Adriaan Poirters

Adriaan Poirters (Oisterwijk, 2 november 1605 (doopdatum) - Mechelen, 4 juli 1674) was een Brabants jezuïet, contrareformatorisch dichter en prozaschrijver.

Levensloop

Adriaan Poirters werd op 2 november 1605 gedoopt in de Sint-Petrus'-Bandenkerk in Oisterwijk. Hij was een herbergierszoon van een herberg aan de kerk in Oisterwijk, De Ploeg genoemd. In 1618 of 1619 begon hij met een studie Latijn aan het jezuïetencollege in 's-Hertogenbosch, zette vervolgens zijn studie verder aan het jezuïetencollege van Marchiennes en ging dan naar Leuven, waar hij de studies filosofie en theologie volgde. In 1638 werd hij tot priester gewijd, waarbij hij belast werd met de zielzorg te Duinkerken om later prefect der studiën te Roermond en daarna te Mechelen te worden.

Poirters was daarna actief als leraar, geestelijke en schrijver van gedichten die vaak een moraliserende inhoud hadden. Als zodanig wordt hij wel gezien als de katholieke tegenhanger van Jacob Cats. Het bekendste werk van Poirters is Het Masker van de Wereldt, in 1646 te Antwerpen uitgegeven, en sindsdien meer dan zestig keer herdrukt. Adriaan Poirters staat bekend als een groot voorvechter van de contrareformatie. Hij overleed op 4 juli 1674 in Mechelen, mogelijk aan de gevolgen van de pest.^[1]

Naleven

Op initiatief van kapelaan Anton Huijbers werd in 1926 in Oisterwijk een standbeeld van Adriaan Poirters geplaatst. Het bronzen beeld, dat is vervaardigd door Aloïs de Beule, werd in 1926 op het Marktplein geplaatst. Tegenwoordig is het te vinden op het Kerkplein, tegenover de Sint-Petrus'-Bandenkerk.^[2]

In september 1934^[3] werd in Eindhoven door onder anderen Henri de Greeve een naar Poirters genoemde katholieke uitgeverij gesticht, het Poirtersfonds genaamd, eigenlijk een boekenclub. Het Poirtersfonds werd in de oorlog opgeheven.

Werken

Ydelheyt des werelts (1644) (Digitale versie)
Het masker van de wereldt afgetrocken (1646)
Den alderheijlichsten naem voor een nieu-jaer-gift geschoncken aen de ionckheyt, gehoude, weduwen, geestelyke (1647) (Digitale versie)
Het pelgrimken van Kevelaer. Inhoudende de litanien, hymni, liedekens, herders-dichtjens, en reys-gebeden, voor de de processie van Kevelaer (1655) (Digitale versie)
Het dvyfken in de steen-rotse. Dat is eene mede-lydende siele op die bittere passie Iesv Christi mediterende (1657) (Digitale versie)
Het leven van de H. Maeghet Rosalia Patronerse teghen de peste (1658) (Digitale versie)
Het heylich herte ver-eert aen alle godt-vrvchtighe herten voor een niev-iaer (1659) (Digitale versie)
Nieuwe afbeeldinghe van de vier uytersten. Beschreven in het Latyn door ... Gvillielmvs Stanihvrstvs ...; vertaelt, ende verciert met printen en poesie door eenen priester der selve Societeyt (1662) (Digitale versie)
Het leven vanden H. Franciscvs de Borgia, derden Generael vande Societeyt Iesv. Verciert met sedelijcke op merckinghen, printjens, en dichtjens (1671) (Digitale versie)
Den spieghel van Philagie vermeerdert verbetert verciert met printen, dichten, seden-leeringen (1674) (Digitale versie)
Christi bloedighe passie, verbeeldt in het on-bloedigh sacrificie der H. Misse. Midts-gaders de misse over-gheset in het duyts, tot meerder devotie der ghener die in de Latijnsche taele niet en zijn ervaren (1681) (Digitale versie)
Heyligh hof vanden keyser Theodosius. Verciert met sinnebeelden, rymdichten en sedeleeringen (1696) (Digitale versie)

Literatuur

H.J. Allard. Pater Adrianus Poirters, S.J. Een historisch-letterkundige schets (1871) (Digitale versie)
Edward Rombauts. Leven en werken van Pater Adrianus Poirters s.j. (1605-1674) : bijdrage tot de studie der didactisch-moraliseerende letterkunde in de XVIIe eeuw in Zuid-Nederland (1930)

Bekende gezegden van Adriaan Poirters zoals:

Ieder huisken heeft zijn kruisken

en:

Hij heeft een aardje naar zijn vâartjen

zijn ook tegenwoordig nog in gebruik.

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

[1] Tekst over Poirters uit het Biographisch woordenboek der Noord- en Zuidnederlandsche letterkunde van J.G. Frederiks en F. Jos. van den Branden (dbnl.nl). Gearchiveerd op 16 mei 2021.

[2] Van Der Krogt.net Mens & Dier in Steen & Brons. Gearchiveerd op 15 augustus 2016.

[3] 'Naamlooze Vennootschappen' in Algemeen Handelsblad, 28 september 1934

[1]

[2]

[3]