AJS Model 14-serie 1958-1966

Dit artikel behandelt de 250cc-AJS Model 14-serie van 1958 tot 1966. Voor de 350cc-modellen van 1935 en 1936 zie AJS Model 14-serie 1935-1936.

AJS Model 14-serie 1958-1966
AJS Model 14 CSR uit 1965
Algemeen
Merk	AJS
Aka	Matchless Model G2-serie
Categorie	Toermotor
Productiejaren	1958-1966
Voorganger	AJS Model 12-serie
Opvolger	Geen
Motor
Motortype	Stoterstangen kopklepmotor
Bouwwijze	Staande eencilinder
Koeling	Lucht
Boring	69,9 mm
Slag	64,8 mm
Cilinderinhoud	248,7 cc
Brandstofsysteem	Amal Monobloc-carburateur
Smeersysteem	Dry-sump
Aandrijving
Primaire aandrijving	Ketting
Koppeling	Meervoudige natte plaat
Versnellingen	4
Secundaire aandrijving	Ketting
Rijwielgedeelte
Frame	Wiegframe
Voorvork	AMC teledraulic
Achtervork	Swingarm met twee Girling-schokdempers
Remmen	Trommelremmen
Tankinhoud	15 liter

De AJS Model 14-serie 1958-1966 was een serie 250cc-motorfietsen die het Britse merk AJS produceerde van 1958 tot 1966.

Voorgeschiedenis

AJS uit Wolverhampton was in 1931 overgenomen door Matchless in Woolwich. De hele motorfietsproductie was overgeplaatst naar Londen en in 1937, nadat ook Sunbeam was overgenomen, werd het samenwerkingsverband Associated Motor Cycles genoemd. Men leverde toen al 250cc-motorfietsen, de Matchless Model G2-serie, de AJS Model 12-serie en de AJS Model 22-serie. In 1939 ging AMC zich concentreren op de productie van militaire motorfietsen en tijdens de Tweede Wereldoorlog leverde men 80.000 exemplaren van de Matchless G3/L aan het Britse leger. Dat model vormde na de oorlog de basis voor de civiele productie. AJS en Matchless bleven bestaan, maar eencilinder-motorfietsen werden door badge-engineering identiek maar onder beide logo's leverbaar. Dat leverde de 350cc-Matchless Model G3-serie en AJS Model 16-serie en de 500cc-Matchless Model G80-serie en de AJS Model 18-serie op.

Matchless G2 en AJS Model 14

Pas in 1958 begon AMC weer met de productie van 250cc-machines. Het moest een concurrerende machine ontwikkelen voor snelle modellen als de BSA C12, DKW RT 250, de NSU Max en de Honda Dream. AMC had wel een 250cc-model in huis, de James Commodore L25, maar dat was een tweetakt die in het Verenigd Koninkrijk niet bijzonder populair was. Zo verschenen de Matchless G2-toermotorfiets, de Matchless G2 S-sportmotor en het AJS Model 14, ook een toermodel.

AJS Model 14 1958-1963

Het AJS Model 14 verscheen in 1958. Het was een 250cc-eencilinderviertakt met een korte slag motor (69,9 x 64,8 mm). De machine werd geen succes, vooral omdat ze nogal ouderwets gebouwd was. Hoewel het blok er strak uitzag omdat het carter zowel de 1,4 liter-olietank als de versnellingsbak omsloot, was het nog steeds een pre unit (losse) versnellingsbak, terwijl de unit construction al lang gangbaar was. Dat betekende dat eigenaars nog steeds een primaire ketting moesten onderhouden. Pas in 1962 werd dat veranderd toen de primaire aandrijving door tandwielen werd verzorgd. Met 148 kg was ze ook aan de zware kant. Matchless leverde er een sportversie van, de G2 S(ports), maar AJS niet. De machine had een wiegframe en de niet bijzonder gewaardeerde AMC-teledraulic-telescoopvork. De productie van het Model 14 eindigde in 1963, de Matchless G2 (S) bleef tot 1966 bestaan.

AJS Model 14 CS 1959-1963

In 1959 volgde het Model 14 CS, een jaar nadat Matchless de Matchless G2 CS had uitgebracht. Het AJS-model was een scrambler, maar werd vooral ingezet door fabrieksrijders voor deelname aan betrouwbaarheidsritten. "CS" stond dan ook voor "Competition Scrambler".

AJS Model 14 CSR 1962-1966

In 1962 verscheen het Model 14 CSR, vergelijkbaar met de Matchless G2 CSR. Het was een sportmotor met een verhoogde compressieverhouding (8:1 in plaats van 7,8:1) en een aluminium cilinderkop. De klepveren, drijfstang en krukpen waren verstevigd en een achttien-tands achtertandwiel leverde een hogere topsnelheid van ca. 130 km/uur. Daarmee was de machine sneller dan de Honda CS 71 Dream (een probleem dat Honda in 1960 oploste met de komst van de Honda CB 72 Super Sport, die 145 km/uur haalde). Het Model 14 CSR was het enige model van de 14-serie dat na 1963 nog in productie bleef.

AJS Model 14 Sapphire en Model 14 Sapphire Ninety

In 1962 kregen de modellen 14 en 14 CSR de toevoegingen "Sapphire" en "Sapphire Ninety". Waarschijnlijk gebeurde dit onder invloed van de Amerikaanse importeur Joe Berliner, die zich als kenner van de Amerikaanse markt vaak bemoeide met de modelnamen en zelfs bepaalde modellen van zijn Europese leveranciers (naast AMC ook Ducati en Moto Guzzi) verlangde.

Einde productie

De modellen 14, 14 CS en 14 Sapphire verdwenen in 1963 van de markt. De modellen 14 CSR en 14 Sapphire Ninety bleven tot 1966 in productie. Toen werd AMC verkocht aan Dennis Poore, eigenaar van Manganese Bronze Holdings. Die was vooral geïnteresseerd in Norton, dat ook onder AMC-vlag opereerde. Matchless en AJS verdwenen.

Technische gegevens

AJS Model	14	14 CS	14 Sapphire	14 CSR	14 Sapphire Ninety
Periode	1958-1963	1959-1963	1962-1963	1962-1966
Categorie	Toer	Scrambler	Toer	Sport
Motortype	Stoterstangen kopklepmotor
Bouwwijze	Staande eencilinder
Koeling	Lucht
Boring	69,9 mm
Slag	64,8 mm
Cilinderinhoud	248,7 cc
Carburateur(s)	Amal Monobloc 375/5	Amal Monobloc 376/276	Amal Monobloc 375/5	Amal Monobloc 376/99
Smeersysteem	Dry-sump
Compressieverhouding	7,8:1	11,5:1	7,8:1	8:1
Topsnelheid	Onbekend			ca. 130 km/uur
Primaire aandrijving	Ketting, vanaf 1962: tandwielen		Tandwielen
Koppeling	Meervoudige natte plaat
Versnellingen	4
Secundaire aandrijving	Ketting
Rijwielgedeelte	Wiegframe
Voorvork	AMC-teledraulic
Achtervork	Swingarm
Remmen	Trommelremmen
Tankinhoud	18 liter	12,4 liter	18 liter
Droog gewicht	148 kg	Onbekend	148 kg
Matchless-model	G2	G2 CS	G2	G2 CSR

Bronnen

• https://www.justbikes.com.au/news-and-reviews/1963-ajs-model-14-csr/13957
• https://www.motorcyclespecs.co.za/model/AJS/AJS%20Model%2014%20250.htm

Voetnoten