America's Cup

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
(Doorverwezen vanaf Amerika's Cup)
America’s Cup
The Auld Mug
Sport Zeilen
Eerste editie 1851
Regerend kampioen Vlag van Nieuw-Zeeland Nieuw-Zeeland (2021) (36e editie)
Recordkampioen Vlag van Verenigde Staten New York Yacht Club met 25 titels
Portaal  Portaalicoon   Sport

De America's cup is een zeilwedstrijd of regatta tussen twee schepen, die voor het eerst in 1851 werd gehouden. Daarmee wordt het door velen beschouwd als het oudste internationale sportevenement. De prijs voor de winnaar, the Auld Mug, is in ieder geval de oudste trofee waar nog om wordt gestreden.[1] De eerste race werd georganiseerd door The Royal Yacht Squadron. De America's Cup is niet naar de Verenigde Staten genoemd, maar naar de eerste winnaar van de race, het jacht America van The New York Yacht Club.

In eerste instantie werd er in grote schepen tot circa 27 meter waterlijn gezeild, daarbij werd aan iedere boot voor de uitslag een handicap toegekend. Van 1930 tot 1937 werd in de nog steeds grote J-klasse van circa 24 meter gezeild, daarna in de veel kleinere 12-meterklasse, met een totale lengte van 14 meter. Tegenwoordig[(sinds) wanneer?] zeilt men in ontwerpen die specifiek voor het evenement worden gemaakt, de America's cup-klasse. Op dit moment is dat een met een draagvleugels uitgeruste monohull.

Meestal is het krachtsverschil tussen de twee landen vrij groot. Alleen in 1920, 1983 en 2013 was er geen afgetekende overwinning en werd met maar één wedstrijd verschil gewonnen, wedstrijden voor 1876 niet meegerekend. In 2013 kende de wedstrijd tussen Amerika en Nieuw-Zeeland een zeer spannende ontknoping toen de Amerikanen een 8-1-achterstand goedmaakten en met 9-8 de titel behielden.

De Auld Mug[bewerken | brontekst bewerken]

De beker zelf is een zilveren cup, die de Auld Mug wordt genoemd. In 1995 werd deze ernstig beschadigd door een politiek activist die streed voor volledige rechten voor Maori's in Nieuw-Zeeland. De cup werd (gratis) gerepareerd door de oorspronkelijke zilversmid, Garrard's uit Londen.

Historie[bewerken | brontekst bewerken]

Aangezien de winnaar van de wedstrijd moet worden uitgedaagd voor de Cup mag de houder van de Cup ook de regels bepalen. Dit leidde voorheen tot een zeer zware competitie. Het heeft dan ook 132 jaar geduurd voordat de Auld Mug niet meer door een team uit Amerika werd gewonnen en New York verliet, om daar niet meer terug te keren. Weliswaar hebben de Amerikanen de Cup terug gewonnen, maar was het de San Diego Yacht Club.

Nieuw-Zeeland is het eerste team na de VS dat erin slaagde de Cup te behouden, iets wat de Australiërs in 1983 niet lukte. In 2003 werd de cup voor het eerst gewonnen door een Europees team, door Zwitserland.

2007[bewerken | brontekst bewerken]

In 2007 werd de America's Cup in Valencia gehouden. Dit is de eerste keer dat het evenement werd gehouden in een ander land dan het land waarvan de cuphouder vandaan komt. Dat was in dit geval noodzakelijk omdat Zwitserland, de laatste winnaar, niet aan zee ligt. Van 2004 tot 2007 werden er 14 voorrondes gehouden. Deze Louis Vuitton Cup resulteerde in één uitdager, die daarna in de wedstrijd zelf om de America's Cup de winnaar van de vorige keer, Zwitserland, mocht uitdagen. Team Nieuw-Zeeland was de uiteindelijke uitdager, maar verloor de America's Cup in een 'best of seven' met 5-2.

2010[bewerken | brontekst bewerken]

Kort na afloop van de 2007-editie accepteerde de titelverdediger de uitdaging van de Spaanse zeilorganisatie Club Náutico Español de Vela. Samen publiceerden ze het reglement voor de 2010-editie, maar diverse zeilorganisaties maakten sterke bezwaren. De Amerikaanse Golden Gate Yacht Club wierp zich ook op als uitdager en diverse rechtszaken volgden. Als gevolg hiervan werd het Spaanse team uitgesloten en kreeg de Amerikaanse organisatie het recht om de Zwitsers uit te dagen. Andere teams werden niet toegelaten. Door alle opgelopen vertraging werd een korte serie, 'best of three' gehouden. De Amerikanen wonnen de eerste twee races, op 12 en 14 februari, en namen hiermee de America's Cup over.

2013[bewerken | brontekst bewerken]

Op 6 mei 2010 publiceerden de titelverdediger Amerika en de uitdager, Club Nautico di Roma, de plannen voor de 34e Cup. Het plan omvatte onder meer de ambitieuze overstap naar het varen met AC72-catamarans, een wereldwijde serie van voorrondes, die uitgebreid op de televisie en internet moesten komen. Vanwege sponsortekorten trok de Club Nautico di Roma zich in mei 2011 terug, waarna het Zweedse Kungliga Svenska Segelsällskapet zich opwierp als uitdagende club. De winnaar van de voorrondes won de Louis Vuitton Cup, gehouden in juli en augustus 2013, waarin drie teams uitmaakten wie uitdager werd van Amerika. Nieuw-Zeeland won deze regatta van Zweden en Italië.

De 34e America's Cup begon op 7 september en duurde tot 25 september, en was daarmee de langstdurende editie ooit. De wedstrijd werd gehouden in de baai van San Francisco. Winnaar was degene die als eerste 9 races won. Amerika begon de strijd met twee minpunten vanwege het overtreden van de regels in de voorbereiding en moest daardoor 11 wedstrijden winnen om de titel te winnen. Nieuw-Zeeland begon de eerste wedstrijden te winnen, vooral omdat hun snelheid bij het kruisen tegen de wind in hoger was. Ze liepen tot een 8-1-voorsprong uit, waarmee ze op wedstrijdpunt kwamen. Daarop vroegen de Verenigde Staten een onderbreking aan. Zij benutten de onderbreking om zich te verbeteren. Een belangrijke rol hierbij speelden de analyses van de door meer dan 300 sensoren verzamelde gegevens over de prestaties van het jacht met behulp van 'big data'-technieken.[2] Daarna begon Team Oracle USA aan een inhaalrace, wonnen 8 races achter elkaar en veroverden de cup met een einduitslag van 9-8. Bij Amerika voer een Nederlander mee: Simeon Tienpont.

2017[bewerken | brontekst bewerken]

Op 1 oktober 2013 wierp de Hamilton Island Yacht Club uit Queensland, Australië zich op als uitdager voor de 35e America's Cup.[3] De uitdaging is geaccepteerd door titelhouder Golden Gate Yacht Club. De Australische miljardair Bob Oatley is de drijvende kracht achter de Australische campagne. Hij is een bekende in de zeilwereld, met name vanwege de dominantie van zijn Wild Oats XI-zeilboot in de Sydney to Hobart Yacht Race. Op 19 juli 2014 maakte Russell Coutts, directeur van de America's Cup Event Authority (ACEA), bekend dat de Hamilton Island Yacht club Team Australia had teruggetrokken uit de America's Cup. De 35e America's Cup vond plaats 2017. Emirates Team New Zealand won de America's Cup met een totaalscore van 1-7.

Finales[bewerken | brontekst bewerken]

Jaar Titelverdediger Uitdager Uitslag
2021 Vlag van Nieuw-Zeeland Emirates Team New Zealand Vlag van Italië Luna Rossa 7-3
2017 Vlag van Verenigde Staten Oracle Team USA Vlag van Nieuw-Zeeland Emirates Team New Zealand 1-7
2013 Vlag van Verenigde Staten Oracle Team USA Vlag van Nieuw-Zeeland Emirates Team New Zealand 9-8
2010 Vlag van Zwitserland Alinghi Vlag van Verenigde Staten BMW Oracle Racing 0-2
2007 Vlag van Zwitserland Alinghi Vlag van Nieuw-Zeeland Team New Zealand 5-2
2003 Vlag van Nieuw-Zeeland Team New Zealand Vlag van Zwitserland Alinghi 0-5
2000 Vlag van Nieuw-Zeeland Team New Zealand Vlag van Italië Prada Challenge 5-0
1995 Vlag van Verenigde Staten Young America Vlag van Nieuw-Zeeland Team New Zealand 0-5
1992 Vlag van Verenigde Staten America 3 Vlag van Italië Il Moro di Venezia 4-1
1988 Vlag van Verenigde Staten Stars and Stripes Vlag van Nieuw-Zeeland New Zealand 2-0
1987 Vlag van Australië Kookaburra III Vlag van Verenigde Staten Stars and Stripes 0-4
1983 Vlag van Verenigde Staten Liberty Vlag van Australië Australia II 3-4
1980 Vlag van Verenigde Staten Freedom Vlag van Australië Australia 4-1
1977 Vlag van Verenigde Staten Courageous Vlag van Australië Australia 4-0
1974 Vlag van Verenigde Staten Courageous Vlag van Australië Southern Cross 4-0
1970 Vlag van Verenigde Staten Intrepid Vlag van Australië Gretel II 4-1
1967 Vlag van Verenigde Staten Intrepid Vlag van Verenigd Koninkrijk Dame Pattie 4-0
1964 Vlag van Verenigde Staten Constellation Vlag van Verenigd Koninkrijk Sovereign 4-0
1962 Vlag van Verenigde Staten Weatherly Vlag van Australië Gretel 4-1
1958 Vlag van Verenigde Staten Columbia Vlag van Verenigd Koninkrijk Sceptre 3-1
1937 Vlag van Verenigde Staten Ranger Vlag van Verenigd Koninkrijk Endeavour II 4-0
1934 Vlag van Verenigde Staten Rainbow Vlag van Verenigd Koninkrijk Endeavour 4-2
1930 Vlag van Verenigde Staten Enterprise Vlag van Verenigd Koninkrijk Shamrock V 4-0
1920 Vlag van Verenigde Staten Resolute Vlag van Verenigd Koninkrijk Shamrock IV 3-2
1903 Vlag van Verenigde Staten Reliance Vlag van Verenigd Koninkrijk Shamrock III 3-0
1901 Vlag van Verenigde Staten Columbia Vlag van Verenigd Koninkrijk Shamrock II 3-0
1899 Vlag van Verenigde Staten Columbia Vlag van Verenigd Koninkrijk Shamrock 3-0
1895 Vlag van Verenigde Staten Defender Vlag van Verenigd Koninkrijk Valkyrie II 3-0
1893 Vlag van Verenigde Staten Vigilant Vlag van Verenigd Koninkrijk Valkyrie II 3-0
1887 Vlag van Verenigde Staten Volunteer Vlag van Verenigd Koninkrijk Thistle 2-0
1886 Vlag van Verenigde Staten Mayflower Vlag van Verenigd Koninkrijk Galatea 2-0
1885 Vlag van Verenigde Staten Puritan Vlag van Verenigd Koninkrijk Genesta 2-0
1881 Vlag van Verenigde Staten Mischief Vlag van Canada 1868-1921 Atalanta 2-0
1876 Vlag van Verenigde Staten Madeline Vlag van Canada 1868-1921 Countess of Dufferin 2-0
1871 Vlag van Verenigde Staten Columbia Vlag van Verenigd Koninkrijk Livonia 1-0
1870 Vlag van Verenigde Staten Magic Vlag van Verenigd Koninkrijk Cambria 1-0
1851 Vlag van Verenigd Koninkrijk Aurora en 13 andere boten Vlag van Verenigde Staten America 0-1

Externe link[bewerken | brontekst bewerken]

Zie de categorie America's Cup van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.