De Boom (Amsterdam)

Boomkerk
	kerk De Boom (2010)
Land	Nederland
Plaats	Amsterdam - West
Adres	Admiraal De Ruijterweg 406, 1055ND Amsterdam
Denominatie	rooms-katholiek
Gewijd aan	St Franciscus van Assisi
Coördinaten	52° 23′ NB, 4° 51′ OL
Gebouwd in	1910 - 1911
Monumentale status	Rijksmonument
Monumentnummer	529085
Architectuur
Architect(en)	P.J. Bekkers
Kerkprovincie
Christelijke stroming	Rooms-Katholieke Kerk
Bisdom	Haarlem-Amsterdam
Detailkaart
	;
Afbeeldingen
	vooraanzicht Boomkerk
Portaal	Christendom

De Boom of Boomkerk is de gangbare benaming van de rooms-katholieke Kerk van Sint-Franciscus van Assisi in Amsterdam - Bos en Lommer. Het gebouw is sinds 2005 opgenomen in het rijksmonumentenregister. De bijbehorende pastorie staat op de gemeentelijke monumentenlijst.

Schuilkerk 't Boompje

De naam van De Boom gaat terug op schuilkerk 't Boompje die sinds 1578 door paters franciscanen bediend werd. Deze was oorspronkelijk gevestigd in een voormalige brouwerij aan de Kalverstraat.^[1] In 1771 werd de schuilkerk uitgebreid richting Rokin, er kwam toen een groter gebouw dat ruimte bood aan 500 gelovigen.

De drie klokgevels van de kerk werden in 1843-1844 in opdracht van pastoor Johannes Franciscus Aalders vervangen door een nieuwe voorgevel in eclectische stijl naar ontwerp van Martinus Gerardus Tétar van Elven. Deze gevel verleende het gebouw weliswaar een meer kerkelijk aanzien, maar gaf ook aanleiding tot een polemiek, waarin ook Joseph Alberdingk Thijm zich mengde. In 1910 werd de kerk gesloten en het jaar daarop gesloopt.^[2]

De nieuwe Boomkerk

Stadsuitbreiding maakte de verhuizing van 't Boompje noodzakelijk. Men verkocht het pand en de grond aan de katholieke warenhuisonderneming Vroom & Dreesmann. Van de opbrengst werd een nieuwe kerk gebouwd bij Sloterdijk aan de nog nieuwe Admiraal de Ruijterweg. Het kerkgebouw en de pastorie werden in hoofdzakelijk neoromaanse stijl ontworpen door P.J. Bekkers. De nieuwe kerk werd op 7 mei 1911 ingewijd door mgr. A.J. Callier, bisschop van Haarlem. Tot 1921 stond dit gebouw in de gemeente Sloten. In 1921 werd Sloten aan de gemeente Amsterdam toegevoegd.

Hilgersorgel

De Boomkerk beschikt over een orgel uit 1774 van Johannes Petrus Hilgers (1731-1799). Het is meeverhuisd uit het oude Boompje. Sinds een restauratie in 2015 is het weer in gebruik.

Monstrans

De Boomkerk is in bezit van een waardevolle monstrans uit de tijd van de schuilkerk. Deze wordt bewaard in Museum Catharijneconvent te Utrecht, de hostiehouder werd daar in 2013 gestolen maar kwam weer terug.

Restauratie en gebruik

Vanaf 2007 had men een restauratieplan klaarliggen,^[3] maar men kreeg de begroting niet rond. Wel kwam er subsidie van de gemeente Amsterdam om het dak te repareren. Een jaar na het eeuwfeest in 2011 kwam dan het bericht dat een rijkssubsidie was toegekend. Het naastgelegen schoolgebouw kon worden gerenoveerd tot parochie- en regiocentrum. Na een twee jaar durende restauratie werd de kerk op 6 september 2015 feestelijk opnieuw in gebruik genomen. Op het monumentale orgel uit 1774 wordt na de restauratie weer geconcerteerd. Een Afrikaanse gemeenschap ging de kerk op zondagmiddag gebruiken voor haar erediensten.

Parochie

Op 1 januari 2004 fuseerden de parochies van de heilige Augustinus (Postjesweg), Onze-Lieve-Vrouwe van Altijddurende Bijstand (Chassékerk) en Sint-Franciscus van Assisi (De Boom) tot de parochie van de Heilige Drie-eenheid. Deze parochie is later met de VVL-parochie (Vincentius/Vondelkerk/De Liefde) gefuseerd tot de parochie Emmaüs, zodat er nu, afgezien van een Portugeestalige groep, in het Amsterdamse stadsdeel West nog één parochie is, met verscheidene kerkgebouwen: de Boomkerk, Augustinuskerk (West) en Vincentiuskerk. Het parochiecentrum De Boom bevindt zich aan de Gibraltarstraat aan de achterkant van De Boom. In 2010 bepaalde bisschop Punt dat De Boom de centrale kerkgelegenheid voor Amsterdam-West zou worden.

Afbeeldingen

Rokin met de schuilkerk 't Boompje rond 1840
Rokin met de schuilkerk 't Boompje in 1896
Achterzijde van de Boomkerk
Aanzicht orgel
Tegeltableau in de voorgevel van de kerk
Kerkraam in de voorgevel van de Boomkerk aan de Admiraal de Ruyterweg - foto 2022

Externe link

Website van De Boom

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Voor de schuilkerk: J.F.M.Sterck, 'Het Boompje te Amsterdam', Jaarboek Amstelodamum, 9 (1911), p.145-150; D.van Heel, 'De statie van de Minderbroeders, genaamd "Het Boompje" in de Kalverstraat in Amsterdam', Bijdragen voor de geschiedenis van de Provincie der Minderbroeders in de Nederlanden, 6 (1954), p.9-93, 207-265.
↑ T.H.von der Dunk, 'Zes katholieke kerken in Amsterdam uit de dageraad der emancipatie', Jaarboek Amstelodamum, 96 (2004), p.61-69.
↑ Alle gegevens mbt restauratie zijn genomen vanaf de website rkamsterdam.nl

Zie de categorie Boomkerk van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] Voor de schuilkerk: J.F.M.Sterck, 'Het Boompje te Amsterdam', Jaarboek Amstelodamum, 9 (1911), p.145-150; D.van Heel, 'De statie van de Minderbroeders, genaamd "Het Boompje" in de Kalverstraat in Amsterdam', Bijdragen voor de geschiedenis van de Provincie der Minderbroeders in de Nederlanden, 6 (1954), p.9-93, 207-265.

[2] T.H.von der Dunk, 'Zes katholieke kerken in Amsterdam uit de dageraad der emancipatie', Jaarboek Amstelodamum, 96 (2004), p.61-69.

[3] Alle gegevens mbt restauratie zijn genomen vanaf de website rkamsterdam.nl

[1]

[2]

[3]