Wikipedia:Wikiproject/Systematische bias

Dit project vertoont geen activiteit, en is in de archiefcategorie voor Wikiprojecten opgenomen.
Dit project kan in principe altijd weer geactiveerd worden, haal dan dit sjabloon weg en voeg het project toe op Wikipedia:Wikiproject.

WP:BIAS

Het Wikipediaproject heeft een systematische bias die automatisch ontstaat door de geografische verspreiding van haar gebruikers en die zich manifesteert in een ongebalanceerde behandeling van onderwerpen. Dit Wikiproject spant zich er voor in om de gaten die deze bias overlaat te vullen, en concentreert zich op onderwerpen die vaak over het hoofd gezien worden. Wikipedia is een wereldwijde encyclopedie, die zich niet specifiek richt op Nederland of Vlaanderen, maar onderwerpen vanuit een wereldwijd gezichtspunt moet behandelen.

Systematische bias in Wikipedia[bewerken | brontekst bewerken]

De oorsprong van de bias[bewerken | brontekst bewerken]

De gemiddelde Wikipediaan is (1) mannelijk, (2) technisch vaardig, (3) formeel opgeleid, (4) blank, (5) 15—49 jaar oud, (6) een inwoner van een voorheen christelijk land, (7) een inwoner van een geïndustrialiseerd land, (8) afkomstig van het Noordelijk Halfrond, en (9) heeft waarschijnlijk een kantoor-/intellectuele baan in plaats van een praktische/fysieke baan.

Om bij te kunnen dragen aan Wikipedia moet een gebruiker toegang hebben tot een computer met internet, en deze kunnen gebruiken. Het grootste deel van de wereld heeft dit niet en hun ervaringen en denkbeelden worden niet rechtstreeks vertegenwoordigd. Hieronder vallen mensen uit ontwikkelingslanden, mensen met een laag inkomen in ontwikkelde landen, gehandicapten en ouderen. In de meeste landen hebben etnische minderheden naar verhouding minder vaak toegang tot informatietechnologie en onderwijs dan de meerderheidsgroep.
De meeste gebruikers van de Nederlandstalige Wikipedia komen uit een Nederlandstalig land, zoals Nederland, België of Suriname.
Wikipedianen zijn mensen die genoeg vrije tijd beschikbaar hebben die ze aan het project kunnen besteden. Denkbeelden van mensen die weinig vrije tijd hebben, zoals fabrieksarbeiders, zijn vaak ondervertegenwoordigd.
Wikipedia bevat artikelen die gebaseerd zijn op encyclopedieën die meer dan 70 jaar geleden geschreven zijn en daarom nu onder het publiek domein vallen, zoals de Encyclopædia Britannica van 1911. Sommige artikelen zijn zelfs volledig overgenomen uit een andere encyclopedie. Hierdoor zijn deze artikelen vaak verouderd.
Veel Wikipedianen die bewerken in artikelen over verhitte onderwerpen, zoals bepaalde politieke ideologieën en geloven, hebben zelf een uitgesproken mening over deze onderwerpen. Mensen die hier geen sterke mening over hebben bewerken vaak minder in deze artikelen omdat ze geen agenda hebben om te pushen en omdat ze er vaak minder vanaf weten. Hierdoor kunnen er artikelen zijn die niet helemaal objectief (of "NPOV") zijn en vooral bestaan uit promotie van een bepaald standpunt.

De uitwerking van de bias[bewerken | brontekst bewerken]

Er zijn twee belangrijke varianten van bias: (1) een gebrek aan artikelen over een onderwerp dat verwaarloosd wordt (2) een bepaald gezichtspunt (vooral een zienswijze uit een bepaald land) in artikelen over universele onderwerpen.

Het grootste en duidelijkste probleem is het gebrek aan artikelen over onderwerpen in bepaalde landen. China en India hebben samen een bevolking die een slordige honderdmaal groter is dan die van alle Nederlandstalige landen, maar toch heeft deze Wikipedia veel langere en gedetailleerdere artikelen over Nederlandse en Belgische onderwerpen. Vergelijk bijvoorbeeld de lengte van het artikel Politiek in Nederland (en alle subpagina's) met die van het artikel Politiek in Saoedi-Arabië.
Een artikel kan ook een eenzijdig perspectief hebben. Zo gaat het artikel naturisme vrijwel alleen maar over naturisme in Nederland en België, terwijl het over de hele wereld voorkomt.
Artikelen met een "religieuze denkbeelden"-paragraaf behandelen vaak vooral de christelijke, joodse en islamitische denkbeelden, en verwaarlozen bijvoorbeeld de hindoeïstische, taoïstische en boeddhistische.
De grootte van artikelen ligt vaak aan de interesse die Nederlandstalige Wikipedianen in het onderwerp hebben (wat in een bepaalde mate ligt aan de ontwikkeling van hun land). Zo is het artikel over de Oorlog in Oeganda, die meer dan 70.000 mensen het leven heeft gekost, korter dan het artikel over Falklandoorlog, die minder dan 1.000 slachtoffers eiste.
Recentisme: Recente gebeurtenissen (vooral die die plaatsvinden in ontwikkelde of Nederlandstalige landen) komen vaak onder de aandacht van Wikipedianen, en krijgen onevenwichtig lange artikelen. Het artikel over Faure Eyadéma, de huidige president van Togo, is bijvoorbeeld veel korter dan dat over Rita Verdonk.
Het woord "nationaal" wordt vaak gebruikt voor iets uit Nederland, en "internationaal" vaak voor iets uit andere landen.
Doden in ontwikkelde landen krijgen vaak veel meer aandacht dan anderen. Zo heeft vrijwel elk Nederlands slachtoffer van zinloos geweld een eigen artikel, maar geen enkele van de honderden mensen die er dagelijks in Brazilië vermoord worden.

Dit Wikiproject[bewerken | brontekst bewerken]

Dit Wikiproject is gebaseerd op het Engelstalige equivalent, en is opgericht door Melsaran naar aanleiding van deze kroegdiscussie.

Leden[bewerken | brontekst bewerken]

Zet je naam hier neer als je mee wilt helpen.

Sjablonen[bewerken | brontekst bewerken]

Er zijn verschillende sjablonen (met bijbehorende categorieën) beschikbaar die kunnen helpen in de strijd tegen systematische bias:

{{Wereldwijd}} (voor op overlegpagina's)
{{Nieuws}} (voor op artikelen)

Tips[bewerken | brontekst bewerken]

Als het artikel enkel de situatie in één land beschrijft kun je het artikel hernoemen (bijvoorbeeld "XYZ" naar "XYZ (Nederland)") en een kort artikel (beginnetje) aanmaken dat de wereldwijde situatie beschrijft, om vanaf daar te linken naar artikelen die de situatie in één bepaald land beschrijven (bijvoorbeeld door middel van een korte samenvatting in combinatie met het sjabloon {{hoofdartikel}}).
Om informatie over de situatie in andere landen te verkrijgen kan het handig zijn om het artikel over het onderwerp op een Wikipedia in een andere taal te lezen. Deze artikelen kun je vaak makkelijk vinden door middel van interwiki-links.