Choni (plaats)

**Choni**
ხონი
Stad in Georgië
	;
Geografie
Regio	Imereti
Gemeente	Choni
Hoogte	120 m
Coördinaten	42° 20′ NB, 42° 25′ OL
Bevolking
Inwoners (2023)	8.045
Etniciteit (2014)	Georgisch (99,7%)
Overige informatie
Stad sinds	1921
Eerdere namen	Tsoeloekidze (1936-1990)
Tijdzone	UTC+4
Website	khoni.gov.ge
Choni in Imereti
	;
Foto's
	Gemeentehuis
Portaal	Georgië

Choni (Georgisch: ხონი) is een stad in het westen van Georgië met 8.045 inwoners (2023), gelegen in de regio (mchare) Imereti. Choni is het bestuurlijk centrum van de gelijknamige gemeente. De stad is gesitueerd in het Colchis-laagland op 120 meter boven zeeniveau. Choni ligt 260 kilometer ten noordwesten van hoofdstad Tbilisi en 25 kilometer van regiohoofdstad Koetaisi.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Het gebied rond Choni is al sinds de oudheid bewoond en behoorde tot het koninkrijk Colchis. Choni lag in de middeleeuwen aan een belangrijke handelsroute tussen Iberië en de Zwarte Zee via Colchis.^[2] De Sint Joriskerk in Choni werd in de 11e eeuw gebouwd,^[3] de eerste periode van het Georgisch feodalisme. Rond deze kerk ontstond de nederzetting Choni en in 1529 werd Choni een bisschoppelijk centrum, wat de ontwikkeling een impuls gaf.

De plaats kwam pas echt tot ontwikkeling in de tweede helft van de 19e eeuw toen het onder Russisch gezag het bestuurlijk centrum was geworden van een van de gemeentelijk districten (oetsjastok) in het gouvernement Koetais.^[4] Er kwam een tabaksmarkt waar ook andere landbouwproducten en ambachtelijke producten werden verkocht. In de 19e eeuw groeide Choni uit tot een van de belangrijkste industriële handelsplaatsen van Imereti. Er werd aan houtverwerking gedaan, er was een tegelfabriek, en naast vele ambachtelijke werkplaatsen en smederijen ontwikkelde zich ook zijde-industrie en werd Choni een belangrijks productiecentrum voor zijdedraad en garen in Georgië. In 1921 werd Choni als stad erkend.

Onder het Sovjetregime werd Choni in 1930 het bestuurlijk centrum van het district Choni en bleef de stad een belangrijk productiecentrum. Naast de zijdeproductie kwamen er ook een theefabriek en verpakkingsfabriek. Op onderwijsgebied kwam er een hogeschool van Mechanisatie en Elektrificatie van Landbouw.^[5] In 1936 werd de stad vernoemd naar de revolutionair Alexander Tsoeloekidze (1876-1905) die in Choni geboren was en er in 1905 begraven werd. Tijdens de de-sovjetisering van toponiemen in 1990 werd de naam Choni weer teruggegeven.^[6]

Choni is sinds de onafhankelijkheid van Georgië een onopvallend provinciestadje. Op de laatste dag van de Russisch-Georgische Oorlog in 2008 braken tot 150 gevangenen uit een normaal gesproken zwaar beveiligde gevangenis.^[7]

Demografie[bewerken | brontekst bewerken]

Begin 2023 had Choni 8.045 inwoners,^[1] een daling van ruim 10% sinds de volkstelling van 2014. De bevolking van Choni bestond in 2014 op enkele tientallen inwoners na geheel uit Georgiërs (99,7%).

Jaar	1922	1939	1959	1970	1979	1989	2002^[8]	2014	2020	2023
Aantal	9.347	9.801	10.793	11.347	14.549	14.425	11.315	8.987	8.401	8.045
Verantwoording data: Bevolkingsstatistiek Georgië 1897 tot heden^[9]^[10]^[8]

Bezienswaardigheden[bewerken | brontekst bewerken]

Sint Joriskerk uit de 11e eeuw, gelegen in het centrum van Choni naast het stadsparkje.^[3]

Vervoer[bewerken | brontekst bewerken]

In het centrum van Choni kruisen de belangrijkste regionale en gemeentelijke wegen uit alle vier windstreken. De nationale route Sh12 verbindt het gemeentelijk centrum met Samtredia, waar de dichtstbijzijnde autosnelweg is alsook in oostelijk richting met regiohoofdstad Koetaisi en Tskaltoebo via de Sh52. De Sh53 verbindt Choni met het centrum van buurgemeente Martvili, terwijl de Sh5 naar het platteland van Samegrelo-Zemo Svaneti en de stad Senaki leidt.

Stedenbanden[bewerken | brontekst bewerken]

Choni onderhoudt stedenbanden met:^[12]

Andrychów, Polen (sinds 2017)
Boschi Sant'Anna, Veneto, Italië (sinds 2008)
Izjoem, Oblast Charkiv, Oekraïne (sinds 2018)
Tukumu, Letland (sinds 2019)

Geboren[bewerken | brontekst bewerken]

Alexander "Sasha" Tsoeloekidze (1876-1905), Georgisch marxistisch revolutionair uit een adellijke familie. Begin 20e eeuw werkte hij nauw samen met Iosif Dzjoegasjvili (Stalin). In 1905 werd hij gearresteerd in Koetaisi en overleed in gevangenschap aan tuberculose.^[13]^[14]
Zviad Izoria (1984), schaak grootmeester. Sinds 2013 spelend voor de Verenigde Staten.

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

(ka) Website Choni

Referenties[bewerken | brontekst bewerken]

Zie de categorie Khoni van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ ^a ^b (en) Population and Demography - Population by cities and boroughs (daba), as of 1 January. National Statistics Office of Georgia, Geostat (1 januari 2023). Gearchiveerd op 20 september 2022. Geraadpleegd op 21 juli 2023.
↑ (ka) Gemeente Choni - Universeel Encyclopedisch Woordenboek 2006. National Parliamentary Library of Georgia. Gearchiveerd op 12 juni 2023. Geraadpleegd op 25 augustus 2022.
↑ ^a ^b (ka) Sint Joriskerk - #9752. Cultureel Erfgoed Portaal. Gearchiveerd op 26 augustus 2022. Geraadpleegd op 26 augustus 2022.
↑ (ka) Over Choni. Gemeente Choni. Gearchiveerd op 17 augustus 2022. Geraadpleegd op 25 augustus 2022.
↑ (ru) Definition of "Khoni". Great Soviet Encyclopedia, 3rd edition 1969–1978. Gearchiveerd op 25 augustus 2022. Geraadpleegd op 23 augustus 2022.
↑ (ru) V.N. Kaloetskov e.a., Топонимия Ближнего Зарубежья: 100 лет переименований (Toponymie van het nabije buitenland: 100 jaar hernoemen) (pdf). Русское географическое общество (Russische Geografische Vereniging), Moskou (2020), p.147. Gearchiveerd op 15 oktober 2022. Geraadpleegd op 15 oktober 2022.
↑ (en) Mass Jailbreak in Western Georgia. Civil Georgia (14 augustus 2008). Geraadpleegd op 26 augustus 2022.
↑ ^a ^b Bij de volkstelling van 2014 werd een onverklaarbaar gat ten opzichte van de data van het nationaal statistisch bureau Geostat gevonden. Uit VN begeleid onderzoek is gebleken dat de volkstelling van 2002 ongeveer 8-9 procent te hoog was. Zie^[11], "1. Introduction", Pagina 1.
↑ (en) Population cities & towns of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 24 september 2022. Geraadpleegd op 25 augustus 2022.
↑ (en) Ethnic composition rural Georgia 1923. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 25 september 2022. Geraadpleegd op 25 augustus 2022.
↑ (en) Population Dynamics in Georgia - An Overview Based on the 2014 General Population Census Data (pdf). National Statistics Office of Georgia, Geostat (29 november 2017). Geraadpleegd op 1 januari 2022.
↑ (ka) დამეგობრებული ქალაქები (Partnersteden). Gemeente website Choni. Gearchiveerd op 17 augustus 2022. Geraadpleegd op 25 augustus 2022.
↑ (ka) Biografisch Woordenboek - Sasha Tsulukidze. National Parliamentary Library of Georgia. Gearchiveerd op 25 augustus 2022. Geraadpleegd op 25 augustus 2022.
↑ (ru) Alexander Grigorievich Tsulukidze. Chronos. Gearchiveerd op 25 augustus 2022. Geraadpleegd op 25 augustus 2022.

[geostatpop-1] (en) Population and Demography - Population by cities and boroughs (daba), as of 1 January. National Statistics Office of Georgia, Geostat (1 januari 2023). Gearchiveerd op 20 september 2022. Geraadpleegd op 21 juli 2023.

[2] (ka) Gemeente Choni - Universeel Encyclopedisch Woordenboek 2006. National Parliamentary Library of Georgia. Gearchiveerd op 12 juni 2023. Geraadpleegd op 25 augustus 2022.

[kerk-3] (ka) Sint Joriskerk - #9752. Cultureel Erfgoed Portaal. Gearchiveerd op 26 augustus 2022. Geraadpleegd op 26 augustus 2022.

[4] (ka) Over Choni. Gemeente Choni. Gearchiveerd op 17 augustus 2022. Geraadpleegd op 25 augustus 2022.

[5] (ru) Definition of "Khoni". Great Soviet Encyclopedia, 3rd edition 1969–1978. Gearchiveerd op 25 augustus 2022. Geraadpleegd op 23 augustus 2022.

[6] (ru) V.N. Kaloetskov e.a., Топонимия Ближнего Зарубежья: 100 лет переименований (Toponymie van het nabije buitenland: 100 jaar hernoemen) (pdf). Русское географическое общество (Russische Geografische Vereniging), Moskou (2020), p.147. Gearchiveerd op 15 oktober 2022. Geraadpleegd op 15 oktober 2022.

[7] (en) Mass Jailbreak in Western Georgia. Civil Georgia (14 augustus 2008). Geraadpleegd op 26 augustus 2022.

[nootcensus2002-8] Bij de volkstelling van 2014 werd een onverklaarbaar gat ten opzichte van de data van het nationaal statistisch bureau Geostat gevonden. Uit VN begeleid onderzoek is gebleken dat de volkstelling van 2002 ongeveer 8-9 procent te hoog was. Zie^[11], "1. Introduction", Pagina 1.

[inwplaatsen-9] (en) Population cities & towns of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 24 september 2022. Geraadpleegd op 25 augustus 2022.

[etn1923-10] (en) Ethnic composition rural Georgia 1923. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 25 september 2022. Geraadpleegd op 25 augustus 2022.

[retro2017-11] (en) Population Dynamics in Georgia - An Overview Based on the 2014 General Population Census Data (pdf). National Statistics Office of Georgia, Geostat (29 november 2017). Geraadpleegd op 1 januari 2022.

[12] (ka) დამეგობრებული ქალაქები (Partnersteden). Gemeente website Choni. Gearchiveerd op 17 augustus 2022. Geraadpleegd op 25 augustus 2022.

[tsulukidze-13] (ka) Biografisch Woordenboek - Sasha Tsulukidze. National Parliamentary Library of Georgia. Gearchiveerd op 25 augustus 2022. Geraadpleegd op 25 augustus 2022.

[tsulukidze2-14] (ru) Alexander Grigorievich Tsulukidze. Chronos. Gearchiveerd op 25 augustus 2022. Geraadpleegd op 25 augustus 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[12]

[13]

[14]

[11]