Centraal Comité Bandoeng
Geplaatst: 27-03-2023 ![]() Ten minste een van de mensen die meewerken aan Wikipedia vindt dat deze pagina in deze vorm niet binnen de Wikipedia-encyclopedie past. De pagina is daarom aangedragen op de beoordelingslijst. Daar is mogelijk ook een meer gedetailleerde reden voor de beoordelingsnominatie te vinden. Help mee dit artikel te verbeteren, zodat het voldoet aan de conventies van Wikipedia. Na plaatsing op de beoordelingslijst blijft dit artikel minstens twee weken staan, zodat eventuele bezwaren ingebracht kunnen worden. Als u het artikel zodanig kunt verbeteren dat daarmee de redenen voor verwijdering komen te vervallen, aarzel dan vooral niet om het te verbeteren. Vergeet niet om dit op de genoemde lijst te vermelden. Indien u van mening bent dat het artikel dusdanig is verbeterd en aangepast dat het wel binnen Wikipedia past, vraag dan op de lijst (of aan de nominator) of dit sjabloon verwijderd mag worden. NB: deze melding dient te blijven staan tot de beoordelingsdiscussie afgesloten is. |
Het Centraal Comité voor Werkloosheidsbestrijding was opgericht in 1936 door de gemeente Bandoeng als paraplu voor de vele verenigingen en stichtingen die zich bezig hielden voor de Indisch-Europese armenzorg. En zou de centrale administratie verrichten voor de stichtingen en verenigingen van Bandoeng van het terrein van het voormalig hoofdkantoor van het Staats Spoor zoals men dat toen noemde.
Achtergrond[bewerken | brontekst bewerken]
Nederlands-Indie was voornamelijk afhankelijk van de export. Door de Grote Depressie van de vroege jaren 1930 onstond er een handelsrecessie. Er werden beslissingen genomen door de overheid die de crisis voor de burgers erger maakte. Zo werd er flink bezuinigd op personeel en productie, er kwamen loonkortingen en de seizoensarbeiders werden niet meer aangenomen. Maar in plaats van de gewenste marktwerking: minder productie dus hogere prijzen werden de handels prijzen door de mondiale crisis steeds lager. Met de toen ingezette lagere productie en lagere handelsprijzen stort de omzet- en export van Nederlands-Indie in elkaar. Er onstond een crisis, mensen kwamen op straat te staan, een naar beneden draaiende viscieuze circel van armoede waar niet meer uit te komen was. Terwijl de lokale werkloosheid steeg was er daarnaast de immigratie van traditionele seizoensarbeiders die op Java ook geen werk meer konden vinden wat het totaal aantal werklozen vergrootte.[1][2]
Lokatie armenzorg 1934-1942[bewerken | brontekst bewerken]
Op 16 juli 1934 gaven de Staatsspoorwegen aan dat zij de werkplaatsen en hoofdkantoor te Bandoeng wilden gaan sluiten. En gaven de loodsen, kantoren en machines op het terrein per 1 Januari 1936 voor onbepaalde tijd in bruikleen aan de gemeente Bandoeng. Het spoorwegterrein was omsloten door de volgende wegen: Kebon Kawoeng, Kebon Djoekoet Noord en Residentsweg. De diverse stichtingen en verenigingen verhuizen naar de kantoren op het terrein.
Armenzorg Bandoeng 1934-1942[bewerken | brontekst bewerken]
In Bandoeng waren er een aantal verenigingen en stichtingen die hulp boden aan de 'Indisch-Europese door de tijdsomstandigheden verarmde burgers'. Deze waren opgericht als pijlers van de diverse samenleving van Bandoeng en droegen zorg voor hun achterban.
A.B.C.D. of A.B.C. dienst, de Algemene Bandoensche Coöperatieve Dienst. De belangenorganisatie voor Nederlanders en Indisch-Nederlanders
A.S.I.B. Algemeen Steuncomite Inheemse Behoeftigen behartigde de belangen van de Indonesische burgers
Comite Steun voor Chinese Crisis Slachtoffers en het Comite voor Chinese Armenzorg droegen zorg voor belagen van de Chinese burgers
I.E.V. Indisch Europees Verbond [3] en het I.E.V. Vrouwen Afdeling of Vrouwen Organisatie I.E.V.V.O.[4]
Indische Maatschappij voor Werkverschaffing I.M.I.W.
Indische Maatschappij voor Werkloosheidsbestrijding M.W.B.
Vrouwenverenigingen zoals de Huisvrouwen Vereniging
St Vincentius en St Elisabeth gaven armenzorg vanuit de kerk.
Stichtingen en verenigingen onder een paraplu[bewerken | brontekst bewerken]
In 1936 geeft de gemeente Bandoeng aan dat zij de diverse stichtingen en verenigingen onder 1 centraal aanspreekpunt wilt verzamelen: het Centraal Comite Bandoeng. Dit Centraal Comite hield kantoor in Villa Maria, het voormalig kantoor van de directie van het Staats Spoor vlakbij de hoofdpoort van het terrein en zou de centrale administratie verrichten voor de stichtingen en verenigingen.[5]
Het A.B.C.D. verhuisd eind Februari 1936[6] naar het terrein en ging voortvarend van start, verplaatste de diverse geschonken machines om daarmee een tweede werkcentrale[7] voor Nederlanders te kunnen inrichtten. In een loods werdt een gaarkeuken[8] gebouwd en een ontspanningslokaal met bibliotheek werd ingericht. Opleidingen voor werklozen werden gestart en een nieuw vak kon worden geleerd in de lokalen voor metaalbewerking, houtbewerking, zeilmakerij, touwslagerij. De producten werden in de markt gezet, zo kon men gereedschap laten slijpen bij het A.B.C.D. Maar de kosten stegen boven de baten uit en de werkcentrale zou verder dienst doen als onderdeel van de gemeente waar werklozen[9] aan het werk konden zoals de vuilnisdienst, ophaaldienst van geschonken meubulair die op het terrein werden opgeslagen in magazijnen en het rondbrengen van eten uit de gaarkeuken naar de wijken. Het gas en water voor de gaarkeuken werdt tegen een speciaal goedkoop tarief geleverd en grote gaspannen werden gratis in bruikleen gegeven. Voor babies leverde de Bandoensche Melk Centrale B.M.C.[10] tegen minimaal tarief een flinke hoeveelheid ondermelk. Vanaf 1936 werden er dagelijks 500 porties aan werklozen verstrekt, ruim 300 porties voor de schoolvoeding en 300 halve porties voor brandslachtoffers.
De St Elisabeth Vereniging en de St Vincentius Conferentie lieten loodsen op het terrein ombouwen tot woningen voor arme gezinnen en oude dames: Huize Elisabeth en Huize Vincentius.
Het Indisch Europees Verbond had een tehuis ondergebracht in niet meer gebruikte kantoren op het Staats Spoor terrein.[11]
Iedere afdeling kreeg een afzonderlijke administratie welke werdt overzien door het Centraal Comite. Maakte een afdeling winst dan kwam die winst die afdeling weer te goede. Zo had het Centraal Comite een duidelijk en onmiddelijk inzicht over al de bedrijven op het terrein.
Bezettingsjaren 1942-1945[bewerken | brontekst bewerken]
Tijdens de Japanse bezetting was Bandoeng als stad ook een kamp, niemand kon erin of uitgaan zonder speciale toestemming door middel van een izin (bewijs) van de politie, vandaar dat de term buitenkamp werd gebruikt. Binnen Bandoeng waren er verschillende Japanse concentratiekampen, de binnenkampen. In de bezettingsjaren werden de meeste buitenlanders geïnterneerd in concentratiekampen. Eerst werden de Nederlandse vaders in kampen geïnterneerd, daarna de jongens boven de 18, gevolgd door de in Nederland geboren vrouwen en kinderen. [12] De Japanse bezettingsmacht werd eerst nog door een gedeelte van de Indonesiers gezien als een bevrijding maar dat was van korte duur. Het werdt duidelijk dat het Japan ging om de rijkdom van Indonesie. Er werden rantsoenen voor de burgers ingesteld. De armoede was al begonnen in de jaren 1930 maar was in de bezettingsjaren erger dan daarvoor. Alle buitenlanders zaten in interneringskampen, alle mannen in het buitenkamp waren te werk gesteld. Vrouwen en kinderen achtergebleven zonder inkomen, de weinige bezittingen allang verkocht, het spaargeld was bijna op en door inflatie niets meer waard. Na de bevrijding duurde het nog lang voor de mensen de interneringskampen uit konden. De vrijheidsstrijd van Indonesie was begonnen. Toen in 1946 eindelijk de kampen leegstroomden werden tienduizend burgers van Bandoeng dagelijk van hun eerste levensbehoefde voorzien door de voorzieningen onder beheer van het Centraal Comite.
Het terrein van het voormalig Staats Spoor aan de Kebon Djoekoet is van levensbelang geweest in de jaren 1934-1945 voor de inwoners van Bandoeng.
- ↑ Crisis in Bandoeng. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ Bezuinigingen in de Indonesische handel.. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ I.E.V.. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ I.E.V.V.O.. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ Financiele verantwoording. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ Datum verhuizing ABCD. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ Tweede werkcentrale. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ Gemeentelijke gaarkeuken.. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ Niet gesteunde jeugdige werklozen.. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ Het B.M.C.. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ I.E.V tehuis. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ Internering van de burgers in Bandoeng.. www.buitenkampkinderen.nl. Geraadpleegd op 28 maart 2023.