Albanese luchtmacht

Albanese luchtmacht Forcat Ushtarake Ajore Shqipetare
Het roundel van de Albanese luchtmacht.
Land	Albanië
Oprichting	24 april 1951
Leiding
Commandant	Brigadier-generaal Ylli Pulaj
Slagkracht
Troepensterkte*	~8000 (1992)
Aantal dienstplichtigen*	1/5 (3 jaar)
Aantal vliegtuigen*	0
Aantal helikopters*	29

Een Shenyang J-6C van de FUAS.

Een Chinese Z-5-helikopter. Eens de ruggengraat van de Albanese luchtmacht, nu een museumstuk.

De Albanese luchtmacht (Albanees: Forcat Ushtarake Ajore Shqipetare, afgekort: FUAS) is de luchtmacht van Albanië. Ze is onderdeel van het Albanese leger en werd midden jaren 2000 gehergroepeerd tot de Albanese luchtbrigade.

Geschiedenis

Voorgeschiedenis

Albanië werd in 1912 een onafhankelijk land. In 1914 wilde het een eigen luchtkorps oprichten. Er werd een bestelling voor drie Lohner-Daimler Type H-vliegtuigen geplaatst in Oostenrijk. Doch door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog werden de toestellen door Oostenrijk geconfisqueerd. Financiële problemen verhinderden dat Albanië tijdens het interbellum een luchtmacht kon oprichten.

Albanië werd eind jaren 1930 geannexeerd door Italië. De Italianen bouwden in 1939 het eerste vliegveld van Albanië nabij de hoofdstad Tirana, met het oog op gevechtsoperaties tegen Griekenland en Joegoslavië.

Het begin met de Sovjet-Unie

Na de Tweede Wereldoorlog werd Albanië een bondgenoot van de Sovjet-Unie en met diens hulp kon het land op 24 april 1951 eindelijk een eigen luchtmacht oprichten. Die werd uitgerust met twaalf Jakovlev Jak-9's die het van Rusland kreeg. Voordien waren Albanese cadetten op vliegopleiding geweest in de Sovjet-Unie.

In 1955 verkreeg de Albanese luchtmacht twee squadrons MiG-15B-jachtvliegtuigen en trainingstoestellen van de USSR. Een aantal ervan bleven nog tot begin jaren 2000 in dienst. In 1956 kreeg het land ook de eerste F-2 geleverd van de Volksrepubliek China. In 1957 verkreeg de Albanese luchtmacht zijn eerste helikopters. In oktober 1959 leverde de Sovjet-Unie twaalf MiG-19PM-toestellen aan Albanië.

De nieuwe bondgenoot China

Begin jaren 1960 kwam er een breuk in de relaties van het land met de USSR en werd het een bondgenoot van China. Hierna werden een groot aantal Shenyang J-6-gevechtsvliegtuigen verkregen, in feite een kopie van de MiG-19S. Begin jaren 1970 verving Albanië de MiG-19PM's door twaalf modernere Chengdu F-7A's.

Nadat ook de relatie met China verzuurde werd het onderhoud van al deze toestellen danig bemoeilijkt. Het gevolg was een stijgend aantal dodelijke ongevallen. Het land probeerde zelf de specifieke kerosine te produceren en kon ook reserveonderdelen krijgen van Bulgarije. Het aantal vliegwaardige toestellen ging omlaag en tegen 2005 waren ze allemaal uit dienst genomen. Een aantal staat sindsdien op stal in opslagplaatsen.

Recent

In 1991 werden de eerste toestellen van westerse makelij, Bell 220-helikopters, aangekocht. Bij de Albanese anarchie van 1997, in maart dat jaar, verloor de luchtmacht een aantal toestellen en bases. In november 2006 werd de Albanese luchtmacht hervormd, en werd het de Albanese luchtbrigade.

Voor de toekomst plant de Albanese luchtmacht in te krimpen tot ongeveer 400 manschappen en twee luchtmachtbases. De aankoop van een nieuw transportvliegtuig wordt overwogen. Ook zal het dertien UH-1's en twee SAR-toestellen aankopen en wil het een nieuw squadron met gevechtshelikopters oprichten.

Luchtmachtbases

De Albanese luchtmacht opereert vanaf zes hoofdbases. Verder opereert de luchtmacht incidenteel vanaf andere vliegvelden verspreid over het land.

1. Aerodroom van Tirana (1951–2005)
2. Vlorë (sinds 1962): vliegacademie.
3. Berat-Kuçovë (sinds 1955): opereerde vroeger gevechtsvliegtuigen die nu in een ondergrondse opslagbunker staan. De infrastructuur werd zwaar beschadigd bij de anarchie van 1997 en later hersteld.
4. Lezhë-Zadrima (1973–2000): momenteel enkel een opslagplaats van oude gevechtsvliegtuigen. De infrastructuur werd zwaar beschadigd bij de Albanese rellen van 1997 en nooit hersteld.
5. Tirana-Rinas (sinds 1961): opereerde 's lands laatste gevechtsvliegtuigen nog in dienst.
6. Tirana-Farka (sinds 1957): de thuishaven van 's lands meeste helikopters.

Inventaris

De inventaris van de Albanese luchtmacht met vroegere en huidige helikopters en vliegtuigen:

Toestel	Versie(s)	Aantal nu (eerst)	Van-tot	Rol	Herkomst
Vliegtuigen
Chengdu F-7	F-7A	(12)	1970–2004	gevecht	China
Harbin Y-5	Y-5B	3 (13)	1963+	transport	China
Ilyushin Il-14	Il-14M VEB-14P Avia-14T	(2) (1) (1)	1971–1992	transport	Sovjet-Unie
Iljoesjin Il-28? Harbin H-5		(2) (1)	1957–1992 1971–1992	bommenwerper doelwittrekker	Sovjet-Unie  China
MiG-15	15B 15UTI	(26) (12)	1955–2000	gevecht/training	Sovjet-Unie,  China  Sovjet-Unie,  Tsjechië,  China
Nanchang CJ-6		(20)	1962-	training	China
Polikarpov Po-2		(4)	1951–1964	sproeivliegtuig	Sovjet-Unie
Shenyang F-5	F-5 FT-5	(12) (8)	1962–2004 1972?-	gevecht/training	China
Shenyang F-6	F-6C FT-6	(67) (1)	1965–2004 1965–2002	gevecht	China
Jakovlev Jak-9	9P 9V	(11) (1)	1951–1956?	gevecht training	Sovjet-Unie
Jakovlev Jak-11		(4)	1952–1963	training	Sovjet-Unie
Jakovlev Jak-18	18 18A	(4) (18)	1952–1962 1953–1962	training	Sovjet-Unie
Helikopters
Agusta-Bell AB205	AB205A-1	6	2005+	transport	Italië
Agusta-Bell AB206	AB206C-1	7	2002+	transport	Italië
Bell 222	222UT	(1)	1991-	transport	Verenigde Staten
Eurocopter AS.350 Ecureuil	AS.350B	1 (3)	1991+	transport	Frankrijk
Mil Mi-1		(3)	1957–1960	transport/SAR	Sovjet-Unie
Mil Mi-4 Harbin Z-5	Mi-4A	(7) (37)	1957–2003 1967–2003	transport/SAR	Sovjet-Unie  China
Mil Mi-8	Mi-8T	1	1999+	transport	Oekraïne?

Zie ook

Mediabestanden

• Lijst van luchtmachten
• Albanië