Koper(I)chloride

Koper(I)chloride
Structuurformule en molecuulmodel
	Kristalstructuur van koper(I)chloride
	Koper(I)chloride-kristallen
Algemeen
Molecuulformule	CuCl
IUPAC-naam	koper(I)chloride
Andere namen	kopermonochloride
Molmassa	98,99 g/mol
SMILES	Cl[Cu]
InChI	1/ClH.Cu/h1H;/q;+1/p-1/fCl.Cu/h1h;/q-1;m
CAS-nummer	7758-89-6
EG-nummer	231-842-9
PubChem	62652
Wikidata	Q423879
Beschrijving	Wit tot lichtgroen poeder
Vergelijkbaar met	koper(I)bromide, koper(I)jodide, koper(II)chloride
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
H-zinnen	H302 - H410
EUH-zinnen	geen
P-zinnen	P273 - P501
EG-Index-nummer	029-001-00-4
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	vaste stof
Dichtheid	4,14 g/cm³
Smeltpunt	426 °C
Kookpunt	(ontleedt) 1490 °C
Oplosbaarheid in water	0,62 g/L
Goed oplosbaar in	di-ethylether, pyridine, acetonitril
Slecht oplosbaar in	water
Onoplosbaar in	ethanol, aceton
Geometrie en kristalstructuur
Kristalstructuur	kubisch
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal	Scheikunde

Koper(I)chloride is een koperzout van waterstofchloride, met als brutoformule CuCl. De stof komt in zuivere toestand voor als een witte kristallijne vaste stof, die slecht oplosbaar is in water. Door oxidatie van koper(I) tot koper(II) onder invloed van luchtzuurstof worden de witte kristallen na verloop van tijd geelgroen.

Koper(I)chloride komt in de natuur voor als het mineraal nantokiet.

Synthese[bewerken | brontekst bewerken]

Koper(I)chloride wordt gevormd wanneer koper in een waterstofchloride-oplossing geplaatst wordt. Op het koperoppervlak ontstaat een witgroene aanslag van koper(I)chloride.

Daarnaast wordt het bereid door reductie van koper(II)chloride met natriumsulfiet:

{\ce {2CuCl2 + Na2SO3 + H2O -> 2CuCl + Na2SO4 + 2HCl}}

Op industriële schaal wordt het bereid door reactie van koper met chloorgas:

{\ce {2Cu + Cl2 -> 2CuCl}}

Eigenschappen[bewerken | brontekst bewerken]

Koper(I)chloride is een Lewis-zuur en wordt volgens het HSAB-principe geclassificeerd als zacht. Zo is het in staat om te complexeren met amines en fosfines, zoals trifenylfosfine:

{\ce {4CuCl + 4P(C6H5)3 -> [CuClP(C6H5)3]4}}

Het lost zeer moeilijk op in water, maar wanneer geschikte donoren (zoals halogeniden) aanwezig zijn, verhoogt de oplosbaarheid sterk. Zo lost koper(I)chloride wel goed op in een geconcentreerde oplossing van natriumchloride. Aanwezigheid van cyanide, ammoniak of thiosulfaat zorgt eveneens voor een verhoogde oplosbaarheid. Complexen met dienen, zoals 1,5-cyclo-octadieen, zijn uitermate stabiel.

Koper(I)chloride kan als oplossing in ammoniak koolstofmonoxide absorberen, door vorming van een complex:

{\ce {CuCl + CO + 2H2O -> [CuCl(H2O)2]}}

Ethyn ondergaat een vergelijkbare absorptiereactie.

Toepassingen[bewerken | brontekst bewerken]

Koper(I)chloride worden onder andere gebruikt als katalysator in talrijke organische reacties, zoals de Sandmeyer-reactie. Het reageert met methyllithium tot het overeenkomstig Gilmanreagens. Daarnaast is koper(I)chloride een katalysator bij de atoomtransfer radicalaire polymerisatie (ATRP).