Duivekater
Duivekater of deuvekater is een traditioneel feestbrood, dat voornamelijk in de Zaanstreek Nieuwendam en IJmond wordt gebakken. Het is een langgerekt ovaal, zoet witbrood, dat rond Pasen, Pinksteren en met de kerstdagen wordt gegeten. De echte Zaanse duivekater is een zogenaamd vloerbrood, dat wil zeggen op de plaat gebakken, dus niet in een bakvorm. In het bakkerijmuseum 'In de Gecroonde Duyvekater' op de Zaanse Schans worden duivekaters van twee verschillende Zaanse bakkers verkocht, elk volgens eigen recept. Op twee schilderijen van Jan Steen is een duivekater afgebeeld. In veel plaatsen wordt/werd duivekater alleen met Pasen gegeten. De naam duivekater stamt zeer waarschijnlijk af van een restant dialect van het “oud-Germaans”, namelijk Deuvels Kakor = duivelskoek.
Samenstelling[bewerken | brontekst bewerken]
Het recept is al vele honderden jaren relatief onveranderd gebleven en wijkt voornamelijk af van normaal vloerbrood door de bereidingswijze en de toevoeging van verwarmde roomboter, citroenschil en melk. Opvallend aan de duivekater is de zeer dunne, zachte korst, die de indruk wekt dat het deeg na een relatief lange voorrijs op hoge temperatuur wordt afgebakken. Menig bakker beroept zich erop het originele recept in handen te hebben, maar de historie van de duivekater is dermate oud dat dit recept of de originele grondstoffen niet meer voorhanden zijn.
Nog niet zo heel lang geleden was dit brood algemeen bekend, thans nog in enkele plaatsen in Noord-Holland (vooral in de Zaanstreek) en het westen van Flevoland. Sommigen geven nog immer de voorkeur aan minstens vijf dagen oude duivekater, dun gesneden, bestreken met boter en genuttigd met een kop warme thee.[bron?] Zij beperken zich daarbij niet tot Pasen of de kerstdagen.[bron?]