Boornsterhem

**Boornsterhem**
Boarnsterhim
Voormalige gemeente in Nederland
	(Details) (Details)
Situering
Provincie	Friesland
Coördinaten	53°4'1"NB, 5°50'50"OL
Algemeen
Oppervlakte	168,58 km²
- land	151,54 km²
- water	17,04 km²
Inwoners ; (1 november 2013)	19.482
Overig
Postcode	8491 - 9014
Netnummer	0515, 0566, 058
Belangrijke verkeersaders	A32 N31 N354 N392 spoorlijn Arnhem - Leeuwarden
Detailkaart
Portaal	Nederland ; Friesland

Boornsterhem, vanaf 1985 officieel Boarnsterhim (Fries, [bṷa:ⁿstr’hɪm]^?, uitspraak^ⓘ), is een voormalige gemeente in de Nederlandse provincie Friesland. De gemeente had 19.391 inwoners (bron: gemeentegids 2012-2013) en een oppervlakte van 168,59 km², waarvan 14,66 km² water. De gemeente, aanvankelijk onder de vernederlandste naam Boornsterhem, werd gevormd door een gemeentelijke herindeling op 1 januari 1984, en is met ingang van 1 januari 2014 opgeheven en opgedeeld tussen Leeuwarden, Heerenveen, Súdwest-Fryslân en de nieuwe gemeente De Friese Meren.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

De gemeente Boornsterhem werd na de gemeentelijke herindeling op 1 januari 1984 gevormd door een samenvoeging van de voormalige gemeenten Idaarderadeel, Rauwerderhem en een groot deel van Utingeradeel.

Bij de oprichting was het een 'overblijfgemeente', bestaande uit het gebied dat overbleef bij de Friese gemeentelijke herindeling, waarbij het aantal gemeenten terug werd gebracht van 44 naar 31. Vanaf het begin vormde de gemeente dan ook geen eenheid, hetgeen zich manifesteerde in zwak bestuur. Daarbij had de gemeente een slechte financiële positie, die in 2009 leidde tot het aftreden van het college van burgemeester en wethouders, en het aanvragen van de artikel 12-status (ondercuratelestelling door de rijksoverheid).

Naam[bewerken | brontekst bewerken]

De naam van de gemeente verwijst naar de rivier de Boorne (De Boarn). In augustus 1979 werd de naam Boarnsterhim genoemd in een rapport van Gedeputeerde Staten over de Friese herindeling van 1984.^[1]

In 1980 dook de naam Boornsterhem op in een advies van een KNAW-commissie om de gemeentenamen niet in het Fries vast te stellen, maar in de eerste plaats Nederlands, met eventueel in het dagelijks leven een vertaling in het Fries. De toenmalige minister van Binnenlandse Zaken, Hans Wiegel, nam dit advies over.^[2]^[3]

De nieuwe gemeente kreeg bij de start in 1984 inderdaad de naam Boornsterhem, maar na veel discussies was intussen besloten dat gemeenten zelf hun naam mochten wijzigen.^[4] In januari 1984 maakte de kersverse gemeenteraad van Boornsterhem meteen gebruik van dit recht: hij besloot om de Friese vorm Boarnsterhim aan te nemen als de officiële naam. Per 3 januari 1985, een jaar na het raadsbesluit, ging deze wijziging in.

Opheffing[bewerken | brontekst bewerken]

Op 7 september 2009 publiceerde gemeente Boornsterhem een onderzoek dat door een extern bureau was uitgevoerd en dat stelde dat de gemeente sinds de oprichting nooit een eenheid heeft weten te vormen, hetgeen door zowel gemeentebestuur als inwoners werd onderschreven. De gemeente besloot daarop dat het beter zou zijn als de gemeente werd opgeheven en opgedeeld. Hierop startten onderhandelingen over welk dorp bij welke gemeente gevoegd zou gaan worden. Uiteindelijk werd beslist dat de gemeente verdeeld zou worden over 4 buurgemeenten (Leeuwarden, Heerenveen, De Friese Meren en Súdwest-Fryslân). Deze herindelingsoperatie vond plaats op 1 januari 2014, waarmee de gemeente officieel werd opgeheven.

Voor de verdeling van de kernen zie onderstaand staatje bij kernen.

Kernen[bewerken | brontekst bewerken]

De gemeente Boornsterhem telde achttien officiële kernen (dorpen). De grootste plaats, waar ook het gemeentehuis stond, was Grouw (Grou). De gemeente voerde een beleid ten faveure van de Friestalige plaatsnamen. De plaatsnaamborden waren in de hele gemeente eentalig Fries. De Friese benamingen moeten daarom ook in alle officiële stukken gebruikt worden.

Dorpen[bewerken | brontekst bewerken]

Aantal inwoners per woonkern op 1 maart 2012:

Nederlandse naam	Friese naam	Inwoners	Gemeente sinds 2014
Grouw	Grou	5646	Leeuwarden
Akkrum	Akkrum	3416	Heerenveen
Warga	Wergea	1660	Leeuwarden
Oldeboorn	Aldeboarn	1467	Heerenveen
Irnsum	Jirnsum	1292	Leeuwarden
Nes	Nes	1113	Heerenveen
Roordahuizum	Reduzum	1096	Leeuwarden
Wartena	Warten	948	Leeuwarden
Terhorne	Terherne	824	De Friese Meren
Rauwerd	Raerd	628	Súdwest-Fryslân
Sijbrandaburen	Sibrandabuorren	380	Súdwest-Fryslân
Terzool	Tersoal	359	Súdwest-Fryslân
Poppingawier	Poppenwier	180	Súdwest-Fryslân
Deersum	Dearsum	129	Súdwest-Fryslân
Idaard	Idaerd	94	Leeuwarden
Friens	Friens	89	Leeuwarden
Warstiens	Warstiens	41	Leeuwarden
Aegum	Eagum	28	Leeuwarden