Trichloorfluormethaan

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Trichloorfluormethaan
Structuurformule en molecuulmodel
Structuurformule van trichloorfluormethaan
Algemeen
Molecuulformule CCl3F
IUPAC-naam trichloorfluormethaan
Andere namen fluortrichloormethaan, fluorchloroform, Freon 11, CFC 11, R 11, Arcton 9, Freon 11A, Freon 11B, Freon HE, Freon MF
Molmassa 137,37 g/mol
SMILES
C(F)(Cl)(Cl)Cl
InChI
1/CCl3F/c2-1(3,4)5
CAS-nummer 75-69-4
EG-nummer 200-892-3
PubChem 6389
Wikidata Q423000
Beschrijving Kleurloze vloeistof of gas
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
Schadelijk
Waarschuwing
H-zinnen H312 - H420
EUH-zinnen geen
P-zinnen P273 - P280 - P501
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand gasvormig
Kleur kleurloos
Dichtheid 1,494 g/cm³
Smeltpunt −110,48 °C
Kookpunt 23,77 °C
Dampdruk (20 °C) 89 kPa, (30 °C) 131 Pa
Oplosbaarheid in water (20 °C) 1,1 g/L
Slecht oplosbaar in water
Brekingsindex 1,3821 (589 nm, 20 °C)
Geometrie en kristalstructuur
Dipoolmoment 0,450 D
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal  Portaalicoon   Scheikunde

Trichloorfluormethaan, ook bekend onder de namen freon-11, CFC-11, of R-11, is een chloorfluorkoolstofverbinding. De kleurloze en vrijwel reukloze vloeistof heeft een kookpunt rond kamertemperatuur.

Toepassingen[bewerken | brontekst bewerken]

Trichloorfluormethaan is in het verleden vooral toegepast als koudemiddel. Het grote voordeel van de verbinding bij zijn introductie werd gevormd door het hoge kookpunt, in vergelijking met toen gangbare stoffen als ammoniak, R-12 of R-22. Het hoge kookpunt betekent een veel lagere druk in het koelsysteem waardoor de technische eisen (sterkte) aan buizen en dergelijke veel lager kunnen zijn.

Vanwege het hoge chloorgehalte in het molecule én het gemak waarmee de chlooratomen uit het molecule loskomen onder invloed van UV-licht, heeft R-11 een van de hoogste ozonafbrekende vermogens van alle koelmiddelen. De waarde ervan is per definitie op 1,0 gesteld. In de Verenigde Staten is de productie in 1995 gestopt. Verder is het een belangrijk broeikasgas.

Trichloorfluormethaan wordt gebruikt als referentiestof in fluor-19 NMR studies.

Gat in de ozonlaag[bewerken | brontekst bewerken]

Trichloorfluormethaan (CFC-11) bleek - eind jaren '90 (20e eeuw) - de ozonlaag af te breken. Er kwamen milieuacties op gang die het publiek bewust moesten maken van dit grote nadeel. Zo gingen steeds meer landen er uiteindelijk toe over de productie te staken. In 2010 spraken landen middels het Protocol van Montreal af de productie helemaal te staken. Via metingen kon worden vastgesteld dat de concentratie CFC-11 in de atmosfeer gestaag afnam en dat het gat in de ozonlaag kleiner werd.

Vanaf 2012 merkten onderzoekers dat deze afname afnam. De conclusie van metingen in Azië was dat in China grote hoeveelheden van het gas vrijkomen (wel zo'n 7 miljoen kilo p.j.).[1]

Verloop met de tijd van de concentratie van CFC-11 in de atmosfeer(Walker et al., 2000).

Tabel van een aantal fysische eigenschappen van trichloorfluormethaan[bewerken | brontekst bewerken]

Eigenschap Waarde
Dichtheid (ρ) bij 0 °C 1,5432 g·cm−3
Dichtheid (ρ) bij 18,82 °C 1,4905 g·cm−3
Kritische temperatuur (Tc) 198 °C (471 K)
Kritische druk (pc) 4,410 MPa (44,1 bar)
Kritische dichtheid (ρc) 4,151 mol·L−1
Brekingsindex (n) 20 °C, D 1,3821
Acentrische factor (ω) 0,18875
Ozone depletion potential (ODP) 1 (per definitie)
Aardopwarmingsvermogen 4600 (CO2 = 1)

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Referenties[bewerken | brontekst bewerken]