Tweede Kamerverkiezingen 1909

Tweede Kamerverkiezingen 1909
	Bekijken van de verkiezingsuitslagen (Amsterdam)
Datum	11 juni 1909
Land	Nederland
Te verdelen zetels	100
Opkomst	71,68%
Resultaat
Grootste partij	Algemeene Bond van RK-kiesverenigingen
Nieuwe kabinet	Heemskerk
Vorige kabinet	Heemskerk
Begin regeerperiode
Opvolging verkiezingen
Portaal	Politiek

De Tweede Kamerverkiezingen 1909 waren Nederlandse verkiezingen voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Zij vonden plaats op 11 juni 1909.^[1]

De verkiezingen werden gehouden als gevolg van de afloop van de zittingstermijn van de Tweede Kamer die gekozen was bij de verkiezingen van 1905.

Nederland was verdeeld in 100 kiesdistricten; in elk district werd één lid voor de Tweede Kamer gekozen. Bij deze verkiezingen werden alle leden van de Tweede Kamer opnieuw gekozen. De zittingsperiode ging in op 21 september 1909 en eindigde op 15 september 1913.

Uitslag[bewerken | brontekst bewerken]

Opkomst[bewerken | brontekst bewerken]

	1905		1909
	# stemmen	%	# stemmen	%
Kiesgerechtigden	750.507		843.561
Niet opgekomen	159.049	21,19^[3]	238.859	28,32^[3]
Opkomst	591.458	78,81^[3]	604.702	71,68^[3]

Verkiezingsuitslag[bewerken | brontekst bewerken]

partij	1905	1909	+/-
partij	zetels		+/-
Algemeene Bond	25	25	0
Anti-Revolutionaire Partij	15	23	+8
Liberale Unie	24	20	-4

Christelijk-Historische Partij^[4]	7
Friese Bond^[4]	1
Christelijk-Historische Unie^[4]	-	12
subtotaal	8	12	+4

Vrijzinnig-Democratische Bond	11	9	-2
Sociaal-Democratische Arbeiderspartij	6	7	+1
Bond van Vrije Liberalen^[5]	10	4	-6
vrije socialist	1	0	-1
totaal	100	100	0

Gekozen leden[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Samenstelling Tweede Kamer 1909-1913 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Formatie[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Kabinet-Heemskerk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Na de verkiezingen werd geen nieuw kabinet geformeerd.^[2]

Bronnen

Tweede Kamerverkiezingen 11 juni 1909 op www.verkiezingsuitslagen.nl
Verkiezingsprogramma's 1909 bij het DNPP

Noten

↑ ^a ^b In 36 kiesdistricten was een tweede verkiezingsronde nodig vanwege het niet-behalen van de absolute meerderheid door de hoogst geëindigde kandidaat. Deze tweede ronde werd gehouden op 23 juni 1909.
↑ ^a ^b ^c ^d Het kabinet-Heemskerk was aangetreden op 12 februari 1908 en had al ruim een jaar geregeerd als minderheidskabinet. Na de verkiezingen van 1909 was een parlementaire meerderheid voor dit kabinet ontstaan.
↑ ^a ^b ^c ^d % van het aantal kiesgerechtigden.
↑ ^a ^b ^c Christelijk-Historische Partij en Friese Bond gingen in 1908 samen verder als Christelijk-Historische Unie.
↑ De Bond van Vrije Liberalen werd opgericht in 1906. Voordien was er een samenwerkingsverband tussen afgevaardigden van conservatief-liberale huize.

[tweede_ronde-1] In 36 kiesdistricten was een tweede verkiezingsronde nodig vanwege het niet-behalen van de absolute meerderheid door de hoogst geëindigde kandidaat. Deze tweede ronde werd gehouden op 23 juni 1909.

[heemskerk-2] Het kabinet-Heemskerk was aangetreden op 12 februari 1908 en had al ruim een jaar geregeerd als minderheidskabinet. Na de verkiezingen van 1909 was een parlementaire meerderheid voor dit kabinet ontstaan.

[kiesgerechtigden-3] % van het aantal kiesgerechtigden.

[chu-4] Christelijk-Historische Partij en Friese Bond gingen in 1908 samen verder als Christelijk-Historische Unie.

[5] De Bond van Vrije Liberalen werd opgericht in 1906. Voordien was er een samenwerkingsverband tussen afgevaardigden van conservatief-liberale huize.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Algemeen:	1848 · 1850 · 1853 · 1866 · 1868 · 1884 · 1886 · 1887 · 1888 · 1891 · 1894 · 1897 · 1901 · 1905 · 1909 · 1913 · 1917 · 1918 · 1922 · 1925 · 1929 · 1933 · 1937 · 1946 · 1948 · 1952 · 1956 · 1959 · 1963 · 1967 · 1971 · 1972 · 1977 · 1981 · 1982 · 1986 · 1989 · 1994 · 1998 · 2002 · 2003 · 2006 · 2010 · 2012 · 2017 · 2021 · 2023
Periodiek:	1852 · 1854 · 1856 · 1858 · 1860 · 1862 · 1864 · 1866 · 1869 · 1871 · 1873 · 1875 · 1877 · 1879 · 1881 · 1883
	Periodieke verkiezingen werden in de periode 1850-1888 gehouden in een kiesdistrict waar de zittingstermijn van een lid (vier jaar) afliep. Gemiddeld was bij periodieke verkiezingen de helft van de Tweede Kamerleden aftredend. Bij algemene verkiezingen in deze periode, na ontbinding van de Tweede Kamer, werden alle Kamerleden opnieuw gekozen, evenals bij alle verkiezingen vanaf 1888.