1200-1209

De jaren 1200-1209 (van de christelijke jaartelling) zijn een decennium in de 13e eeuw.

Belangrijke gebeurtenissen

Europa

Tijdens de Albigenzische Kruistocht worden de Katharen de stad Carcassone uitgezet

• Als de Engelse koning Jan zonder Land weigert om aan het Franse hof leenhulde te komen brengen, confisqueert de Franse koning Filips II Augustus als vergelding alle Engelse leenbezittingen op het continent (1202). Hij annexeert ook Normandië (1204), Anjou, Maine, Touraine (1205) en Poitou (1208), tot uiteindelijk slechts de zuidelijke Poitou en Guyenne in Engelse handen blijven. Jan weet zich intussen wel te ontdoen van zijn neef Arthur van Bretagne die hem de heerschappij over Engeland bestrijdt, vermoedelijk door deze in de gevangenis te laten doden.
• Na een bezoek aan het grafelijk hof te Toulouse wordt de pauselijk legaat Pierre de Castelnau bij het oversteken van de Rhône vermoord. Paus Innocentius III schuift de moord in de schoenen van de Katharen. Hij doet Raymond VI van Toulouse, die de Katharen beschermd, in de ban, en organiseert de Albigenzische Kruistocht onder leiding van Arnaud Aumary.
• De kruisvaarders veroveren Béziers, en richten een bloedbad aan (Bloedbad van Béziers) onder zowel de kathaarse als de katholieke inwoners. Ook Carcassonne wordt veroverd. Omdat de meeste terugkeren voor de winter, wordt Simon IV van Montfort aangesteld om de kruistocht verder te leiden.

Moord op Filips van Zwaben

• De Welf Otto IV van Brunswijk en de Hohenstaufen Filips van Zwaben strijden om het Duitse koningschap. Deze strijd wordt uiteindelijk opgelost doordat Filips in 2008 vermoord wordt, waarna Otto het volgende jaar tot keizer wordt gekroond.
• In Noorwegen komt de strijd tussen Bagli en Birkebeiner opnieuw tot uitbarsting als respectievelijk Inge Bårdsson en Erling Steinvegg in 1204 tot koning worden uitgeroepen. Het komt in 1208 tot een vergelijk, waarbij Erlings opvolger Filippus Simonsson Inge als koning erkent.
• In de Slag bij Stellau (1201) verslaan de Denen onder Waldemar van Sleeswijk, de broer van koning Knoet VI van Denemarken, Adolf III van Holstein. Adolf trekt zich terug naar Hamburg, maar wordt gevangengenomen, en komt slechts vrij nadat hij zijn aanspraken op Holstein opgeeft ten gunste van de Denen.

Vierde kruistocht

De kruisvaarders nemen Constantinopel in

• Nadat in 1199 door paus Innocentius III de Vierde Kruistocht wordt uitgeroepen, wordt aanvankelijk Theobald III van Champagne tot leider uitgeroepen, na diens dood in 1200 wordt die rol overgenomen door Bonifatius I van Monferrato. In Venetië worden schepen gereedgemaakt om het kruisvaardersleger over te zetten naar ZEgypte. Omdat er als de kruistocht in 1202 van start gaat niet voldoende geld is om de overtocht te betalen, veroveren de kruisvaarders in plaats daarvan Zara in Dalmatië voor Venetië.

Hierna krijgen de kruisvaarders contact met Alexios Angelos, een verdreven Byzantijnse prins, die hen hulp belooft in ruil voor steun in het veroveren van de Byzantijnse troon. Alexios wordt gedood door een hoveling die hem opvolgt als Alexios V. Hierna nemen de kruisvaarders op 12 april 1204 Constantinopel in. Ze stichten het Latijnse Keizerrijk, met Boudewijn IX van Vlaanderen als keizer. Deze wordt verslagen door de lokale bevolking van Thracië en de Bulgaren, en verdwijnt. (zie Beleg en val van Constantinopel (1204))

Op het voormalige grondgebied van het Byzantijnse Rijk worden zowel door de Byzantijnen (Keizerrijk Trebizonde, Keizerrijk Nicaea, Despotaat Epirus) als door de kruisvaarders (Koninkrijk Thessaloniki, Vorstendom Achaja, hertogdom Athene, nieuwe staten gesticht.

• De stadstaat Venetië breidt haar invloed in de Middellandse Zee uit met de stichting van het hertogdom Naxos. Ook Kreta komt in Venetiaanse handen.

Azië

• Temüjin verenigt een groot aantal Mongoolse stammen onder zijn leiding. In 1206 wordt hij onder de naam Dzjengis groot-khan van de Mongolen. Hierna breidt hij zijn veroveringstochten uit tot buiten Mongolië, en in 1209 verslaat hij de Westelijke Xia in Noord-China.
• In de jaren 1207/8 onderwerpen de belangrijkste Kirgizische leiders zich aan de Mongolen van Jochi, de zoon van Dzjengis Khan.
• Na de dood van Muhammad Ghowri, sultan van de Ghowriden, valt het rijk uiteen onder leiding van zijn generaals. Het belangrijkste van deze opvolgerstaten is het Sultanaat van Delhi onder Qutbuddin Aibak.

Nederlanden

Ada van Holland in ballingschap

• Na de dood van Dirk VII van Holland in 1203 wordt hij opgevolgd door zijn dochter Ada. Dirks broer Willem erkent haar niet, en claimt zelf het graafschap. Tussen 1203 en 1206 woedt daarom de Loonse Oorlog tussen Willem en Ada's echtgenoot Lodewijk II van Loon, die eindigt met het Verdrag van Brugge en de overwinning van Willem.
• Graaf Boudewijn IX van Vlaanderen trekt op 1202 ter kruisvaart en wijst zijn broer Filips I van Namen aan als ruwaard (regent). Boudewijn verdwijnt in 1205 onder geheimzinnige omstandigheden als hij als keizer van Constantinopel een veldtocht tegen de Bulgaren onderneemt. Zijn oudste dochter Johanna wordt door koning Filips II August van Frankrijk in 1208 naar Parijs overgebracht. Het is voor de ambitieuze vorst immers van groot belang dat deze erfdochter onder zijn controle wordt grootgebracht.
• In 1205-06 maken opstandige gilden de dienst uit in 's Hertogenbosch. Namens de hertog trekt Jan I van Cuyk met een legertje naar de stad, maar hij wordt tussen Hintham en rosmalen door de Bosschenaren verslagen. In februari 1306 sluiten dezen vrede met de hertog, waarbij het gildentoezicht op de financiën wordt geregeld.

Wetenschap en religie

Franciscus kiest voor de armoede

• 1202 - De Italiaanse wiskundige Leonardo van Pisa publiceert over algebra en de Arabische cijfers inclusief het getal nul. Dit is voor het eerst dat het getal nul in Europa wordt gebruikt.
• Franciscus van Assisi wijdt zijn leven aan God, en sticht met 11 gezellen de Franciscaner orde.

Zie de categorie 1200s van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.