Nieuwolda-Oost
Plaats in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  Groningen
| ||
| Gemeente |  Oldambt
| ||
| Coördinaten | 53° 15′ NB, 7° 0′ OL | ||
| Woonplaats (BAG) | Nieuwolda | ||
| |||
;_Rijks_Monument_no._522118.jpg){kind=spacer}
Nieuwolda-Oost, eerder Nieuwolda-Oosteinde, is een buurtschap bij het dorp Nieuwolda in de gemeente Oldambt, in de provincie Groningen. De naam staat tegenover het Westeind, waarmee een buurtschap aan de andere kant van het dorp wordt aangeduid. De meeste dorpen in het Oldambt waren vroeger op deze manier in buurtschappen of kluften verdeeld.
Ligging[bewerken | brontekst bewerken]
De streek ligt in het gebied van de Dollardpolders. Nieuwolda-Oost ligt, zoals de naam aangeeft, ten oosten van Nieuwolda, dat vroeger Midwolderhamrik werd genoemd. In de 19e eeuw werd het gebied ook wel aangeduid als Oostwolderhamrik (de hamrik van Oostwold). Beide namen geven aan dat deze gehuchten zijn gesticht vanuit respectievelijk Midwolda en Oostwold. Op een kilometer ten oosten van Nieuwolda-Oost, bij de driesprong met de Langeweg richting Oostwold, ligt een buurtje dat nog steeds wordt aangeduid met Oostwolderhamrik.
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Nieuwolda-Oost is gelegen op een inversierug, die is ontstaan uit de loop van de rivier Munter Ae. Het gebied was al in de middeleeuwen bewoond. In de directe omgeving bevinden zich vier kleine wierden, waarvan twee in Oostwolderhamrik.[1] Twee wierden in de Nonnegaatsterpolder zijn in de 20e eeuw geëgaliseerd. Ten opzichte van het achterliggende polderland ligt het gebied wat hoger. Het behoorde grotendeels tot het middeleeuwse klooster Menterwolde of Campus Sylvae, later het Grijzemonnikenklooster bij Termunten. Boerderij 'Dijkvliet' (Hoofdweg-Oost 17, nu 'Hitjes Heerd') zou volgens een 19e-eeuwse sage de plek van een kapel zijn geweest; een nabijgelegen bruggetje heette Kapelvlonder.
Aanvankelijk stonden hier alleen boerderijen; in 1731 was er ook een smederij.[2] Bij de sluis te Oostwolderhamrik - de Nijezijl - bevond zich in de Tachtigjarige Oorlog een kleine schans.
De huidige buurt met voormalige landarbeiderswoningen is in de tweede helft van de achttiende eeuw gesticht en werd rond 1900 verder naar het westen en noorden uitgebouwd. Deze woonwijk wordt ook wel De Kamp genoemd. De eerste school dateert vermoedelijk uit het einde van de 18e eeuw en maakte deel uit van de kosterijgoederen van de Hervormde Kerk. Later werd het een openbare school. Het nog aanwezige schoolgebouw heeft tot 1939 als zodanig dienst gedaan.
Vanaf Nieuwolda-Oost liep in de 17e eeuw een doorgaande route naar de Zomerdijk via de Buitenweg of Griedelaan, de Raadherentil over het Termunterzijldiep en het voormalige gehucht De Knuif.[3]
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
Bronnen, noten en/of referenties
|
· 
· 