Portaal:Fascisme en nationaalsocialisme in Nederland

Inleiding Dit portaal bevat informatie over fascisme en nationaalsocialisme in Nederland tussen 1918 en 1945. Een overzicht van Nederlandse nationaalsocialistische letterkunde vindt u hier.
Wist u dat ... Bertus Smit, een van de oprichters van de NSNAP, een groot deel van de Tweede Wereldoorlog doorbracht in een concentratiekamp? Cornelis van Geelkerken de later fameus geworden NSB-groet Hou Zee! voor het eerst gebruikte op 27 mei 1933 na afloop van een een propagandabijeenkomst in IJmuiden? Het beste verkiezingsresultaat dat de NSB ooit haalde 7,94% bij de Provinciale statenverkiezingen 1935 was? De NSB een stichting was, met ir. A.A. Mussert als enige bestuurder? Nico de Haas in een bestek van twee maanden de ommezwaai maakte van communistisch arbeidersfotograaf naar nationaalsocialist? De Amsterdamsche Keurkamer de oudste nationaalsocialistische uitgeverij in Nederland was (opgericht in juli 1932) en dat zij geen banden met de NSB had? Henk Feldmeijer, de voorman van de Nederlandsche SS, werd geboren onder de naam 'Veldmeijer'?	Uitgelicht Het Departement van Volksvoorlichting en Kunsten (27 november 1940 - mei 1945) was een van de twee nationaalsocialistische departementen die er tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland zijn geweest. Het behoorde tot de officiële nazipolitiek om de Nederlandse samenleving te ontwikkelen in nationaalsocialistische richting. Hierbij werd gestreefd naar de 'gelijkschakeling' van Nederland. In samenhang hiermee richtte Reichskommissar Arthur Seyss-Inquart op 27 november 1940 een nieuw departement op: het Departement van Volksvoorlichting en Kunsten (DVK). Dit werd gevormd naar analogie van het Reichsministerium für Volksaufklärung und Propaganda in Berlijn. Onder leiding van Joseph Goebbels hield dit Duitse ministerie zich bezig met voorlichting, propaganda en het was verantwoordelijk voor de gehele kunstsector. Het toenmalige Nederlandse Departement van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen (OKW) werd als gevolg van deze maatregel omgedoopt tot het Departement van Opvoeding, Wetenschap en Kultuurbescherming (OWK), dat onder meer verantwoordelijk was voor wetenschappelijke uitgaven en schoolboeken. Dit OWK kwam onder leiding te staan van de Duitsgezinde hoogleraar dr. Jan van Dam. Seyss-Inquart wilde voor de functie van secretaris-generaal van het DVK vanzelfsprekend een nationaalsocialist. Veeleer een Duits georiënteerde, 'Grootgermaans' denkend persoon, dan een NSB-aanhanger. De keus viel op dr. Tobie Goedewaagen, toentertijd privaatdocent in de geschiedenis van de post-kantiaanse filosofie aan de universiteit van Utrecht. Lees verder...
Fascistische politieke partijen Partijen met een ideologie, gebaseerd op het (in hoofdzaak Italiaanse) fascisme, of die daar zeer dichtbij stonden. Algemeene Nederlandsche Fascisten Bond Corporatieve Concentratie Frysk Fascisten Front Nationaal Front Nationale Unie Nederlandsche Fascisten Unie Nederlandsche Volkspartij Oranje-Fascisten Unie van Nederlandsche Fascisten Vaderlandsch Verbond Verbond van Actualisten Verbond van Nationalisten Vereeniging De Bezem Verdinaso Zwart Front	Fascistische politici en activisten Jan Baars Marius Brinkgreve Nicolaas Brouwer Karel van Charante M.D. Dijt Robert Groeninx van Zoelen Horace Hugo Alexander van Gybland Oosterhoff C.J. van Knotsenborg Gustaaf Larsen Wouter Lutkie Arnold Meijer C.H.A. van der Mijle Jan Lodewijk Pierson Jr. Joris van Severen Bertus Smit J.G.A. van Zijst
Nationaalsocialistische politieke partijen Hier vindt u een overzicht van politieke partijen die hun ideologie baseerden op het Duitse nationaalsocialisme, zoals dat door Hitlers NSDAP werd gepropageerd. Nationaal-Socialistische Beweging in Nederland Nationaal-Socialistische Nederlandsche Arbeiderspartij NSNAP-Van Rappard NSNAP-Smit NSNAP-Haighton NSNAP-Smit (2) NSNAP-Van Waterland NSNAP-Kruyt NSNAP-Van Waterland (2) Nationaal-Socialistische Partij Nederlandsche Nationaal-Socialistische Partij	Nationaalsocialistische ambtenaren Bestuurders en ambtenaren Albert Johan Backer E.J.B.M. von Bönninghausen Jan van Dam Jan Feitsma Robert van Genechten Tobie Goedewaagen H.A. van Hilten J.C. Krenning Max de Marchant et d'Ansembourg N. Oosterbaan Laurens Op ten Noort S.M.S. de Ranitz Wilhelmus de Rijke Geerto Snijder Dirk Spanjaard jr. S. Tulp W.L.Z. van der Vegte G.F. Vlekke Burgemeesters Daniël de Blocq van Scheltinga H.C. van Maasdijk Frederik Ernst Müller S.L.A. Plekker D.F. Pont Cornelis van Ravenswaay F.W. van Vloten Edward Voûte
Nationaalsocialistische politici Algemeen Lijst van Eerste Kamerleden voor de NSB Lijst van Tweede Kamerleden voor de NSB Commissarissen der Provincie Politici Gerhardus Dieters Henk Feldmeijer Cees van Geelkerken Jb. Maarsingh Anton Mussert F.E. Posthuma H. Reydon Meinoud Rost van Tonningen Henk Woudenberg	Nationaalsocialistische politieke activisten F.W. van Bilderbeek J.A. Boreel de Mauregnault A.W.J. Borggreven Gerrit van Burink Gerrit van Duyl F.E. Farwerck J.W. baron Van Haersolte van Haerst Herman van Houten C.J. Huygen Albert de Joode W.O.A. Koster C.J.A. Kruyt H.W. Müller-Lehning Julia Op ten Noort Ernst Herman van Rappard Evert Roskam J.W. de Ruiter Hugo Sinclair de Rochemont A.J. van Vessem Ernst Voorhoeve Arie Zondervan
Nationaalsocialistische journalistiek, uitgevers en uitgeverijen Journalistiek Steven Barends Max Blokzijl Han van Etten Chris de Graaff Nico de Haas Jan Hollander Journalistenbesluit George Kettmann H.M. Klomp Arie van der Oord SS-Standarte Kurt Eggers Uitgeverijen De Amsterdamsche Keurkamer Hamer Nenasu Oceanus De Schouw Uitgevers Robert John Goddard Reinier van Houten George Kettmann	Nationaalsocialistische overheidsorganen Departement van Volksvoorlichting en Kunsten Nederlandsche Kultuurkamer Nederlandsche Kultuurraad Referat Schrifttum Secretarie van Staat
Partijen en politici, niet zelfverklaard fascistisch of nationaalsocialistisch Niet iedere politieke partij of iedere politicus is eenduidig onder te brengen in de klassering fascisme/fascist of nationaalsocialisme/nationaalsocialist. Toch is er in een aantal gevallen gerede aanleiding om die partijen of personen te relateren aan het fascistische of nationaalsocialistische gedachtegoed. Deze relatie kan tijdsgebonden zijn (het betreft dan 'voorlopers'), ook kan de relatie inhoudelijk/ideologisch zijn (het betreft dan partijen of personen wier ideologie een inhoudelijke samenhang vertoont met die van het fascisme of nationaalsocialisme - zonder dat zij zichzelf beschouwden als fascistisch of nationaalsocialistisch). Voor al die gevallen wordt een subcategorie gehanteerd, waarmee duidelijk kan worden gemaakt hoe die partijen en personen zich verhielden tot fascisme en nationaalsocialisme. Louis Einthoven F.C. Gerretson J. Linthorst Homan Nederlandsche Unie Jan de Quay C.J. Snijders Verbond voor Nationaal Herstel William Westerman	Fascistische en nationaalsocialistische auteurs Hier vindt u een groot aantal Nederlandse auteurs, die (tussen 1932 en 1945) hun literaire talenten in dienst hebben gesteld van de nationaalsocialistische en fascistische ideologie. Peter van Andel Jan Bankman Steven Barends S. Bartstra Guus Beumer Martien Beversluis E.G. van Bolhuis Hilda Bongertman Reinder Brolsma Rein Brouwer Henri Bruning Emile Buysse M.J. Delbaere-Prins Rob Delsing Jan Eekhout Kees Faber Chris de Graaff Ger Griever Nico de Haas J. van Ham Jef Hinderdael Jan Rudolf Hommes Henri van Hoof Roel Houwink Jaap van Kersbergen George Kettmann Albert Kuyle Jan van der Made Maarten Meuldijk Johan Ponteyne Jan van Rheenen George de Sévooy G.P. Smis R.P. Sybesma Arend Tael Johan Theunisz Jan Uilenberg Klaas Veenboer Erich Wichmann Gerard Wijdeveld
Diverse personen Hier vindt u diverse personen die op enigerlei wijze gelieerd zijn geweest aan het Nederlandse nationaalsocialisme - vrijwel altijd dat van de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB). Cris Agterberg Stien van Bilderbeek J.H. Carp R.W. Dahmen von Buchholz Kees Frenay Alfred Haighton Hakkie Holdert P.E. Keuchenius Frits Koolhoven Hendrik Koot J.C. Nachenius Tinus Osendarp Carel Piek Florentine Rost van Tonningen-Heubel H.A. Seyffardt Jan Teunissen Jacques van Tol Peter Ton Henri van de Velde Emile Verviers Margot Warnsinck J.A. Wolthuis B.W. Zijfers	Diverse zaken Hier vindt u diverse zaken die direct of indirect voortkomen uit de nationaalsocialistische ideologie. Gelieerd aan de NSB Der Vaderen Erfdeel Fascio Gemachtigden van den Leider Germaansche Werkgemeenschap Nederland Hou Zee! Lexicon van Nederlandse nationaalsocialistische terminologie Nationaal-Socialistische Vrouwenorganisatie Nationaal-Socialistische Werknemers Organisatie Nationaal Tehuis Nationale Jeugdstorm Nederlandsche Nationaal-Socialistische Studentenfederatie NSB-maandnamen Stamboeknummer Volksche Werkgemeenschap Vrederechtspraak Weerbaarheidsafdeling Overige Avegoor Germaansche SS in Nederland Mein Kampf Mijn Kamp Misthoorn-affaire Nederlandsche Omroep Nederlandsche SS Nieuwe Orde Winterhulp Zondagmiddagcabaret van Paulus de Ruiter
Nationaalsocialistische publicaties Hier vindt u enige nationaalsocialistische kranten, weekbladen en tijdschriften. De Gil Hamer De Misthoorn Het Nationale Dagblad Nederland Nieuw Nederland De Schouw Storm Volk en Vaderland Volksche Wacht De Waag	Gewenste lemma's Te schrijven L.G.A. Coremans (KNHG, Gemeentearchief Rotterdam) - C.C.A. Croin (wel, niet) - J.A. Dekker - Departement van Opvoeding, Wetenschap en Kultuurbescherming (nu redirect) - C.J.M. van Eijsden (bronnen, historici)- W. Emmens (deze??)- Fascistische Jongeren Bond - Genootschap voor Opbouwende Staatkunde - L.M.E.H.J. Geradts (historici) - Johan Göbel - A.J.W. Harloff - J. Hogewind - Tony W. Hooykaas (historici) - K.H.E. de Jong - M. Kardoes - H.M. Kempenaar - H.J. Leeuwenberg - L. Lindeman - Hendrik Lindt - Simon Maas - Arie Meyer Schwenke - Sybren Modderman - Ben Moritz - Nationale Werknemersvereeniging - Nederlandsche Agrarisch Front - NSNAP-De Nederlandsche Hakenkruisers - A.J.D. van Oosten - Johan Pelzer - J. Raatgever - Eduard Rijff - Gerda Schaap - J.G. Schürmann - Rudolf Steinmetz - Miep van der Velde - C. van der Voort van Zijp - Max Wolters (vul aan↓) Te verbeteren

	Subportalen van Geschiedenis
Periodes: Prehistorie · Oudheid · Middeleeuwen · Vroegmoderne Tijd · Moderne Tijd Oorlogen: Tachtigjarige Oorlog · Eerste Wereldoorlog · Tweede Wereldoorlog Historische gebieden: Romeinse Rijk · Mesopotamië · Thracië · Wilde Westen Nederlandse geschiedenis: Fascisme en nationaalsocialisme in Nederland · Volksopvoeding via het onderwijs in Nederland Deelgebied: Archeologie · Egyptologie · Numismatiek · Wetenschapsgeschiedenis