Stalmest

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Mestvaalt bij een boerderij

Stalmest is een mengsel van vaste (ontlasting) stoffen, urine en stro. Het is een mestsoort.

Afbraak[bewerken | brontekst bewerken]

In de verse stalmest ontwikkelen zich diverse eencellige micro-organismen, waarvan de belangrijkste zijn:

Door de micro-organismen worden de aanwezige organische stoffen, zoals eiwitten, koolhydraten en vetten, afgebroken tot eenvoudigere, organische en anorganische, verbindingen. De schimmels, die voor afbraak van het stro zorgen, en de aerobe (zuurstofminnende) bacteriën die de feces afbreken, ontwikkelen zich alleen als er voldoende lucht (zuurstof) in de mest aanwezig is. De straalschimmels breken zeer moeilijk afbreekbaar materiaal af. Door de activiteiten - met name de exotherme celademhaling - van de eencelligen kan de temperatuur in de mest flink stijgen. Onder anaerobe omstandigheden werken alleen de anaerobe bacteriën en straalschimmels, en wordt de mest niet alleen minder ver afgebroken, maar gaat de afbraak ook langzamer, waardoor de temperatuur veel lager blijft.

Voor bemestingsdoeleinden is vooral 1 jaar oude mest geschikt, doordat deze beter strooibaar is en de voedingsstoffen makkelijker voor de planten beschikbaar komen.

Samenstelling[bewerken | brontekst bewerken]

In tegenstelling tot kunstmest heeft stalmest een wisselende samenstelling. De gemiddelde samenstelling van mest in grammen per kg is:

Mestsoort water organische
stof
effectieve
organische
stof
*)
stikstof fosforzuur kali magnesium kalk chloor
runderstalmest 750 140 77 5 3 4,5 1,5 4 1,5
champost 530 180 88 5 3 5 5,5 59,5
droge hennenmest 188 21 17 11 4,5
kalkoenenmest 232 27 21 20
kalverendrijfmest 5 3 1 2 0,5
kippenstrooiselmest 400 350 230 21 26 15 4 34 6
paardenmest 126 5 3 6
rundveedrijfmest 905 60 30 5 2 7 1 2
stapelbare varkensmest 770 160 88 7 18 8 2,5 9
varkensdrijfmest 920 63 18 7 4 7 0,1 3,5
vaste varkensmest 64 7 8 3 1,5
vleeskuikenmest 279 28 15 20 6
zeugendrijfmest 11 4 3 4 1

*) De effectieve organische stof is de hoeveelheid organische stof die na 1 jaar nog in de grond aanwezig is.

Faeces[bewerken | brontekst bewerken]

De gemiddelde samenstelling van de faeces in grammen per kg is:

diersoort water organische
stof
stikstof fosforzuur kali
paard 750 230 5,5 3,0 3,3
rund 860 110 4,0 2,7 1,5
varken 820 160 6,0 5,0 4,0
schaap 680 290 6,0 3,0 2,0
kip 550 300 15,0 10,0 8,0

Urine[bewerken | brontekst bewerken]

De gemiddelde samenstelling van de urine in grammen per kg is:

diersoort water organische
stof
stikstof fosforzuur kali
paard 890 70 12,0 0,5 15,0
rund 960 30 7,0 -- 15,5
varken 940 25 5,0 0,5 10,0
schaap 875 80 15,0 1,0 18,0

Soorten[bewerken | brontekst bewerken]

De volgende belangrijkste soorten organische mest kunnen onderscheiden worden:

  • Paardenmest
  • Rundermest
  • Varkensmest
  • Kippenmest

Paardenmest[bewerken | brontekst bewerken]

Verse paardenmest

Paardenmest is tegenwoordig[(sinds) wanneer?] de belangrijkste soort stalmest. De meeste paardenmest wordt gebruikt voor de champignonteelt. Vroeger werd paardenmest ook gebruikt voor het opwarmen van broeibakken voor de teelt van komkommers. Paardenstalmest gaat namelijk zeer gemakkelijk broeien door de aanwezige ammoniak en bacteriën.

Rundermest (koemest)[bewerken | brontekst bewerken]

Tegenwoordig[(sinds) wanneer?] worden koeien bijna niet meer in een grupstal gehouden, maar in een ligboxenstal, waar geen stro wordt gebruikt en waarbij de mest in een mestkelder wordt opgeslagen. Deze mest wordt drijfmest genoemd. In de biologische sector wordt een potstal gebruikt, die een kwalitatief zeer goede stalmest levert. Runderstalmest heeft afhankelijk van de voeding van de koe een verschillende samenstelling. Wordt eiwitrijk voer gegeven dan heeft de stalmest ook een hoger stikstof- en fosforzuurgehalte. Voor de particulier is er gedroogde koemest in de handel.

Uitrijden[bewerken | brontekst bewerken]

Stalmest wordt veelal met een mestverspreider achter een tractor over het gras- of bouwland verspreid. De bodem van de wagen wordt naar achteren geduwd en door een aangedreven schoepenas aan de achterkant van de wagen wordt de mest over het land verspreid.