31E 10 - - - - - -
CTL1 / VU-CTLE / LVB2 31,71 7 70,972 17 55,332 - 61,672 17 54,612 14 41,232 12 -
PVV1 / Open Vld +2 - 14,21 3 - - - - - 10,22 2
Voor Ternat - - - - - - - 25,6 7
Vlaams Belang - - - - - 14,46 2 3,82 0 5,0 0
AGALEV - - - - 4,42 0 - - -
Anderen(*) - 3,68 0 0,58 0 4,06 0 - -
Totaal stemmen 8211 9094 9774 10279 10712 10670 10946 11465
Opkomst % 97,14 96,07 94,88 93,97 95,6
Blanco en ongeldig % 2,29 2,68 3,82 3,65 4,75 3,51 2,29 2,8

Bronnen: 1976-2000: Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken
2006-2012: www.nieuwsblad.be: Verkiezingsuitslagen 2012 en www.vlaanderenkiest.be: Gegevens 2012

(*) 1982: ANDERS / 1994: SD / 2000: V.B.T.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vet afgedrukt. De grootste partij is in kleur.


Bezienswaardigheden[bewerken | brontekst bewerken]

Het nieuwe gemeentehuis en bibliotheek
Zie Lijst van onroerend erfgoed in Ternat voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Cultuur[bewerken | brontekst bewerken]

Evenementen[bewerken | brontekst bewerken]

Jaarlijks vindt tijdens het eerste weekend van augustus het Midzomerfestival en tijdens het eerste weekend van februari het Midwinterfestival plaats. Het festival Rock Ternat vond de laatste keer plaats in oktober 2013. In 2021 werd het festival opnieuw leven ingeblazen en vindt het plaats tijdens het laatste weekend van augustus.[4]

Gekend zijn ook de jaarlijkse bloemenstoet en de jaarmarkt.

Wammekse Feesten[bewerken | brontekst bewerken]

Sinds 1978[5] vinden in Wambeek de tienjaarlijkse Wammekse Feesten plaats. Bij dit dorpsfeest worden in het centrum van Wambeek gedurende 5 dagen activiteiten, een kunsttentoonstelling en optredens georganiseerd. Het hoogtepunt is de folkloristische stoet op zondagnamiddag, waarbij de Wambeekenaren, gegroepeerd per gehucht, paraderen doorheen de straten van Wambeek met praalwagens, tractoren, fietsen en karren.

Mobiliteit[bewerken | brontekst bewerken]

Economie[bewerken | brontekst bewerken]

In het noorden van de gemeente beschikt Ternat over drie bedrijvenzones.

Het merendeel van de lokale handelaars is gevestigd aan de Statiestraat, het Marktplein en de Kerkstraat.

Sinds 2018 bevindt zich in Ternat een shoppingcentrum, genaamd The Leaf.

Sport[bewerken | brontekst bewerken]

Met KSKL Ternat (2de provinciale) en KFC Wambeek (2de provinciale) beschikt de gemeente ook over twee clubs in het voetbal. In het seizoen 2009-2010 komt Ternat uit in Derde Klasse. In 2019 fusioneerden de twee ploegen tot KFC Wambeek Ternat.[6] Ternat heeft ook een volleybalploeg, Volley Kruikenburg Ternat. Ternat heeft ook een hockey club: de Green Devils Hockey Club.

Bekende inwoners[bewerken | brontekst bewerken]

Trivia[bewerken | brontekst bewerken]

Zie de categorie Ternat van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.