Droste

Zie Droste (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Droste.

Droste, voluit Droste B.V. Vaassen, is een in 1863 in Haarlem opgerichte Nederlandse chocoladeproducent.

Droste is van oorsprong een familiebedrijf. Het is diverse malen overgenomen en sinds 1997 is het een zelfstandige bedrijfseenheid binnen het Duitse Hosta. De oorspronkelijke Droste-branderij was nog tot 2004 in gebruik, als onderdeel van Dutch Cacao BV, dat daar sinds 1986 Blooker-cacao produceerde. In dat jaar verhuisde de productie naar een nieuwe fabriek in Amsterdam. Sinds 1986 vindt de productie van Droste plaats in Vaassen en worden de chocoladeproducten van dit bedrijf in vele landen verkocht. Een aanzienlijk deel van de omzet wordt in het buitenland gerealiseerd.^[1]

Tot de producten van Droste die nog steeds worden gemaakt behoren de Droste-chocoladepastilles, net als de chocoladeletters en overige kenmerkende producten zoals de Chocolade Korenaren, Tulpen en Molens.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

De naamgever van het bedrijf is de banket- en koekbakker Gerardus Johannes Droste uit Haarlem. Vanaf 1863 verkoopt hij in zijn winkel aan het Verwulft in Haarlem (tegenwoordig is er een filiaal van McDonald's gevestigd) onder andere chocoladepastilles (ronde, platte chocolades die hij Pastilles Droste noemt). In 1890 opent hij in die stad een fabriek.

Hieronder volgt een kort overzicht van de geschiedenis van het bedrijf:

1863: opening van de banket- en koekbakkerij van Gerardus Johannes Droste in Haarlem. Hier verkoopt hij onder andere zijn chocoladepastilles, officieel Pastilles Droste geheten.
2 augustus 1890: het bedrijf opent in Haarlem zijn eerste chocoladefabriek, gelegen aan het Spaarne, zodat de grondstoffen vanuit de schepen direct op het fabrieksterrein kunnen worden gelost.
1 maart 1897: G.J. Droste draagt de zaak officieel over aan zijn zonen: Jan Coenraad en Gerardus Johannes Droste jr.
ca. 1900: de bekende verpakking met de verpleegster verschijnt; het droste-effect is geboren.
1914–1918: tijdens de Eerste Wereldoorlog produceert het bedrijf de zgn. 'Eenheidsrepen': chocoladerepen voor militairen en burgerbevolking.
1920: het familiebedrijf wordt een naamloze vennootschap.
1920–1940: een periode van groei: wereldwijd worden vestigingen geopend. Alleen tijdens de jaren twintig krijgt het bedrijf te maken met de crisis.
1940–1945: ten gevolge van de oorlog komt de productie nagenoeg stil te liggen.
1945: Het bedrijf herstelt zich, maar van export is in de beginjaren nog geen sprake.
1964: de firma verkrijgt het predicaat Koninklijk. De zaken gaan de "Koninklijke Droste Fabrieken NV" aanvankelijk voor de wind, maar aan het begin van de jaren zeventig dalen de winsten.
1970: Droste neemt Ringers over.
1971: Droste neemt Rademaker's Hopjes over.
1975: overname door N.V. De Erven De Weduwe J. Van Nelle.
1977: Droste komt in Amerikaanse handen en verliest daarmee het predicaat "Koninklijke". De naam wordt veranderd in "Droste Fabrieken B.V".
1985: Van Nelle wordt weer zelfstandig.
1986: de productie van Droste wordt overgebracht naar het Gelderse Vaassen.
1989: Droste wordt overgenomen door het Nederlandse suiker- en voedingsmiddelenbedrijf CSM.
1 januari 1997: CSM verkoopt Droste aan het Duitse bedrijf Hosta.
2008: De oude Drostechocoladefabriek wordt gerenoveerd en verbouwd tot appartementencomplex door architectenbureau Braaksma & Roos.

Droste-effect[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Droste-effect voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De naam Droste is niet alleen bekend geworden door de chocolade die onder die naam is verkocht, maar ook om het droste-effect: het zichzelf herhalende plaatje in een plaatje, zo genoemd naar de afbeelding op de verpakking van Drostechocolade zoals die vanaf circa 1900 is bedrukt.

Op de verpakking staat een verpleegster afgebeeld met in haar handen eenzelfde verpakking. De vermoedelijke tekenaar is de Haarlemse reclametekenaar Johannes Misset, geïnspireerd door een pastel van de Zwitserse schilder Jean-Étienne Liotard: La serveuse de chocolat, ook wel La belle chocolatière genoemd^[2]. Deze pastel, die verwijst naar de heilzame werking van chocolade, mag om wettelijke redenen niet in de Verenigde Staten worden gebruikt.

Drostemannetje[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Drostemannetje voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In marketing, retail- en reclamedenken was Droste behoorlijk vooruitstrevend. Naar verluidt liet het Haarlemse bedrijf op uitnodiging van het Rotterdamse reclamebureau Nijgh & Van Ditmar al in 1930 het pastillemannetje van huisontwerper Jan Wiegman restylen door de Franse vormgever A.M. Cassandre tot een zakelijk 'Klare Lijn'-beeldmerk dat als neoninstallatie van 6 meter hoog en 2000 kilo zwaar in 1931 op het dak van de fabriek aan het Spaarne werd gezet. Daarmee was Droste een bedrijf in bezit van een van de grootste neonreclames ter wereld.

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

Annemarie Ebeling & Wies Hering, Droste, de geschiedenis van de Haarlemse cacao-en chocoladefabriek, De Vrieseborch: Haarlem 1997, ISBN 90-6076-433-1 ('Geschiedenis van Droste' Droste, verkorte weergave van Ebeling & Hering op website van Droste)